Πέμπτη 12 Φεβρουαρίου 2009

ΔΙΑΤΡΟΦΗ σε ΣΑΦΑΡΙ

ΔΙΑΤΡΟΦΗ σε ΣΑΦΑΡΙ

Το σαφάρι σε αφρικανικές χώρες αποτελεί μια πρωτόγνωρη, εντυπωσιακή, μαγική και αξέχαστη εμπειρία. Σου δίνει τη δυνατότητα να νιώσεις το ζωικό βασίλειο σε όλο του το μεγαλείο. Όπου κι αν σταθείς, όπου κι αν αφήσεις το βλέμμα σου να ξεχυθεί, αντιλαμβάνεσαι κάποιο γνήσιο εκπρόσωπο των άγριων ζώων της Αφρικής.

Διατροφικά, οι προκλήσεις μεγάλες, μυρωδικές και ελκυστικές, ωθούν τους γευστικούς σου κάλυκες να συμμετάσχουν σε ένα παιχνίδι γαστρονομίας απογειώνοντας τις αισθήσεις. Όλα τα τρόφιμα στη φυσική τους μορφή, χωρίς ιδιαίτερη επεξεργασία, σερβίρονται λιτά, μα αποδίδουν το μέγιστο της μαγειρικής απόλαυσης. Οι κουζίνες μικρές, γραφικές, πρωτόγονες, θα έλεγε κανείς, γεμάτες μυρωδιές και αέρα πικάντικων λιχουδιών.


ΠΡΩΙΝΟ

Καθώς οι πρώτες χρυσαφένιες ακτίνες του ήλιου φωτίζουν τον ουρανό, το άρωμα του τοπικού καφέ, έξω από τη σκηνή, σε μαγνητίζει και αποτελεί πραγματικό δέλεαρ για να εγκαταλείψεις τη θαλπωρή του κρεβατιού. Ένας καφές Swahili είναι ένα ιδανικό πρωινό ρόφημα.

Καφές των Swahili (μερίδες 4)
Συστατικά: 2-3 κούπες νερό, 4 κουταλιές σούπας (κ.σ.) τοπικό καφέ, 2 ξυλαράκια κανέλα, 3 κομ. κάρδαμο, 4 κομ. γαρίφαλο, 4 κ.γ ζάχαρη
Εκτέλεση: βράζετε τα μπαχαρικά σε νερό καλυμμένο για 7 λεπτά. Προσθέτετε τον καφέ και τη ζάχαρη και το αφήνετε να βράσει καλά. Σερβίρετε σε κούπα.






Στη συνέχεια και πριν ξεκινήσεις για το πρωινό σαφάρι, ένα απολαυστικό breakfast, θα σου δώσει την ενέργεια που χρειάζεσαι. Διαλέγεις ανάμεσα από φρέσκα φρούτα, φρεσκοστυμμένο χυμό πορτοκαλιού, γλυκά, κουλουράκια, σπιτικό μούσλι, γιαούρτι, τοστ, μαρμελάδες, λουκάνικα, μπέικον, τηγανητά-βραστά αυγά, ομελέτα. Η ποικιλία των τροφίμων προσφέρει στον οργανισμό όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά, καθώς και βιταμίνες μέταλλα και ιχνοστοιχεία, για να ‘σπάσει την ασιτία, (break-fast) και να ξεκινήσει δυναμικά τη μέρα.

Cinnamon Rolls (κουλουράκια κανέλας)
Συστατικά: 2 κ.σ μαγιά, 360 gr αλεύρι, 285 ml νερό, 3 κ.σ. βούτυρο, καστανή ζάχαρη και σκόνη κανέλας.
Εκτέλεση: ανακατεύετε τα τρία πρώτα συστατικά ώστε να γίνει η ζύμη. Έχοντας αλειμμένα τα χέρια σας με βούτυρο, πλάθετε τη ζύμη σε μικρά κομμάτια, δίνοντας της σχήμα σαλιγκαριού. Τέλος, ρίχνετε επιφανειακά την καστανή ζάχαρη και τη σκόνη κανέλας και ψήνετε στο φούρνο για 35 λεπτά, σε μέτρια θερμοκρασία, μέχρι να ροδίσουν.









