Δευτέρα 30 Αυγούστου 2010

Το μήλο στη διατροφή των παιδιών

Το μήλο στη διατροφή των παιδιών


Το παιδικό σώμα αναπτύσσεται και αλλάζει ταχύτατα και η ανάγκη για πλήρεις τροφές με υψηλή θρεπτική αξία (πλούσιες σε συστατικά όπως βιταμίνες, ιχνοστοιχεία, πρωτεΐνες, φυτικές ίνες κ.λπ.) που το βοηθούν να αναπτυχθεί σωστά είναι μεγαλύτερη από οποιαδήποτε άλλη περίοδο της ζωής του. Παράλληλα, πολλές μελέτες έχουν υποδείξει την καθημερινή κατανάλωση 5 μικρομερίδων φρούτων και λαχανικών, ως κανόνα ισορροπημένης, υγιεινής και αποδοτικής διατροφής που δρα ευεργετικά και στην καλή λειτουργία του πεπτικού συστήματος.
Σε ένα τέτοιο πλαίσιο διατροφικής συμπεριφοράς, κυρίως όσον αφορά στα παιδιά, τα μήλα αποτελούν μια εξαιρετική διατροφική επιλογή για την κάλυψη των ημερήσιων αναγκών τους σε βιταμίνες, μέταλλα, ιχνοστοιχεία, αντιοξειδωτικές ουσίες, νερό και φυτικές ίνες. Διαθέτουν όμως και άλλες ποικίλες ευεργετικές ιδιότητες. Παραλλάσσοντας, λοιπόν, τη λαϊκή ρήση:
‘ένα μήλο την ημέρα κάνει πέρα.…

- τη χοληστερίνη,
- την πίεση
- την υπεργλυκαιμία
- τις καρδιοπάθειες
- την όρεξη
- τον καρκίνο
- τους ιούς …
….και κατά συνέπεια το γιατρό!’

Στη συνέχεια, αναλύουμε το ισχυρό ‘πακέτο’ φυσικών ‘φαρμάκων’ του μήλου και τις σημαντικές επιπτώσεις του στην υγεία.

