Παρασκευή 4 Δεκεμβρίου 2009

Dietaholic…ένας νέος όρος

Dietaholic…ένας νέος όρος


Υπάρχουν άτομα που ακολουθούν πιστά την μόδα ακόμη και όταν πρόκειται για …‘δίαιτες’. Σε καμία περίπτωση δεν γιορτάζουν στις 6 Μαΐου (Παγκόσμια ημέρα κατά της δίαιτας) και έχουν σαν αγαπημένη τους φράση: ‘από Δευτέρα δίαιτα’. Εξάλλου, ο μύθος που συνδέει το αδύνατο σώμα με την ομορφιά και την ευτυχία καλά κρατεί και αποτελεί πλέον μέρος της κουλτούρας της σύγχρονης εποχής, επηρεάζοντας σημαντικά, και σε ορισμένες περιπτώσεις ραγδαία, τη ψυχοσύνθεση, τη συμπεριφορά και τη νοοτροπία του ανθρώπου του 21ου αιώνα.

Ίσως, λοιπόν, έφτασε η ώρα να δημιουργηθεί ένας νέος όρος που να χαρακτηρίζει ένα σεβαστό ποσοστό ενηλίκων, κυρίως στις αναπτυγμένες χώρες, που διέπονται από μια υπέρμετρη τάση να μπουν σε μια διαδικασία δίαιτας με την ανάπτυξη ανάλογων συμπεριφορών. Ετυμολογικά ο όρος που εισάγουμε, dietaholic, συγγενεύει με τους όρους ‘alcoholic’, ‘shopaholic’, κ.α. ενώ εμπεριέχει ορισμένα μόνο χαρακτηριστικά των γνωστών διατροφικών διαταραχών, όπως η ανορεξία, η βουλιμία, η παρορμητική υπερφαγία, η ορθορεξία, η νυκτερινή υπερφαγία κ.α. Πιο συγκεκριμένα τα άτομα αυτά ακολουθούν αδιάλειπτα τη ‘μόδα’ των διαιτών και εφαρμόζουν οποιοδήποτε πρόγραμμα διατροφής –στερητικό, αυστηρό, μονοφαγικό, περίεργο, ανορθόδοξο, μονότονο, τελετουργικό, ασυνήθιστο– υπόσχεται γρήγορη και εύκολη ρύθμιση του σωματικού βάρους.

Στην πραγματικότητα, η πλειοψηφία των ενηλίκων (74% παχύσαρκων) έχει μπει τουλάχιστον μια φορά στη διαδικασία της δίαιτας. Ειδικά οι γυναίκες, συχνά περνάνε μια ολόκληρη ζωή ‘κάνοντας ημι-δίαιτα’ δηλαδή μεγάλα διαστήματα απρόσεκτης διατροφής που εναλλάσσονται με στιγμές πλήρης αφοσίωσης και εφαρμογής ενός διαιτητικού σχήματος, χωρίς κάτι τέτοιο να είναι απαραίτητο ή αποτελεσματικό. Συνυπάρχει συνήθως με την περιορισμένη φυσική δραστηριότητα.

Τα άτομα αυτά χαρακτηρίζονται από υπερβολική εξάρτηση και εφαρμογή διαιτητικών προγραμμάτων αμφιβόλου ποιότητας, η οποία φτάνει σε τέτοιο βαθμό, ώστε να διακρίνονται σημεία βλάβης της υγείας τους σωματικά και ψυχικά. Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν συναισθηματική αστάθεια, υπέρμετρο ενθουσιασμό, μεγάλη ψυχολογική πίεση, κατάθλιψη, κ.α. Σωματικές ενδείξεις είναι η αυξομείωση του σωματικού βάρους, δυσμενείς επιπτώσεις στην ανάπτυξη και την υγεία (αναιμία, ανεπάρκεια θρεπτικών συστατικών, καθυστερημένη σωματική ανάπτυξη, ευαισθησία στις λοιμώξεις). Συνήθως ξεπερνούν το μέτρο και επιτρέπουν σε μια προτίμηση ή μια συνήθεια τους να παίρνει κυρίαρχο ρόλο στη ζωή τους και να μετατρέπεται σε εμμονή. Βρίσκονται συνεχώς σε δίαιτα και αλλάζουν συνεχώς σχήματα και επαγγελματίες υγείας (δήθεν ειδικούς).
Παρόλα αυτά όμως, στα άτομα αυτά (80-90%) αν και είναι συχνά ‘σε δίαιτα’, το σωματικό τους βάρος έχει ανοδικές τάσεις και το ποσοστό παχυσαρκίας συνεχώς αυξάνεται. Από την άλλη, πολλές μελέτες δείχνουν ότι όσες περισσότερες είναι οι φορές που αυξομειώνεται το σωματικό βάρος, τόσο λιγότερες οι πιθανότητες να αποκτηθεί το ιδανικό βάρος. Έτσι προκύπτει ‘ο κύκλος των χαμένων κιλών’ που ωθεί τα άτομα να δοκιμάζουν οτιδήποτε υπόσχεται ‘ότι κάτω από το σωματικό λίπος βρίσκεται το σώμα των ονείρων τους…’. Αυτή η συστηματική απώλεια και επαναπρόσληψη βάρους –το λεγόμενο φαινόμενο ανακύκλωσης βάρους ή φαινόμενο ‘γιο-γιο’ ή ασανσέρ– σχετίζεται με έναν αυξημένο κίνδυνο νοσηρότητας και θνησιμότητας σε πολλές επιδημιολογικές μελέτες (αυξάνουν σημαντικά τις πιθανότητες εγκεφαλικού επεισοδίου και καρδιακής προσβολής).

Με τον τρόπο αυτό μπορεί να χάνεται βάρος, όμως η απώλεια αφορά κυρίως σε μυϊκό ιστό και σωματικά υγρά, και όχι σε λίπος. Χάνοντας μυϊκό ιστό, μειώνεται ο μεταβολισμός και οι καύσεις του οργανισμού, με αποτέλεσμα η διατήρηση του νέου βάρους να είναι ιδιαίτερα δύσκολη. Το φαινόμενο αυτό, σε συνδυασμό με την ‘περίεργη διατροφική συμπεριφορά’ που προκύπτει και την έντονη επιθυμία κατανάλωσης των ‘απαγορευμένων’ τροφίμων της στερητικής δίαιτας μετά την παύση της, οδηγεί στην επαναπρόσληψη του χαμένου βάρους, το οποίο όμως αυτή τη φορά, είναι στο μεγαλύτερο ποσοστό του λίπος.

Τα ακόλουθα θα μπορούσαν να αποτελούν πιθανά διαγνωστικά κριτήρια για να θεωρηθεί κάποιο άτομο ‘dietaholic’:
- συχνή αυξομείωση βάρους,
- εμμονή για απώλεια σωματικού βάρους,
- διαταραγμένη διατροφική συμπεριφορά,
- διαταραγμένη εικόνα σώματος,
- αίσθηση του ανικανοποίητου,
- έντονη και συνεχής πνευματική ενασχόληση με το φαγητό
- εμμονή σε νέα κάθε φορά διατροφικά προγράμματα, ιδιαίτερα σε ‘περίεργα σχήματα’,
- εμμονή και στην ποσότητα αλλά και στην ποιότητα του φαγητού καθώς και στις θερμίδες,
- σπατάλη πολύ χρόνου για ανεύρεση και επεξεργασία διατολογικών σχημάτων,
- μανία εφαρμογής οποιασδήποτε νέας και πολλά υποσχόμενης δίαιτας,
- ανεξέλεγκτη χρήση σκευασμάτων ‘αδυνατίσματος’,
- περιστασιακά, ακραία και άκαμπτη στάση σε σχέση με τα φαγητά (ειδικά τα ‘μη διαιτητικά’),

Μερικοί από τους λόγους που ωθούν σε αυτή τη συμπεριφορά είναι: η κοινωνικότητα, τα μοντέρνα πρότυπα ομορφιάς (με χαμηλό σωματικό βάρος), η αγάπη της υγιεινής διατροφής, η μόδα της δίαιτας, η εποχή (πριν το καλοκαίρι), η τελειομανία, η διατήρηση καλού επιπέδου υγείας, οι διακρίσεις κατά των υπέρβαρων, και η αποφυγή της παχυσαρκίας.