ΓΕΥΜΑ

Το μεσημέρι, σε βρίσκει γεμάτο από τις συγκλονιστικές σκηνές της άγριας ζωής των ζώων, και περιμένεις με ανυπομονησία το γεύμα στο campus όπου θα ανταλλάξεις τις εμπειρίες και τις εικόνες σου με τους υπόλοιπους ταξιδιώτες. Αν έχεις απομακρυνθεί όμως αρκετά από το campus τότε ένα κατάλληλα προετοιμασμένο ‘lunch box’ θα καλύψει τις θερμιδικές σου ανάγκες, καθώς στήνετε γρήγορα μια πρόχειρη τραπεζαρία στη σκιά των δέντρων. Αν επιστρέψεις στο campus το γεύμα περιλαμβάνει: σούπα λαχανικών, ζεστό ψωμί, αλλαντικά, τυριά, κρέας, κοτόπουλο, ρύζι, πατάτες, ψάρι, σαλάτες, μπύρα ή κρασί, γλυκό. Και αυτό το γεύμα καλύπτει τις συνιστώμενες ημερήσιες ανάγκες του οργανισμού σε θρεπτικά συστατικά, (κυρίως πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, λίπος), για μια ιδιαίτερα κοπιαστική μέρα.

Gazpacho Soup (1ο πιάτο)
Συστατικά: 1½kg ντομάτες, ξεφλουδισμένες και ψιλοκομμένες, 1 κρεμμύδι ψιλοκομμένο, ½φλ πράσινο πιπέρι, ½ φλ αγγούρι ψιλοκομμένο, 500ml ντοματοχυμό, 1 σκ. σκόρδο ψιλοκομμένη, ½ κγ κύμινο, 1 κσ αλάτι, φρεσκοκομμένο μαύρο πιπέρι, 50ml ελαιόλαδο, 5ml ξύδι από λευκό κρασί.
Εκτέλεση: ανακατέψτε τις ντομάτες, τα κρεμ-μύδια, το πράσινο πιπέρι και το αγγούρι. Τοποθε-τήστε το μείγμα σε μίξερ μέχρι να γίνει σαν πουρές. Μεταφέρετε το μείγμα σε ένα μεγαλύτερο μπολ και πρόσθεσε το ντοματοχυμό, το σκόρδο, το κύμινο, αλάτι και πιπέρι. Κάλυψε το μείγμα και αφήστε το να κρυώσει για 2 -3 ώρες. Ανακάτεψε με ελαιόλαδο και ξύδι πριν την σερβίρετε.

Vitello Tonnato - Veal with Tuna fish
(κυρίως πιάτο – μερίδες: 6-8)

Συστατικά: 700gr φιλέτο μοσχαρίσιο, 150gr τόνο σε λάδι, 2 ποτ λευκό κρασί, 25gr κάπαρη σε ξύδι, μικρό κομμάτι λεμονόφλουδας, 1 καρότο ψιλοκομμένο, 1 κομ σέλινο ψιλοκομμένο, 1 μέτριο κρεμμύδι ψιλοκομμένο, 1 σκελίδα σκόρδο, ένα γαρίφαλο, 1 φύλλο δάφνης, 250gr μαγιονέζα, λίγο μαϊντανό, αλάτι και πιπέρι.
Εκτέλεση: αρχικά δέστε με σπάγκο το μοσχαρίσιο κομμάτι για να διατηρήσει το σχήμα του, ενώ μαγειρεύεται. Βάλτε στο μάτι της κουζίνας μια κατσαρόλα με κρασί και νερό ώστε να καλύψουν το κρέας. Ρίξτε μέσα το σκόρδο, το φύλλο δάφνης, τη λεμονόφλουδα και το μαϊντανό και όταν πάρει την πρώτη βράση προσθέστε αλάτι και πιπέρι για τη γεύση. Περίπου σε 1 ώρα είναι έτοιμο. Στραγγίζετε το κρέας και μαζέψτε όλους τους χυμούς που έχει βγάλει. Τοποθετείστε το χυμό σε μίξερ μαζί με τον τόνο και την κάπαρη, προσθέστε μαγιονέζα και ανακατέψτε μέχρι να πολτοποιηθεί. Κόψτε το κρέας σε λεπτές φέτες και τοποθέτησε το σε ένα μεγάλο δίσκο. Περιχύνετε με το πολτοποιημένο μείγμα και βάζετε το μαϊντανό στην κορυφή του κρέατος.

Baked Mangoes
(επιδόρπιο - μερίδες 6)
Συστατικά: 3 ώριμα μάνγκο, μέλι, κανέλλα, γαρίφαλο, 1 φυλλαράκι φρέσκιας μέντας.
Εκτέλεση: κόψτε το μάνγκο στη μέση, απλώστε λίγο μέλι και κανέλλα και βάλτε τα στο φούρνο. Τα αφήνετε σε μέτρια θερμοκρασία για 10 λεπτά. Προσθέστε 2 ολόκληρα γαρίφαλα σε κάθε μισό μάνγκο.























ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΟ

Μετά το χορταστικό γεύμα, ο οδηγός του Land Rover μας κάνει νόημα να πλησιάσουμε. Είναι όλα έτοιμα για την απογευματινή μας περιπέτεια και τη γεμάτο δράση βόλτα μας στους χρυσαφένιους αφρικανικούς λόφους. Δεν ξεχνά να φορτώσει στο jeep παγωμένα αναψυκτικά, νερό και τσάι. Πράγματι, η διαδρομή απολαυστική, το θέαμα συναρπαστικό, δίνοντας στη μέρα σας το καλύτερο τελείωμα. Ο ήλιος παύει να στέκεται αγέρωχος και γέρνει σιγά σιγά πίσω από τους απέραντους ορεινούς όγκους, ‘εκτοξεύοντας’ πορφυροκίτρινους χρωματικούς συνδυασμούς στον ουρανό. Το τσάι είναι ο καλύτερος σύντροφος για το υπέροχο ηλιοβασίλεμα που απολαμβάνεις. Ίσως όμως σε αυτή τη στιγμή διαπιστώσεις ότι ακόμη και η φωτογραφική μηχανή είναι ανίκανη να αποτυπώσει και να ‘κλέψει’ τις χιλιάδες εικόνες που προβάλλονται. Πραγματικά, την Αφρική (όσο και να προσπαθήσεις) δεν μπορείς να τη φωτογραφίσεις….απλά την βιώνεις και την νιώθεις!


ΒΡΑΔΙΝΟ

Ο δρόμος της επιστροφής είναι γεγονός (θλίψη και λαχτάρα μαζί)! Καθώς πλησιάζεις οι έντονες μυρωδιές αποτελούν το καλύτερο ‘ίχνος’ ότι φτάνεις στο campus. Το βραδινό ετοιμάζεται και σερβίρεται στη στολισμένη τραπεζαρία. Μετά το φρεσκάρισμα οι ταξιδιώτες είναι έτοιμοι να απολαύσουν μια απρόσμενη πολυτέλεια στην καρδιά της άγριας φύσης. Τα κεριά, η μουσική, τα χρώματα, τα λευκά τραπεζομάντιλα, και τα κρυστάλλινα ποτήρια, δημιουργούν μια ονειρική ατμόσφαιρα με το φρεσκομαγειρεμένο φαγητό να πρωταγωνιστεί και να κλέβει την παράσταση. Το δείπνο περιλαμβάνει: σούπα λαχανικών, σουφλέ τυριών, κοτόπουλο και πατάτες φούρνου, σαλάτες, λαχανικά, κρασί, γλυκό, καφέ, μπράντι. Πράγματι, τα συχνά και μικρά γεύματα επιταχύνουν το μεταβολισμό και επιτυγχάνουν την ευγλυκαιμία.

Mwangi Cheese Souffle
(κυρίως πιάτο – μερίδες 4)

Συστατικά: 2 κσ βούτυρο, 2 κσ αλεύρι, 1 φλ. γάλα, 1 κγ αλάτι, λίγο λευκό πιπέρι, 1 φλ. τριμμένο τυρί τσένταρ, 3 αυγά.
Εκτέλεση: ζεστάνετε το βούτυρο και το αλεύρι, με αλάτι και πιπέρι σε μια κατσαρόλα. Όταν λιώσουν προσθέτετε σταδιακά γάλα, ανακατεύοντας ταυτόχρονα. Προσθέστε το τριμμένο τυρί στο μείγμα και μαγειρέψτε το για 4 λεπτά. Απομακρύνετε την κατσαρόλα από τη εστία και άφησε τη να κρυώσει. Διαχώρισε τους κρόκους από τα ασπράδια των αυγών, και χτύπησε ξεχωριστά και τα δύο. Στο τέλος ανακάτεψε τα. Προσθέστε μετά το κρύο μείγμα και ανακατέψτε τα πλέον όλα μαζί. Αλείφετε με βούτυρο ξεχωριστά μπολάκια και χύνετε το μείγμα σε αυτά, γεμίζοντας τα μέχρι τη μέση. Τοποθετείστε τα σε προθερμασμένο φούρνο, στους 1200 C για 15 λεπτά, ή μέχρι να φουσκώσουν. Σερβίρονται αμέσως.