Η αντιμετώπιση της παχυσαρκίας στηρίζεται στη λογική αλλά και ρεαλιστική προσέγγιση για τη ρύθμιση του σωματικού βάρους με έμφαση κυρίως στην υιοθέτηση σωστής διατροφικής συμπεριφοράς που χαρακτηρίζεται από μικρές υγιεινές αλλαγές διαρκείας. Η επίσκεψη σε έγκυρο ειδικό επιστήμονα διατροφής, Διαιτολόγο- Διατροφολόγο κρίνεται ιδιαίτερα χρήσιμη και αποτελεί τη μοναδική δικλείδα ασφαλείας για τη διατροφική σας παιδεία. Εκεί θα τεθούν οι σωστές βάσεις και οι αρχές της υγιεινής διατροφής, θα προσδιοριστούν τα κίνητρα και τα εκτιμώμενα αποτελέσματα. Η στέρηση δεν αποτελεί μέρος της διατροφής….αποτελεί όμως η ελευθερία και η απόλαυση!

Έτσι ένα ιδανικό διατροφικό πρόγραμμα πρέπει να χαρακτηρίζεται από εξατομίκευση, μικρή απώλεια σωματικού βάρους (1% σ.β/εβδομάδα), μικρή σταδιακή μείωση θερμιδικής πρόσληψης (-500Kcal/ημέρα), ποικιλία τροφών και τέλος προτροπή για αύξηση της φυσικής δραστηριότητας.

Κλείνοντας, θα πρέπει πάντα να θυμόσαστε ότι δεν υπάρχει ένα ιδανικό βάρος, αλλά ένα εύρος βάρους στο οποίο είσαστε υγιείς και νιώθετε καλά με το σώμα σας. Πρέπει να υπάρχει μια ισορροπία μεταξύ της υγιεινής διατροφής και της αρχής που αυτή μετατρέπεται σε εμμονή. Το μέτρο είναι το κλειδί. Η σταδιακή και μόνιμη βελτίωση των διατροφικών συνήθειών και του τρόπου ζωής μπορούν να οδηγήσουν με ασφάλεια στο επιθυμητό αποτέλεσμα, στο ‘ιδανικό βάρος’ που σας επιτρέπει να απολαύσετε μια υγιή ζωή.

Συμπερασματικά, προς το παρόν δεν θα μπορούσαμε επίσημα να θεωρήσουμε τον όρο ‘dietaholic’ ως μια νέα πολυπαραγοντική διαταραχή διατροφικής συμπεριφοράς, καθώς περισσότερο μοιάζει ως πεποίθηση, φιλοσοφία, συμπεριφορά και στάση ζωής. Σίγουρα, χρειάζεται να ξεκινήσουν έρευνες για να διευκρινιστεί και να οριστεί (αν απαιτείται) αυτή η ‘μανία για δίαιτα’.




ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Α. ΒΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ MMedSc
ΚΛΙΝΙΚΟΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΣ -ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ
Γενικός Γραμματέας Πανελληνίου Συλλόγου Διαιτολόγων-Διατροφολόγων

Δευτέρα 16 Νοεμβρίου 2009

Υγιεινή Διατροφή και Γαστρονομία

ΥΓΙΕΙΝΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΓΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ


Είναι γνωστό πλέον, ότι η υιοθέτηση μιας σωστής διατροφικής συμπεριφοράς, μπορεί να καθυστερήσει όλα τα νοσήματα φθοράς, να καλυτερεύσει την ποιότητα ζωής και να αυξήσει το προσδόκιμο επιβίωσης. Η Υγιεινή Διατροφή αποτελεί τον πολυτιμότερο σύμμαχο σε αυτήν τη διαρκή και γόνιμη προσπάθεια. Όταν μάλιστα, κυριαρχεί η ποικιλία, το μέτρο και η γεύση, ο οργανισμός λαμβάνει όλα τα πολύτιμα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται. Από την άλλη πλευρά, η Γαστρονομία καλείται να συμπληρώσει, να νοστιμέψει και να ενώσει αρμονικά την Επιστήμη της Διαιτολογίας, με την εύγεστη και εκλεκτή Διατροφή. Αυτός ο ιδανικός συνδυασμός αποτελεί τη μέγιστη απόλαυση κάθε ‘εκλεκτοφάγου’ που επιθυμεί καλοζωία, ευεξία και υγεία από τη διατροφή του, καθώς η γεύση απογειώνεται και η απόλαυση του φαγητού κορυφώνεται, ενώ παράλληλα προφυλάσσεται και θωρακίζεται η ανθρώπινη υγεία. Η γαστρονομία γίνεται ο σύμμαχος της υγιεινής διατροφής με εκπληκτικά αποτελέσματα τόσο σε προσωπικό όσο και σε ένα ευρύτερο κοινωνικοπολιτικό επίπεδο. Το προσδοκώμενο ‘ευ ζην’ μπορεί να καταστεί εφικτό μέσω της καλοφαγίας, ευνοώντας τη μακροζωία και ζωντανεύοντας το πνεύμα.

Άξονας εφαρμογής της γευστικής συνένωσης αποτελεί κάθε εστία σίτισης και εστιατόριο, τα οποία μπορούν να μεταλλαχτούν σε ‘αισθηατόρια’ καλύπτοντας και ανυψώνοντας όλες τις αισθήσεις. Το μέλλον της γαστρονομίας πρέπει να περάσει πλέον και από οικολογικά μονοπάτια για να οδηγήσει στην παραγωγή της καλύτερης δυνατής τροφής για τον άνθρωπο. Όσον αφορά τη χώρα μας, δε χρειάζεται παρά να αξιοποιήσει κατάλληλα το τεράστιο κοίτασμα γαστρονομικού, ιστορικού, και πολιτιστικού πλούτου που διαθέτει.

Η Μεσογειακή Διατροφή είναι μια αρχαία λύση σε όλα τα σύγχρονα προβλήματα υγείας. Αν συνδυαστεί, μάλιστα, με εύγευστα νέα πιάτα και συνταγές, τότε οι όροι διατροφή και δίαιτα αποκτούν νέα διάσταση και υπόσταση. Και ίσως έχει δίκιο ο De Pensie, ο οποίος “θεωρεί την ανακάλυψη ενός νέου πιάτου, πολύ πιο ενδιαφέρον γεγονός από την ανακάλυψη ενός άστρου”.


Παναγιώτης Α. Βαραγιάννης, M.Med.Sc.
Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος
Γενικός Γραμματέας Πανελληνίου Συλλόγου Διαιτολόγων - Διατροφολόγων

Πέμπτη 27 Αυγούστου 2009

Επίκαιρα Διατροφικά Νέα...

Επίκαιρα Διατροφικά Νέα


Φρούτα-Λαχανικά: Μια ενδιαφέρουσα μελέτη δημοσιεύτηκε στο έγκυρο περιοδικό Am J Clin Nutr (2009) και αφορούσε την πρόσληψη φρούτων και λαχανικών και τις επακόλουθες αλλαγές στο σωματικό βάρος σε Ευρωπαϊκούς πληθυσμούς, (μελέτη Diet, Obesity, and Genes, DiOGenes). Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι υψηλή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών σχετίζεται αρνητικά με τη μεταβολή του σωματικού βάρους. Σε συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες, όπως άτομα που σταμάτησαν το κάπνισμα, υψηλή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών συστήνεται για να μειωθεί ο κίνδυνος αύξησης του σωματικού βάρους.

Παιδική παχυσαρκία: Σε πρόσφατη μελέτη, J Pediatr. (2009), αναζητήθηκε η σχέση μεταξύ του βραδύνου ύπνου και της εμφάνισης παχυσαρκίας σε παιδιά προσχολικής ηλικίας. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι τα παιδιά (3-4χρονών) τα οποία κοιμούνταν περισσότερο (διάρκεια ύπνου 11 ώρες ≠ 9 ώρες) έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης παχυσαρκίας. Στην έρευνα αναφέρεται επίσης ότι τα παιδιά που κοιμούνται λιγότερες ώρες (περίπου 9 ώρες) είναι εκείνα τα οποία οι γονείς κοιμούνται συντροφιά μαζί τους, κοιμούνται λίγες ώρες, και οι μητέρες έχουν υψηλό μορφωτικό επίπεδο.

Κρέας: τα περισσότερα είδη κρέατος έχουν υψηλά ποσοστά ενέργειας (θερμίδες) αλλά και λίπους γεγονός το οποίο συνδέεται με υψηλότερο κίνδυνο παχυσαρκίας. Αν και υπάρχει πλήθος αντικρουόμενων μελετών, πρόσφατη καλοσχεδιασμένη έρευνα δημοσιευμένη στο Int. J. .of Obesity (2009), κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η κατανάλωση κρέατος σχετίζεται θετικά με την παχυσαρκία και την κεντρικού τύπου παχυσαρκία στους ενήλικες στις ΗΠΑ.


Το ξέρετε ότι…

- το κρέας στρουθοκαμήλου θεωρείται το πιο υγιεινό κόκκινο κρέας, διότι έχει α. τις λιγότερες θερμίδες, β. το μικρότερο ποσοστό λίπους και χοληστερόλης και γ. μεγαλύτερο ποσοστό πρωτεΐνης και σιδήρου, συγκρινόμενο με τα υπόλοιπα είδη κρέατος. Ιδιαίτερα χρήσιμο, επομένως για τα άτομα που πάσχουν από υπερλιπιδαιμία (λόγω χαμηλών ποσοστών λιπαρών και χοληστερόλης) ή έχουν έλλειψη σιδήρου, αναιμία (το συκώτι στρουθοκαμήλου έχει μεγαλύτερες ποσότητες σιδήρου από το αντίστοιχο μοσχαρίσιο).
- τα ψάρια περιέχουν σε σημαντικές ποσότητες, τα γνωστά, ω-3 λιπαρά οξέα τα οποία είναι ιδιαίτερα ευεργετικά για την υγεία της καρδιάς, καθώς η κατανάλωσή τους έχει συσχετιστεί με τον χαμηλότερο κίνδυνο για εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων. Η προστατευτική δράση των ψαριών (μείωση αρτηριακής πίεσης, αντικαρκινική δράση, καλή υγεία ματιών-όρασης) προκύπτει μετά από κατανάλωση 1-3 φορές εβδομαδιαίως.
- το διατροφικό πρότυπο της Μεσογειακής Διατροφής, έχει αποδειχθεί σε μεγάλες επιδημιολογικές μελέτες, ότι μειώνει τη συνολική θνησιμότητα αλλά και τη νοσηρότητα από καρδιαγγειακά νοσήματα και ορισμένους τύπους καρκίνου. Ακολουθώντας το Μεσογειακό Διατροφικό στυλ, τα άτομα βελτιώνουν το λιπιδαιμικό τους προφίλ, μειώνουν την αρτηριακή πίεση και ορισμένων φλεγμονωδών δεικτών ενώ διαχειρίζονται καλύτερα και πιο αποτελεσματικά το σωματικό τους βάρος.

- Τα θαλασσινά και τα οστρακοειδή αποτελούν εξαιρετική πηγή πρωτεϊνών, καλή πηγή μετάλλων, ιχνοστοιχείων και βιταμινών, ενώ περιέχουν μικρή ποσότητα χοληστερόλης και νατρίου. Έτσι, συμβάλλουν στη διατήρηση του σωματικού βάρους και στην προστασία της καρδιακής λειτουργίας. Πρόσφατα, δημοσιευμένη έρευνα στο περιοδικό ‘Epidemiology (2009), ανέδειξε και μια άλλη δράση που προσφέρουν. Πιο συγκεκριμένα, η κατανάλωση θαλασσινών, πλούσιων σε ωμέγα-3 λιπαρά, μπορεί ενδεχομένως να αποτελεί ενισχυτικό της διάθεσης των εγκύων που νιώθουν κατάθλιψη.


ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Α. ΒΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ MMedSc
ΚΛΙΝΙΚΟΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΣ -ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ
Γενικός Γραμματέας Πανελληνίου Συλλόγου Διαιτολόγων-Διατροφολόγων

Τετάρτη 22 Ιουλίου 2009

Νικήστε το …. HANGOVER

Νικήστε το …. HANGOVER

Ας ξεκινήσουμε με τα βασικά: η επιτρεπόμενη κατανάλωση αλκοόλ, σύμφωνα με τους κανόνες Υγιεινής διατροφής αλλά και τη Μεσογειακή Πυραμίδα Διατροφής, είναι για τους άνδρες ένα με δύο ποτά καθημερινά ενώ για τις γυναίκες ένα. Στη χώρα μας όμως το 25% των ενηλίκων και 13% των εφήβων πίνουν συστηματικά αλκοόλ. Αν ξεπεραστεί κατά πολύ η συνιστώμενη ημερήσια ποσότητα, τότε πολύ πιθανό να εμφανιστεί το φαινόμενο hangover, και σύμφωνα με έρευνα του National Center for Health Statistics (2003) το 20% των ενηλίκων ξεπέρασε το όριο τουλάχιστον 1 φορά κατά τη διάρκεια του τελευταίου έτους.

Τι εννοούμε με τον όρο hangover? Είναι απλά το σύνδρομο της επόμενης ημέρας, το οποίο περιγράφει την κατάσταση στην οποία βρίσκεστε το πρωινό της επομένης (συνήθως αισθάνεστε άρρωστοι), μετά από μια νύχτα μεγάλης κατανάλωσης αλκοόλ. Συνοδεύεται συνήθως με προβλήματα στο στομάχι (γαστρίτιδες, ναυτία, διάρροιες), αφόρητο πονοκέφαλο, δυσάρεστη γεύση στο στόμα, δίψα, δυσφορία, αδυναμία, ευαισθησία στο φως και εμετό.

Θεωρητικά, το hangover οφείλεται στο μεταβολισμό του αλκοόλ στον ανθρώπινο οργανισμό (μετατρέπεται σε ακεταλδεύδη) και εξαρτάται από ένα σύνολο παραγόντων όπως είναι η ηλικία, το φύλο, τα σωματομετρικά χαρακτηριστικά, ο γονότυπος, το οικογενειακό ιστορικό, η ενυδάτωση και η ικανότητα των ενζύμων του οργανισμού να ανταπεξέλθουν σε μια κατάσταση υπερβολικής μέθης. Σύμφωνα με έρευνες, οι γυναίκες και το μεγαλύτερο τμήμα του ασιατικού πληθυσμού φαίνεται να είναι πιο επιρρεπείς στην εμφάνιση του hangover, κυρίως λόγω της μειωμένης συγκέντρωσης αλκοολικής δευδρογονάσης, ενός ενζύμου, υπεύθυνου για τη διάσπαση του αλκοόλ.

Ενδιαφέρον, ωστόσο, παρουσιάζει μια στατιστική μελέτη η οποία αναφέρει ότι ένα ποσοστό του συνολικού πληθυσμού της γης, της τάξης του 25%, που καταναλώνει αλκοόλ σε μεγάλη ποσότητα, κατά ένα περίεργο λόγο, δεν παρουσιάζει καθόλου τα συμπτώματα της επόμενης μέρας. Αν δεν ανήκετε στην παραπάνω κατηγορία ανθρώπων τότε οι συμβουλές που ακολουθούν θα σας φανούν ιδιαίτερα χρήσιμες!