Εν τω μεταξύ, η φωτιά έχει ανάψει και περιμένει τους ταξιδιώτες να την κυκλώσουν και να γεμίσουν την ήσυχη νύχτα με ομιλίες, φωνές και γέλια από τις ιστορίες τους. Το τοπικό κρασί αποτελεί το ιδανικό συμπλήρωμα στη ζεστή παρέα που διασκεδάζει και χαλαρώνει.

Τελειώνοντας η βραδιά, ένας μασάι σε συνοδεύει στη σκηνή σου, και σε προφυλάσσει από την επίθεση κάποιου άγριου ζώου. Ίσως όμως να είναι και ο μόνος που μπορεί να προφυλάξει και να προστατεύσει τις εμπειρίες και τις εικόνες που αποκόμισες την μέρα εκείνη…

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Α. ΒΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ MMedSc
ΚΛΙΝΙΚΟΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΣ –ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ

Πέμπτη 5 Φεβρουαρίου 2009

Ανδρική Υπόθεση…

Ανδρική Υπόθεση…

Η ανδρική υπογονιμότητα φαίνεται ότι απασχολεί ένα μικρό αλλά διαρκώς αυξανόμενο κομμάτι του αντρικού πληθυσμού (9-5%) στις μέρες μας. Αν και το πρόβλημα δεν απειλεί άμεσα την υγεία του, δεν παύει να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην ψυχική του υγεία και την κοινωνικότητα του. Οφείλεται σε συνέργεια πολλών βασικών παραγόντων, αλλά η πιο σημαντική αιτία είναι ο χαμηλός αριθμός σπερματοζωαρίων (<20 εκατ/ml). Αναμφίβολα, η πρόοδος της ιατρικής επιστήμης στον τομέα της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής είναι αλματώδης και εξαιρετικά αποτελεσματική. Μεγάλο και σημαντικό ρόλο παίζει όμως και η διατροφή, η οποία έχει δύο όψεις: αν είναι σωστή και ισορροπημένη, βοηθά και αυξάνει την γονιμότητα, ενώ αν είναι ελλιπής, λανθασμένη και ανεπαρκής δημιουργεί προβλήματα στην τεκνοποίηση. Ποια είναι επομένως τα τρόφιμα ή η ακατάλληλη διατροφική συμπεριφορά που πρέπει να αποφεύγουν οι άνδρες αν επιθυμούν να διαιωνίσουν το είδος τους?

· Αποφύγετε τα πολύ λιπαρά τρόφιμα (κυρίως τα trans λιπαρά οξέα), τα οποία προσδίδουν αυξημένες θερμίδες και πιθανόν να οδηγήσουν σε μια γρηγορότερη αύξηση του σωματικού βάρους. Αυτή με τη σειρά της έχει ως συνέπεια τη συσσώρευση λίπους μεταξύ άλλων μερών του ανθρώπινου σώματος και στην περιοχή των όρχεων, γεγονός που αποδυναμώνει τη λειτουργία των σπερματοζωαρίων. Επίσης, έχει αποδειχθεί ότι οι παχύσαρκοι άντρες έχουν μειωμένα επίπεδα τεστοστερόνης, γεγονός που επιδρά αρνητικά στη λειτουργικότητα του σπέρματος [Fertil. Steril, 2008]. Η επίτευξη και η διατήρηση, λοιπόν, του ιδανικού βάρους είναι επιτακτική και ιδιαίτερα ευεργετική στο θέμα της γονιμότητας.

· Αποφύγετε την υπερβολική κατανάλωση κόκκινου κρέατος (ζωική πρωτεΐνη), τηγανητών, επεξεργασμένων τροφών και ‘έτοιμων φαγητών’. Τα συντηρητικά και χημικά (ξενοοιστρογόνα) που περιέχονται, πιθανόν αθροιστικά να επιδρούν αρνητικά στη γονιμότητα. Επίσης, η εκτεταμένη χρήση σόγιας σε φαγητά τύπου ‘fast food’, είναι ιδιαίτερα επιβλαβής για το αντρικό αναπαραγωγικό σύστημα, κυρίως λόγω των ισοφλαβινών (φυτοοιστρογόνα) που περιέχονται σε αυτή. Παράλληλα με τη μείωση των προκατασκευασμένων φαγητών, η ποικιλία στις διατροφικές επιλογές και η αύξηση της κατανάλωσης φυτικών ινών με τη βοήθεια των φρέσκων φρούτων και των λαχανικών (5 μερίδες/ημέρα) επιδρούν θετικά. Γενικότερα, τα θρεπτικά συστατικά που σχετίζονται άμεσα με τη γονιμότητα − και κατά συνέπεια πρέπει να αυξήσετε την κατανάλωσή τους − είναι τα ω-3 και ω-6 λιπαρά οξέα [Reprod. BioMed. 2003, Christophe et al., 1998] (λιπαρά ψάρια, ξηροί καρποί), το φολικό οξύ (σκουρόχρωμα φυλλώδη λαχανικά), οι βιταμίνες Β, C, D, Ε, το σελήνιο (ψάρι, δημητριακά ολικής άλεσης), το χρώμιο (τυρί, μαύρο πιπέρι), το ασβέστιο και ο ψευδάργυρος (οστρακοειδή, κρέας). Το σπέρμα είναι πλούσιο σε βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία και τυχόν διατροφικές ελλείψεις το επηρεάζουν αρνητικά.