Πριν ξεκινήσετε να πίνετε, πρέπει να έχετε φάει ελαφρά ώστε να μην είναι άδειο το στομάχι σας. Ένα τοστ, ένα ποτήρι γάλα ή ένα φρούτο είναι αρκετά. Έτσι μειώνεται η απορρόφηση του αλκοόλ και ο κίνδυνος μέθης. Σημαντικό ρόλο παίζει και η σωστή ενυδάτωση του οργανισμού με το νερό, τους χυμούς ή τα αθλητικά ισοτονικά ποτά (πλούσια σε ηλεκτρολύτες Να, Κ) να αποτελούν την καλύτερη επιλογή. Είναι γνωστό ότι το αλκοόλ είναι διουρητικό και καλό θα είναι τα υγρά αυτά να αναπληρώνονται άμεσα (ένα ποτήρι νερό μαζί με κάθε ποτό).
Επόμενο σημαντικό στάδιο κατά τη διάρκεια της εξόδου είναι το είδος του ποτού που πίνετε. Γενικά, τα ποτά που έχουν μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε αλκοόλ είναι πιο επικίνδυνα, ενώ άλλα μπορεί να είναι πιο βαριά εξαιτίας της σύνθεσής τους, όπως για παράδειγμα το κόκκινο κρασί. Όσον αφορά τα περίεργα σύνθετα και χρωματιστά ποτά (cocktails) ή τα σερβιρισμένα σε ζαχαρωμένα ποτήρια, θα ήταν χρήσιμο να τα προσέχετε ιδιαίτερα. Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στο British Medical Journal, τα ποτά που οδηγούν στη ‘χειρότερη μέθη’ είναι κατά σειρά το μπράντι, το κόκκινο κρασί, το ρούμι, το ουίσκι, το άσπρο κρασί, το τζιν και η βότκα. Γενικότερα, όμως, τα άχρωμα ποτά, όπως βότκα, τζιν, μεταβολίζονται ομαλότερα σε σύγκριση με τα έγχρωμα ποτά όπως το ουίσκι και το κόκκινο κρασί. Πάντως, θα ήταν χρήσιμο να κοιτάτε και τους αλκοολικούς τους βαθμούς. Εξάλλου, μια από τις σημαντικότερες διαφορές μεταξύ των ποτών είναι η περιεκτικότητα σε μεθανόλη και σύνθετα οργανικά μόρια. Η συγκέντρωση των συγκεκριμένων ουσιών είναι πιο υψηλή στα σκούρα λικέρ ενώ σημαντικό ρόλο φαίνεται να παίζουν και ουσίες που χρησιμοποιούνται για νοθεία ή σε φτηνά ποτά (π.χ. φτηνά κόκκινα κρασιά).
Σας υπενθυμίζουμε ότι ο ιδανικός χρόνος για να πιείτε το ποτό σας είναι ένα ποτήρι την ώρα, αφού τόσος περίπου είναι και ο χρόνος που χρειάζεται το ήπαρ για να διασπάσει το αλκοόλ. Όσο μεγαλύτερο το ποσοστό λίπους στο σώμα τόσο πιο δύσκολη είναι η επεξεργασία του αλκοόλ από τον οργανισμό. Ας μην παραλείπετε να πίνετε εναλλάξ με το ποτό σας νερό ή χυμούς και να αποφύγετε τις ‘εμπνεύσεις’ και τους πειραματισμούς. Καλό θα είναι επομένως να πίνετε το ίδιο ποτό ή το ίδιο σφηνάκι κατά τη διάρκεια της βραδιάς και να μην μπερδεύετε τα ποτά.
Αν τελικά ξεπεράσατε τα μέτρο στην κατανάλωση αλκοόλ και ξυπνήσατε με hangover, υπάρχουν μερικές πρακτικές που μπορούν να σας βοηθήσουν να αισθανθείτε καλύτερα. Επίσημη θεραπεία δεν υπάρχει, αν και κατά καιρούς έχουν δημοσιευτεί κάποιες εμπειρικές πρακτικές. Όπως και να έχει, εσείς ενυδατώστε όσο μπορείτε περισσότερο τον οργανισμό με νερό ή φρέσκους χυμούς φρούτων ή λαχανικών. Ιδιαίτερα χρήσιμος είναι ο χυμός πορτοκαλιού ή ντομάτας, που είναι πλούσιοι σε γλυκόζη, βιταμίνη Cκαι Β. Δυστυχώς, χαμηλή συγκέντρωση των βιταμινών Β6 και Β12 παρατείνουν το hangover, καθώς το αλκοόλ εμποδίζει την απορρόφηση τους. Επομένως, η λήψη συμπληρωμάτων με τις συγκεκριμένες βιταμίνες (ή ένα πολυβιταμινούχο σκεύασμα) βοηθούν σημαντικά στην αποκατάσταση του οργανισμού (προσοχή όμως στην υπερδοσολογία).
Όσον αφορά τη συνήθη πρακτική με τον καφέ, δεν φαίνεται να βοηθά σημαντικά καθώς έχει διουρητικές ιδιότητες, και επιδεινώνει την κατάσταση στο στομάχι σας, καθώς προκαλεί συστολή στα αιμοφόρα αγγεία. Αν επιμένετε όμως για καφέ ένα φλιτζάνι είναι αρκετό αν και προτιμότερο θα ήταν να αντικατασταθεί με ένα ρόφημα τσαγιού με μέλι. Πριν κοιμηθείτε μια ασπιρίνη μπορεί να φανεί ιδιαίτερα χρήσιμη για την αποφυγή του πονοκεφάλου.
Για να ξεπεραστεί η ναυτία, ένα μήλο ή μια μπανάνα ή και τα δυο μαζί, χτυπημένα στο μπλέντερ με λίγο πάγο, βοηθά σημαντικά. Οι τροφές πλούσιες σε υδατάνθρακες, δίνουν ενέργεια, όπως ένα μικρό γλυκό ή ψωμί με μέλι και σίγουρα καλυτερεύουν την κατάσταση. Επίσης, μια μακαρονάδα με φρέσκια σάλτσα ντομάτας (χωρίς λάδι) ή μια κοτόσουπα αποτελούν εναλλακτικές επιλογές. Από την άλλη πλευρά, καλό θα είναι να αποφύγετε την κατανάλωση λιπαρών και τηγανιτών τροφίμων γιατί επιβαρύνουν το πεπτικό σύστημα και το συκώτι. Τα συχνά και μικρά γεύματα πλούσια σε φυτικές ίνες (ντομάτα, λάχανο) και υδατάνθρακες αποτελεί άριστη λύση για το hangover.

Ένα πρωινό καυτό μπάνιο, θα αποβάλλει τις τοξίνες, ένας πολύωρος ύπνος (ο καλύτερος ‘γιατρός’) και ένας απογευματινός περίπατος θα σας κάνει να νιώσετε καλύτερα, αφού το οξυγόνο θα τονώσει την εγκεφαλική σας λειτουργία. Ενυδατώνετε συνέχεια τον οργανισμό σας, κυρίως με νερό και αποφύγετε το αλκοόλ για την υπόλοιπη μέρα…τουλάχιστον!

Υπάρχουν και ορισμένοι (οι Γάλλοι) που υποστηρίζουν, (παρόλο που διαφωνεί κάθετα η επιστημονική κοινότητα), ότι το αλκοόλ, ξεπερνιέται μόνο με αλκοόλ και προτείνουν την κατανάλωση ενός γνωστού κοκτέιλ, το Bloody Mary (βότκα, χυμός ντομάτας, αλάτι, πιπέρι και ταμπάσκο). Σε αυτή την περίπτωση, ένα ποτηράκι είναι αρκετό για να συνέλθετε και να αισθανθείτε καλύτερα. Άλλωστε, η αιθυλική αλκοόλη χρησιμοποιείται και ως αντίδοτο στις δηλητηριάσεις από μεθανόλη.

Ενδεικτικά αναφέρουμε μερικές από τις πιο ασυνήθιστες και περίεργες πρακτικές καταπολέμησης του hangover, όπως η ανάγνωση ενός λογοτεχνικού βιβλίου ή ποιήματος, η ακρόαση ενός τζαζ κομματιού, η χαμηλή πτήση με μικρό αεροσκάφος, ή ένα γερό κλάμα στο τέλος της βραδιάς !!!!

Πρόσφατα, ερευνητές εξέφρασαν τον ενδοιασμό για τη μέχρι τώρα γνωστή αιτία που προκαλεί το hangover, την αφυδάτωση, κατευθύνοντας πλέον τις μελέτες στη διαδικασία φλεγμονής που προκύπτει. Τα αποτελέσματα των νέων ερευνών αναμένονται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

Ένα ενδεικτικό πρόγραμμα διατροφής για την επόμενη μέρα:
Πρωινό: 1 ποτ χυμό πορτοκάλι, 2 φ ψωμί σικ με μέλι
Ενδιάμεσο: 1 ποτ χυμό ανάμεικτο (μήλο, μπανάνα), 1 σοκολατάκι
Μεσημεριανό: 1 πιάτο μακαρόνια με φρέσκια σάλτσα ντομάτας, 1 πιάτο σαλάτα λάχανο, 1 φ ψωμί σικ.
Ενδιάμεσο: 1 φλυτ τσάι με μέλι, 2 φρυγανιές σικ
Βραδυνό: 1 πιάτο κοτόσουπα, 1 φ ψωμί σικ

Τελειώνοντας… αν έχετε σκοπό να πιείτε, μη πάρετε αυτοκίνητο. Στη χώρα μας το επιτρεπτό όριο ως προς την οδήγηση είναι 0,25 mgr αιθανόλης στα 100 ml αίματος, ενώ ποσό πάνω από 0,50 mgr θεωρείται ποινικό αδίκημα.

Το πιο σημαντικό είναι να θυμάστε ότι η καλύτερη λύση του hangover είναι μια: η κατανάλωση αλκοόλ με μέτρο…


ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Α. ΒΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ MMedSc
ΚΛΙΝΙΚΟΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΣ -ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ

Τρίτη 7 Ιουλίου 2009

Καλοκαιρινές ‘διατροφές’ για πάντα....

Καλοκαιρινές ‘διατροφές’ για πάντα…

Το καλοκαίρι πρόβαλε δυναμικά και οι πολυπόθητες διακοπές ολοένα και πλησιάζουν για να χαρίσουν στιγμές ξεκούρασης, χαλάρωσης και ξενοιασιάς. Η θάλασσα πραγματική όαση, προσφέρει κύματα δροσιάς και απόλαυσης στον οργανισμό, ο οποίος βρίσκεται στο απόγειο της υγείας και ευεξίας.

Πράγματι τους θερινούς μήνες κυρίως λόγω αυξημένης δραστηριότητας και μείωσης σωματικού βάρους παρουσιάζεται μειωμένη νοσηρότητα, γεγονός ιδιαίτερα χρήσιμο για εκείνους που επιθυμούν να διαμορφώσουν σωστή διατροφική συμπεριφορά και ισορροπημένη φυσική δραστηριότητα. Επομένως, αυτή είναι ίσως η ιδανικότερη εποχή για να τεθούν οι βάσεις για καλύτερη διατροφή και προσέγγιση του ιδανικού σωματικού βάρους.

Ποιες είναι λοιπόν οι καλές συνήθειες που πρέπει να αποκτήσετε φέτος το καλοκαίρι και να διατηρήσετε στο μέλλον?

- ξεκινήστε την ημέρα σας με ένα πλήρες πρωινό (αποτελούμενο από όλα τα μακροθρεπτικά στοιχεία), συνεχίστε με το μεσημεριανό γεύμα το οποίο πρέπει να είναι το μεγαλύτερο γεύμα της ημέρας (υπερπλήρης σε θρεπτικά συστατικά) και καταλήξτε σε ένα ελαφρύ δείπνο (πλούσιο σε μικροθρεπτικά στοιχεία, φτωχό σε λιπαρά). Ενδιάμεσα, φρούτα ή χυμοί φρούτων αποτελούν την καταλληλότερη λύση για να συμπληρωθεί το διατροφικό προφίλ της ημέρας. Ενδεικτικά, η σύστασή της διατροφής πρέπει να αποτελείται από 50-55% υδατάνθρακες (κυρίως σύνθετοι όπως δημητριακά, ολικής αλέσεως ζυμαρικά, φρούτα και λαχανικά), 15-20% πρωτεΐνες (κυρίως ψαριού) και 25-30% λίπη (κυρίως από ελαιόλαδο).

- Αποφύγετε τις λιπαρές τροφές και τα ‘βαριά’ φαγητά πλούσια σε μπαχαρικά. Ο οργανισμός προτιμά τρόφιμα που περιέχουν μεγάλα ποσοστά νερού (βοηθούν στην ενυδάτωση), χαμηλά λιπαρά και λιγοστές θερμίδες, γεγονός που διευκολύνει την πέψη και μειώνει την δυσφορία μετά το φαγητό. Πολύτιμη τροφή θεωρούνται τα ψάρια και τα θαλασσινά (βελτιώνουν την καρδιαγγειακή λειτουργία) συνοδευόμενα από σαλάτα, αλλά και οι φρουτοσαλάτες (συνήθως για το βραδινό).

- Αυξήστε την κατανάλωση φρούτων και λαχανικών. Έτσι προσλαμβάνετε μηδέν λιπαρά, λιγοστές θερμίδες, μεγάλη περιεκτικότητα σε νερό, βιταμίνες, φυτικές ίνες και πλούσια γεύση. Η ποικιλία των λαχανικών και των φρούτων είναι τεράστια και οι διατροφικές επιλογές διευρυμένες για όλα τα γούστα.

- Αυξήστε την κατανάλωση νερού και μη θερμιδοφόρων υγρών. 1,5 λίτρο νερό την ημέρα καλύπτει τις ανάγκες του οργανισμού για σωστή ενυδάτωση αλλά και τυχόν απώλειες λόγω αυξημένης εφίδρωσης. Ο κίνδυνος αφυδάτωσης ιδιαίτερα σε ευαίσθητες πληθυσμιακές ομάδες (π.χ. παιδιά, υπερήλικες, έγκυοι) είναι μεγάλος. Πίνετε λοιπόν άφθονο νερό καθημερινά για να ενυδατώσετε τον οργανισμό σας, να αποφύγετε την κόπωση και την αδυναμία, αλλά και για να μειώσετε τον κίνδυνο εμφάνισης ουρολοίμωξης, τα κρούσματα της οποίας είναι πιο συχνά κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Τέλος, σε περίπτωση έντονης φυσικής δραστηριότητας αναπληρώστε άμεσα με νερό ή ισοτονικά ποτά με μεταλλικά στοιχεία.

- Προσέξτε την κατανάλωση αλκοολούχων ποτών καθώς περιέχουν αρκετές θερμίδες (7 kcal/gr, όταν αντίστοιχα το λίπος περιέχει 9 kcal/gr!!!). Πιο συγκεκριμένα, το αλκοόλ μεταβολίζεται στο συκώτι και αποθηκεύεται εύκολα ως λίπος αν δεν χρησιμοποιηθεί άμεσα. Προτιμήστε κρασί ή μπύρα τα οποία είναι χαμηλότερα σε αλκοόλ.