· Αποφύγετε την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, διότι μειώνει τον αριθμό, την κινητικότητα των σπερματοζωαρίων αλλά και την σεξουαλική ικανότητα [Rev.Hosp. Clin. Fac. Med. S. P, 2004]. Πράγματι σε αυτή την περίπτωση ο οργανισμός παράγει μια ουσία, την ακεταλδεύδη, η οποία είναι ιδιαίτερα τοξική για το σπέρμα. Το οινόπνευμα εμπλέκεται επίσης και στην έκκριση της τεστοστερόνης επιταχύνοντας τον καταβολισμό της αλλά και την μετατροπή της σε οιστρογόνο. Τα υψηλά επίπεδα οιστρογόνων στους άντρες μειώνουν σημαντικά τον αριθμό των σπερματοζωαρίων. Δεν θα πρέπει να παραληφτεί ότι η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ καταστρέφει σημαντικές βιταμίνες για τον οργανισμό, όπως την Ε και την C, αλλά και το ψευδάργυρο και το σελήνιο. Μια κατανάλωση με μέτρο αλκοολούχων ποτών δηλαδή 1-2 ποτήρια ανά εβδομάδα θεωρείται ακίνδυνη, ενώ το κόκκινο κρασί φαίνεται να υπερέχει (κυρίως λόγω αντιοξειδωτικών) έναντι των υπολοίπων ποτών.

· Αποφύγετε την υπερβολική κατανάλωση καφεΐνης. 1-2 φλιτζάνια καφέ καθημερινά, δεν δημιουργούν κανένα πρόβλημα, καθώς σύμφωνα με έρευνες η κατανάλωση καφέ (κυρίως φίλτρου) κάνει το σπέρμα ταχύτερο και πιο αποτελεσματικό. Αντίθετα πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι οι μεγάλες ποσότητες καφεΐνης στον οργανισμό είναι αυτές που αυξάνουν τις ελεύθερες ρίζες και επηρεάζουν αρνητικά την ποιότητα του σπέρματος. Το αντίδοτο των ελευθέρων ριζών είναι τα αντιοξειδωτικά συστατικά των τροφίμων [Urol Clin North Am. 2008]. Επομένως μια καλή εναλλακτική πρόταση είναι η αντικατάσταση του καφέ με τσάι, και συγκεκριμένα πράσινο τσάι, το οποίο περιέχει σημαντικές ποσότητες αντιοξειδωτικών ουσιών. Τέλος, προσοχή πρέπει να δίνετε και στη θερμοκρασία των ροφημάτων, καθώς έγκυρες μελέτες δείχνουν πλέον ότι η κατανάλωση ‘ζεματιστών’ υγρών σε πλαστικά ποτήρια, βλάπτουν την ορχική λειτουργία, κυρίως λόγω των βινυλούχων παραγόντων που δημιουργούνται [NHANES, 2003-4].

Σύμφωνα με τα παραπάνω, μπορούμε να εξάγουμε το συμπέρασμα ότι η διατροφή έχει σημαντική επιρροή στην ανδρική γονιμότητα και μια σωστή διατροφική συμπεριφορά έχει σίγουρα ευεργετικά αποτελέσματα. Ακολουθώντας τις συγκεκριμένες διαιτητικές συστάσεις κάθε άντρας ‘ξαναβρίσκει τη φόρμα του’.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Α. ΒΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ M.Med.Sc
ΚΛΙΝΙΚΟΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΣ -ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ
Γενικός Γραμματέας Πανελληνίου Συλλόγου Διαιτολόγων-Διατροφολόγων