- Όσον αφορά το παγωτό (τον ‘άρχοντα’ του καλοκαιριού) χρειάζεται μέτρο στην κατανάλωσή του διότι περιέχει πολλές θερμίδες (από 100 Kcal μέχρι 400 Kcal/μπάλα) και υψηλά ποσοστά επεξεργασμένων λιπαρών. Λιγότερες θερμίδες βρίσκετε μόνο στα παγωτά τύπου ‘γρανίτα’, ‘σορμπέ’ και ‘λαιτ’.

- Αυξήστε τη φυσική δραστηριότητα εφαρμόζοντας καθημερινά αερόβια κίνηση διάρκειας τουλάχιστον 30 λεπτών. Το καλοκαίρι είναι ιδανική περίοδος για ενασχόληση με τα χόμπι, τα θαλάσσια σπορ ή απλά τους απογευματινούς περίπατους, προσφέροντας ευεξία και υψηλότερα επίπεδα υγείας.

Ακολουθώντας, τις παραπάνω καλοκαιρινές διατροφικές συμβουλές, το καλοκαίρι θα σας βρει ανανεωμένους και δυναμικούς σωματικά αλλά και ψυχικά.
Καλό καλοκαίρι…

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Α. ΒΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ MMedSc
ΚΛΙΝΙΚΟΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΣ -ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ
Γενικός Γραμματέας Πανελληνίου Συλλόγου Διαιτολόγων-Διατροφολόγων

Πέμπτη 12 Φεβρουαρίου 2009

ΔΙΑΤΡΟΦΗ σε ΣΑΦΑΡΙ

ΔΙΑΤΡΟΦΗ σε ΣΑΦΑΡΙ

Το σαφάρι σε αφρικανικές χώρες αποτελεί μια πρωτόγνωρη, εντυπωσιακή, μαγική και αξέχαστη εμπειρία. Σου δίνει τη δυνατότητα να νιώσεις το ζωικό βασίλειο σε όλο του το μεγαλείο. Όπου κι αν σταθείς, όπου κι αν αφήσεις το βλέμμα σου να ξεχυθεί, αντιλαμβάνεσαι κάποιο γνήσιο εκπρόσωπο των άγριων ζώων της Αφρικής.

Διατροφικά, οι προκλήσεις μεγάλες, μυρωδικές και ελκυστικές, ωθούν τους γευστικούς σου κάλυκες να συμμετάσχουν σε ένα παιχνίδι γαστρονομίας απογειώνοντας τις αισθήσεις. Όλα τα τρόφιμα στη φυσική τους μορφή, χωρίς ιδιαίτερη επεξεργασία, σερβίρονται λιτά, μα αποδίδουν το μέγιστο της μαγειρικής απόλαυσης. Οι κουζίνες μικρές, γραφικές, πρωτόγονες, θα έλεγε κανείς, γεμάτες μυρωδιές και αέρα πικάντικων λιχουδιών.


ΠΡΩΙΝΟ

Καθώς οι πρώτες χρυσαφένιες ακτίνες του ήλιου φωτίζουν τον ουρανό, το άρωμα του τοπικού καφέ, έξω από τη σκηνή, σε μαγνητίζει και αποτελεί πραγματικό δέλεαρ για να εγκαταλείψεις τη θαλπωρή του κρεβατιού. Ένας καφές Swahili είναι ένα ιδανικό πρωινό ρόφημα.

Καφές των Swahili (μερίδες 4)
Συστατικά: 2-3 κούπες νερό, 4 κουταλιές σούπας (κ.σ.) τοπικό καφέ, 2 ξυλαράκια κανέλα, 3 κομ. κάρδαμο, 4 κομ. γαρίφαλο, 4 κ.γ ζάχαρη
Εκτέλεση: βράζετε τα μπαχαρικά σε νερό καλυμμένο για 7 λεπτά. Προσθέτετε τον καφέ και τη ζάχαρη και το αφήνετε να βράσει καλά. Σερβίρετε σε κούπα.






Στη συνέχεια και πριν ξεκινήσεις για το πρωινό σαφάρι, ένα απολαυστικό breakfast, θα σου δώσει την ενέργεια που χρειάζεσαι. Διαλέγεις ανάμεσα από φρέσκα φρούτα, φρεσκοστυμμένο χυμό πορτοκαλιού, γλυκά, κουλουράκια, σπιτικό μούσλι, γιαούρτι, τοστ, μαρμελάδες, λουκάνικα, μπέικον, τηγανητά-βραστά αυγά, ομελέτα. Η ποικιλία των τροφίμων προσφέρει στον οργανισμό όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά, καθώς και βιταμίνες μέταλλα και ιχνοστοιχεία, για να ‘σπάσει την ασιτία, (break-fast) και να ξεκινήσει δυναμικά τη μέρα.

Cinnamon Rolls (κουλουράκια κανέλας)
Συστατικά: 2 κ.σ μαγιά, 360 gr αλεύρι, 285 ml νερό, 3 κ.σ. βούτυρο, καστανή ζάχαρη και σκόνη κανέλας.
Εκτέλεση: ανακατεύετε τα τρία πρώτα συστατικά ώστε να γίνει η ζύμη. Έχοντας αλειμμένα τα χέρια σας με βούτυρο, πλάθετε τη ζύμη σε μικρά κομμάτια, δίνοντας της σχήμα σαλιγκαριού. Τέλος, ρίχνετε επιφανειακά την καστανή ζάχαρη και τη σκόνη κανέλας και ψήνετε στο φούρνο για 35 λεπτά, σε μέτρια θερμοκρασία, μέχρι να ροδίσουν.









ΓΕΥΜΑ

Το μεσημέρι, σε βρίσκει γεμάτο από τις συγκλονιστικές σκηνές της άγριας ζωής των ζώων, και περιμένεις με ανυπομονησία το γεύμα στο campus όπου θα ανταλλάξεις τις εμπειρίες και τις εικόνες σου με τους υπόλοιπους ταξιδιώτες. Αν έχεις απομακρυνθεί όμως αρκετά από το campus τότε ένα κατάλληλα προετοιμασμένο ‘lunch box’ θα καλύψει τις θερμιδικές σου ανάγκες, καθώς στήνετε γρήγορα μια πρόχειρη τραπεζαρία στη σκιά των δέντρων. Αν επιστρέψεις στο campus το γεύμα περιλαμβάνει: σούπα λαχανικών, ζεστό ψωμί, αλλαντικά, τυριά, κρέας, κοτόπουλο, ρύζι, πατάτες, ψάρι, σαλάτες, μπύρα ή κρασί, γλυκό. Και αυτό το γεύμα καλύπτει τις συνιστώμενες ημερήσιες ανάγκες του οργανισμού σε θρεπτικά συστατικά, (κυρίως πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, λίπος), για μια ιδιαίτερα κοπιαστική μέρα.

Gazpacho Soup (1ο πιάτο)
Συστατικά: 1½kg ντομάτες, ξεφλουδισμένες και ψιλοκομμένες, 1 κρεμμύδι ψιλοκομμένο, ½φλ πράσινο πιπέρι, ½ φλ αγγούρι ψιλοκομμένο, 500ml ντοματοχυμό, 1 σκ. σκόρδο ψιλοκομμένη, ½ κγ κύμινο, 1 κσ αλάτι, φρεσκοκομμένο μαύρο πιπέρι, 50ml ελαιόλαδο, 5ml ξύδι από λευκό κρασί.
Εκτέλεση: ανακατέψτε τις ντομάτες, τα κρεμ-μύδια, το πράσινο πιπέρι και το αγγούρι. Τοποθε-τήστε το μείγμα σε μίξερ μέχρι να γίνει σαν πουρές. Μεταφέρετε το μείγμα σε ένα μεγαλύτερο μπολ και πρόσθεσε το ντοματοχυμό, το σκόρδο, το κύμινο, αλάτι και πιπέρι. Κάλυψε το μείγμα και αφήστε το να κρυώσει για 2 -3 ώρες. Ανακάτεψε με ελαιόλαδο και ξύδι πριν την σερβίρετε.

Vitello Tonnato - Veal with Tuna fish
(κυρίως πιάτο – μερίδες: 6-8)

Συστατικά: 700gr φιλέτο μοσχαρίσιο, 150gr τόνο σε λάδι, 2 ποτ λευκό κρασί, 25gr κάπαρη σε ξύδι, μικρό κομμάτι λεμονόφλουδας, 1 καρότο ψιλοκομμένο, 1 κομ σέλινο ψιλοκομμένο, 1 μέτριο κρεμμύδι ψιλοκομμένο, 1 σκελίδα σκόρδο, ένα γαρίφαλο, 1 φύλλο δάφνης, 250gr μαγιονέζα, λίγο μαϊντανό, αλάτι και πιπέρι.
Εκτέλεση: αρχικά δέστε με σπάγκο το μοσχαρίσιο κομμάτι για να διατηρήσει το σχήμα του, ενώ μαγειρεύεται. Βάλτε στο μάτι της κουζίνας μια κατσαρόλα με κρασί και νερό ώστε να καλύψουν το κρέας. Ρίξτε μέσα το σκόρδο, το φύλλο δάφνης, τη λεμονόφλουδα και το μαϊντανό και όταν πάρει την πρώτη βράση προσθέστε αλάτι και πιπέρι για τη γεύση. Περίπου σε 1 ώρα είναι έτοιμο. Στραγγίζετε το κρέας και μαζέψτε όλους τους χυμούς που έχει βγάλει. Τοποθετείστε το χυμό σε μίξερ μαζί με τον τόνο και την κάπαρη, προσθέστε μαγιονέζα και ανακατέψτε μέχρι να πολτοποιηθεί. Κόψτε το κρέας σε λεπτές φέτες και τοποθέτησε το σε ένα μεγάλο δίσκο. Περιχύνετε με το πολτοποιημένο μείγμα και βάζετε το μαϊντανό στην κορυφή του κρέατος.

Baked Mangoes
(επιδόρπιο - μερίδες 6)
Συστατικά: 3 ώριμα μάνγκο, μέλι, κανέλλα, γαρίφαλο, 1 φυλλαράκι φρέσκιας μέντας.
Εκτέλεση: κόψτε το μάνγκο στη μέση, απλώστε λίγο μέλι και κανέλλα και βάλτε τα στο φούρνο. Τα αφήνετε σε μέτρια θερμοκρασία για 10 λεπτά. Προσθέστε 2 ολόκληρα γαρίφαλα σε κάθε μισό μάνγκο.























ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΟ

Μετά το χορταστικό γεύμα, ο οδηγός του Land Rover μας κάνει νόημα να πλησιάσουμε. Είναι όλα έτοιμα για την απογευματινή μας περιπέτεια και τη γεμάτο δράση βόλτα μας στους χρυσαφένιους αφρικανικούς λόφους. Δεν ξεχνά να φορτώσει στο jeep παγωμένα αναψυκτικά, νερό και τσάι. Πράγματι, η διαδρομή απολαυστική, το θέαμα συναρπαστικό, δίνοντας στη μέρα σας το καλύτερο τελείωμα. Ο ήλιος παύει να στέκεται αγέρωχος και γέρνει σιγά σιγά πίσω από τους απέραντους ορεινούς όγκους, ‘εκτοξεύοντας’ πορφυροκίτρινους χρωματικούς συνδυασμούς στον ουρανό. Το τσάι είναι ο καλύτερος σύντροφος για το υπέροχο ηλιοβασίλεμα που απολαμβάνεις. Ίσως όμως σε αυτή τη στιγμή διαπιστώσεις ότι ακόμη και η φωτογραφική μηχανή είναι ανίκανη να αποτυπώσει και να ‘κλέψει’ τις χιλιάδες εικόνες που προβάλλονται. Πραγματικά, την Αφρική (όσο και να προσπαθήσεις) δεν μπορείς να τη φωτογραφίσεις….απλά την βιώνεις και την νιώθεις!


ΒΡΑΔΙΝΟ

Ο δρόμος της επιστροφής είναι γεγονός (θλίψη και λαχτάρα μαζί)! Καθώς πλησιάζεις οι έντονες μυρωδιές αποτελούν το καλύτερο ‘ίχνος’ ότι φτάνεις στο campus. Το βραδινό ετοιμάζεται και σερβίρεται στη στολισμένη τραπεζαρία. Μετά το φρεσκάρισμα οι ταξιδιώτες είναι έτοιμοι να απολαύσουν μια απρόσμενη πολυτέλεια στην καρδιά της άγριας φύσης. Τα κεριά, η μουσική, τα χρώματα, τα λευκά τραπεζομάντιλα, και τα κρυστάλλινα ποτήρια, δημιουργούν μια ονειρική ατμόσφαιρα με το φρεσκομαγειρεμένο φαγητό να πρωταγωνιστεί και να κλέβει την παράσταση. Το δείπνο περιλαμβάνει: σούπα λαχανικών, σουφλέ τυριών, κοτόπουλο και πατάτες φούρνου, σαλάτες, λαχανικά, κρασί, γλυκό, καφέ, μπράντι. Πράγματι, τα συχνά και μικρά γεύματα επιταχύνουν το μεταβολισμό και επιτυγχάνουν την ευγλυκαιμία.

Mwangi Cheese Souffle
(κυρίως πιάτο – μερίδες 4)

Συστατικά: 2 κσ βούτυρο, 2 κσ αλεύρι, 1 φλ. γάλα, 1 κγ αλάτι, λίγο λευκό πιπέρι, 1 φλ. τριμμένο τυρί τσένταρ, 3 αυγά.
Εκτέλεση: ζεστάνετε το βούτυρο και το αλεύρι, με αλάτι και πιπέρι σε μια κατσαρόλα. Όταν λιώσουν προσθέτετε σταδιακά γάλα, ανακατεύοντας ταυτόχρονα. Προσθέστε το τριμμένο τυρί στο μείγμα και μαγειρέψτε το για 4 λεπτά. Απομακρύνετε την κατσαρόλα από τη εστία και άφησε τη να κρυώσει. Διαχώρισε τους κρόκους από τα ασπράδια των αυγών, και χτύπησε ξεχωριστά και τα δύο. Στο τέλος ανακάτεψε τα. Προσθέστε μετά το κρύο μείγμα και ανακατέψτε τα πλέον όλα μαζί. Αλείφετε με βούτυρο ξεχωριστά μπολάκια και χύνετε το μείγμα σε αυτά, γεμίζοντας τα μέχρι τη μέση. Τοποθετείστε τα σε προθερμασμένο φούρνο, στους 1200 C για 15 λεπτά, ή μέχρι να φουσκώσουν. Σερβίρονται αμέσως.











Εν τω μεταξύ, η φωτιά έχει ανάψει και περιμένει τους ταξιδιώτες να την κυκλώσουν και να γεμίσουν την ήσυχη νύχτα με ομιλίες, φωνές και γέλια από τις ιστορίες τους. Το τοπικό κρασί αποτελεί το ιδανικό συμπλήρωμα στη ζεστή παρέα που διασκεδάζει και χαλαρώνει.

Τελειώνοντας η βραδιά, ένας μασάι σε συνοδεύει στη σκηνή σου, και σε προφυλάσσει από την επίθεση κάποιου άγριου ζώου. Ίσως όμως να είναι και ο μόνος που μπορεί να προφυλάξει και να προστατεύσει τις εμπειρίες και τις εικόνες που αποκόμισες την μέρα εκείνη…

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Α. ΒΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ MMedSc
ΚΛΙΝΙΚΟΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΣ –ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ

Πέμπτη 5 Φεβρουαρίου 2009

Ανδρική Υπόθεση…

Ανδρική Υπόθεση…

Η ανδρική υπογονιμότητα φαίνεται ότι απασχολεί ένα μικρό αλλά διαρκώς αυξανόμενο κομμάτι του αντρικού πληθυσμού (9-5%) στις μέρες μας. Αν και το πρόβλημα δεν απειλεί άμεσα την υγεία του, δεν παύει να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην ψυχική του υγεία και την κοινωνικότητα του. Οφείλεται σε συνέργεια πολλών βασικών παραγόντων, αλλά η πιο σημαντική αιτία είναι ο χαμηλός αριθμός σπερματοζωαρίων (<20 εκατ/ml). Αναμφίβολα, η πρόοδος της ιατρικής επιστήμης στον τομέα της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής είναι αλματώδης και εξαιρετικά αποτελεσματική. Μεγάλο και σημαντικό ρόλο παίζει όμως και η διατροφή, η οποία έχει δύο όψεις: αν είναι σωστή και ισορροπημένη, βοηθά και αυξάνει την γονιμότητα, ενώ αν είναι ελλιπής, λανθασμένη και ανεπαρκής δημιουργεί προβλήματα στην τεκνοποίηση. Ποια είναι επομένως τα τρόφιμα ή η ακατάλληλη διατροφική συμπεριφορά που πρέπει να αποφεύγουν οι άνδρες αν επιθυμούν να διαιωνίσουν το είδος τους?

· Αποφύγετε τα πολύ λιπαρά τρόφιμα (κυρίως τα trans λιπαρά οξέα), τα οποία προσδίδουν αυξημένες θερμίδες και πιθανόν να οδηγήσουν σε μια γρηγορότερη αύξηση του σωματικού βάρους. Αυτή με τη σειρά της έχει ως συνέπεια τη συσσώρευση λίπους μεταξύ άλλων μερών του ανθρώπινου σώματος και στην περιοχή των όρχεων, γεγονός που αποδυναμώνει τη λειτουργία των σπερματοζωαρίων. Επίσης, έχει αποδειχθεί ότι οι παχύσαρκοι άντρες έχουν μειωμένα επίπεδα τεστοστερόνης, γεγονός που επιδρά αρνητικά στη λειτουργικότητα του σπέρματος [Fertil. Steril, 2008]. Η επίτευξη και η διατήρηση, λοιπόν, του ιδανικού βάρους είναι επιτακτική και ιδιαίτερα ευεργετική στο θέμα της γονιμότητας.

· Αποφύγετε την υπερβολική κατανάλωση κόκκινου κρέατος (ζωική πρωτεΐνη), τηγανητών, επεξεργασμένων τροφών και ‘έτοιμων φαγητών’. Τα συντηρητικά και χημικά (ξενοοιστρογόνα) που περιέχονται, πιθανόν αθροιστικά να επιδρούν αρνητικά στη γονιμότητα. Επίσης, η εκτεταμένη χρήση σόγιας σε φαγητά τύπου ‘fast food’, είναι ιδιαίτερα επιβλαβής για το αντρικό αναπαραγωγικό σύστημα, κυρίως λόγω των ισοφλαβινών (φυτοοιστρογόνα) που περιέχονται σε αυτή. Παράλληλα με τη μείωση των προκατασκευασμένων φαγητών, η ποικιλία στις διατροφικές επιλογές και η αύξηση της κατανάλωσης φυτικών ινών με τη βοήθεια των φρέσκων φρούτων και των λαχανικών (5 μερίδες/ημέρα) επιδρούν θετικά. Γενικότερα, τα θρεπτικά συστατικά που σχετίζονται άμεσα με τη γονιμότητα − και κατά συνέπεια πρέπει να αυξήσετε την κατανάλωσή τους − είναι τα ω-3 και ω-6 λιπαρά οξέα [Reprod. BioMed. 2003, Christophe et al., 1998] (λιπαρά ψάρια, ξηροί καρποί), το φολικό οξύ (σκουρόχρωμα φυλλώδη λαχανικά), οι βιταμίνες Β, C, D, Ε, το σελήνιο (ψάρι, δημητριακά ολικής άλεσης), το χρώμιο (τυρί, μαύρο πιπέρι), το ασβέστιο και ο ψευδάργυρος (οστρακοειδή, κρέας). Το σπέρμα είναι πλούσιο σε βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία και τυχόν διατροφικές ελλείψεις το επηρεάζουν αρνητικά.

· Αποφύγετε την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, διότι μειώνει τον αριθμό, την κινητικότητα των σπερματοζωαρίων αλλά και την σεξουαλική ικανότητα [Rev.Hosp. Clin. Fac. Med. S. P, 2004]. Πράγματι σε αυτή την περίπτωση ο οργανισμός παράγει μια ουσία, την ακεταλδεύδη, η οποία είναι ιδιαίτερα τοξική για το σπέρμα. Το οινόπνευμα εμπλέκεται επίσης και στην έκκριση της τεστοστερόνης επιταχύνοντας τον καταβολισμό της αλλά και την μετατροπή της σε οιστρογόνο. Τα υψηλά επίπεδα οιστρογόνων στους άντρες μειώνουν σημαντικά τον αριθμό των σπερματοζωαρίων. Δεν θα πρέπει να παραληφτεί ότι η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ καταστρέφει σημαντικές βιταμίνες για τον οργανισμό, όπως την Ε και την C, αλλά και το ψευδάργυρο και το σελήνιο. Μια κατανάλωση με μέτρο αλκοολούχων ποτών δηλαδή 1-2 ποτήρια ανά εβδομάδα θεωρείται ακίνδυνη, ενώ το κόκκινο κρασί φαίνεται να υπερέχει (κυρίως λόγω αντιοξειδωτικών) έναντι των υπολοίπων ποτών.

· Αποφύγετε την υπερβολική κατανάλωση καφεΐνης. 1-2 φλιτζάνια καφέ καθημερινά, δεν δημιουργούν κανένα πρόβλημα, καθώς σύμφωνα με έρευνες η κατανάλωση καφέ (κυρίως φίλτρου) κάνει το σπέρμα ταχύτερο και πιο αποτελεσματικό. Αντίθετα πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι οι μεγάλες ποσότητες καφεΐνης στον οργανισμό είναι αυτές που αυξάνουν τις ελεύθερες ρίζες και επηρεάζουν αρνητικά την ποιότητα του σπέρματος. Το αντίδοτο των ελευθέρων ριζών είναι τα αντιοξειδωτικά συστατικά των τροφίμων [Urol Clin North Am. 2008]. Επομένως μια καλή εναλλακτική πρόταση είναι η αντικατάσταση του καφέ με τσάι, και συγκεκριμένα πράσινο τσάι, το οποίο περιέχει σημαντικές ποσότητες αντιοξειδωτικών ουσιών. Τέλος, προσοχή πρέπει να δίνετε και στη θερμοκρασία των ροφημάτων, καθώς έγκυρες μελέτες δείχνουν πλέον ότι η κατανάλωση ‘ζεματιστών’ υγρών σε πλαστικά ποτήρια, βλάπτουν την ορχική λειτουργία, κυρίως λόγω των βινυλούχων παραγόντων που δημιουργούνται [NHANES, 2003-4].

Σύμφωνα με τα παραπάνω, μπορούμε να εξάγουμε το συμπέρασμα ότι η διατροφή έχει σημαντική επιρροή στην ανδρική γονιμότητα και μια σωστή διατροφική συμπεριφορά έχει σίγουρα ευεργετικά αποτελέσματα. Ακολουθώντας τις συγκεκριμένες διαιτητικές συστάσεις κάθε άντρας ‘ξαναβρίσκει τη φόρμα του’.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Α. ΒΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ M.Med.Sc
ΚΛΙΝΙΚΟΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΣ -ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ
Γενικός Γραμματέας Πανελληνίου Συλλόγου Διαιτολόγων-Διατροφολόγων