Ποσοστά περιεκτικότητας σε θρεπτικά στοιχεία και οφέλη για την υγεία:
Είναι ιδιαίτερα θρεπτικό, καθώς περιέχει αρκετές φυτικές ίνες (3-5γρ), βιταμίνες (C), αντιοξειδωτικά και μέταλλα πολύ χρήσιμα και ωφέλιμα για τον ανθρώπινο οργανισμό. Θερμιδικά αποδίδει 65 kcal ανά 125 gr (τεμάχιο), ενώ αποτελείται από νερό σε ποσοστό 84%. Πολλαπλά είναι τα οφέλη για την υγεία από την κατανάλωση μήλων, καθώς καθυστερεί τα νοσήματα φθοράς και παρέχει αγχολυτική, ηρεμιστική και αντιπυρετική προστασία.
Πιο συγκεκριμένα, τα φλαβονοειδή που περιέχονται σε υψηλές συγκεντρώσεις (κυρίως στο εξωτερικό περίβλημα), είναι ουσίες με ισχυρές αντιοξειδωτικές ικανότητες που δρουν στο αίμα και τους ιστούς (Exp Aging Res, 2007, Br J Nutr, 2007). Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες (Πανεπ. Ουτρέχτης, Πανεπ. Αμπερντίν) η κατανάλωση μήλων, κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, ενδέχεται να ωφελεί το παιδί μελλοντικά προστατεύοντάς το από άσθμα και άλλες ασθένειες, κυρίως λόγω των φλαβονοειδών που περιέχονται. Γενικά το μήλο ενισχύει την άμυνα του οργανισμού και είναι επομένως ιδανικό το φθινόπωρο και το χειμώνα, που οι ιώσεις και τα κρυολογήματα ταλαιπωρούν την υγεία των μικρών παιδιών.
Από την άλλη πλευρά, οι αδιάλυτες φυτικές ίνες βοηθούν στην καλύτερη λειτουργία του εντερικού σωλήνα και σύμφωνα με μελέτες, οι αδιάλυτες φυτικές ίνες συμβάλλουν σημαντικά στην πρόληψη του καρκίνου παχύ εντέρου και τη μείωση της δυσκοιλιότητας. Επίσης βοηθά στην πέψη καθώς και στην καύση του λίπους. Έτσι, είναι προτιμότερο να καταναλώνεται μετά από κάποιο γεύμα γιατί έχοντας πολύτιμες θρεπτικές ουσίες βοηθά στο μεταβολισμό του οργανισμού, την γρηγορότερη πέψη απομακρύνοντας τον κίνδυνο της παιδικής παχυσαρκίας.
Όσο για τις διαλυτές φυτικές ίνες φαίνεται να προκαλούν μείωση των επιπέδων χοληστερόλης (και της ‘κακής’ LDL χοληστερόλης) στο αίμα, κυρίως λόγω της αυξημένης απέκκρισης χολικών αλάτων αλλά και της πηκτίνης που περιέχεται (J Oleo Sc, 2007). Πρόσφατα, Γάλλοι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι τρώγοντας 2-3 μήλα ημερησίως, μειώνονται τα επίπεδα της χοληστερίνης μέχρι και 10%. Είναι επομένως ιδιαίτερα χρήσιμα σε παιδιά που έχουν αυξημένη χοληστερόλη στο αίμα (το ποσοστό αυτών των παιδιών έχει αυξητική τάση τα τελευταία χρόνια).
Επίσης, υπάρχει και η κερκετίνη, η οποία είναι πολύ ισχυρή αντιοξειδωτική ουσία και φαίνεται να διαθέτει προστατευτικές ιδιότητες ως προς τη καρδιαγγειακή λειτουργία (J Arg Food Chem, 2004).
Σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου της Μασαχουσέτης, 2-4 μήλα (ή χυμός) ημερησίως προφυλάσσουν από τις κυτταρικές βλάβες (οξειδωτικό στρες) που εξασθενίζουν τη μνήμη με την πάροδο του χρόνου. Φαίνεται μάλιστα ότι η κατανάλωση του συγκεκριμένου φρούτου αποκαθιστά τη χαμένη ενέργεια και μειώνει τη σωματική αλλά και πνευματική κούραση, συνιστώσες ιδιαίτερα σημαντικές για τα παιδιά που εμφανίζουν μια έντονη σωματική δραστηριότητα και μια αστείρευτη πνευματική ανησυχία.
Ακόμη, περιέχουν μια ουσία -πηκτίνη- που επηρεάζει το μεταβολισμό της γλυκόζης και βοηθά στη διατήρηση των επιθυμητών επιπέδων σακχάρου στο αίμα. Σε πιθανή υπογλυκαιμική φάση ένα μήλο ικανοποιεί την επιθυμία για γλυκό και εξαλείφει την ατονία ή τη ζάλη που προκαλούν τα χαμηλά επίπεδα της γλυκόζης. Γενικά, λόγω του χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη του μήλου, δεν προκαλείται απότομη άνοδος στα επίπεδα της γλυκόζης, γεγονός ιδιαίτερα σημαντικό για την διατήρηση της επιθυμητής ευγλυκαιμίας. Ειδικά για τα παιδιά που είναι σε μια διαδικασία μάθησης και απαιτούνται υψηλότερα επίπεδα γλυκόζης για την ομαλή λειτουργία του εγκεφάλου, η εναλλακτική του μήλου, προβάλλει ως μια καλή επιλογή έναντι κάποιου άλλου θερμιδογόνου γλυκίσματος. Μάλιστα τα φρέσκα μήλα ενδείκνυνται (περισσότερο) των χυμών, καθώς προσδίδουν μεγαλύτερο αίσθημα πληρότητας.
Όσον αναφορά στο σύνολο των βιταμινών που περιέχει, ενδεικτικά αναφέρουμε ότι οι βιταμίνες είναι βασικά συστατικά των νευροδιαβιβαστών του εγκεφάλου που βοηθούν στη καλύτερη ενδοεπικοινωνία των κυττάρων του.
Τέλος, το μήλο αποτελεί εξαιρετικό φυσικό καθαριστικό (βοηθά στην υγιεινή και την λεύκανση) για τα δόντια, αν το τρώτε με τη φλούδα, ενώ φαίνεται να έχει και αντισηπτικές ιδιότητες (αρκετοί ιοί δεν επιβιώνουν μέσα σε χυμό μήλου). Πιθανόν να προλαμβάνει και την εμφάνιση της ουλίτιδας. Και πράγματι, σε αυτή την ηλικία είναι ιδιαίτερα σημαντικό τα παιδιά να διαμορφώνουν μια σωστή συμπεριφορά ως προς την υγιεινή και την υγεία των δοντιών τους.
Προτεινόμενος τρόπος κατανάλωσης:
Το μήλο είναι ένα εξαιρετικό φρούτο και από τα πλέον ευεργετικά. Συνίσταται, να το καταναλώνετε ολόκληρο, μαζί με τη φλούδα του, διότι στο εξωτερικό περίβλημα βρίσκονται κυρίως οι φυτικές ίνες. Μπορεί να καταναλωθεί και ως χυμός. Προτιμάτε τους φυσικούς χυμούς χωρίς ζάχαρη και συντηρητικά. Τέλος, αποτελεί ιδανική λύση για το σχολικό κολατσιό του παιδιού ή το απογευματινό του σνακ.
Προτεινόμενος τρόπος αγοράς και συντήρησης:
Τα μήλα ωριμάζουν το Φθινόπωρο κι έτσι θα βρούμε φρέσκα από τον Σεπτέμβρη έως και τον Δεκέμβρη. Προτιμάτε τα μήλα εγχώριας παραγωγής και αγοράζετε όσα έχουν μικρό έως φυσιολογικό μέγεθος και μόνο όσα θα καταναλώσετε άμεσα. Να δείχνουν οπωσδήποτε καθαρά, συμπαγή, λαμπερά. Απαραίτητο, όμως, κρίνεται το προσεκτικό πλύσιμο τους με άφθονο νερό. Επιλέξτε μήλα χωρίς εμφανή χτυπήματα και αλλοιώσεις, με καθαρή μυρωδιά. Προτιμήστε τα κόκκινα μήλα καθώς είναι πλουσιότερα σε αντιοξειδωτικές ουσίες.

Αντιλαμβανόμαστε επομένως ότι η φύση, δια μέσου των τροφίμων της, δεν μας προσφέρει μόνο τα θρεπτικά συστατικά που απαιτούνται για την επιβίωση μας αλλά μας δίνει απλόχερα πολύτιμες δραστικές ουσίες που θωρακίζουν την υγεία μας και δη των παιδιών μας.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Α. ΒΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ MMedSc
ΚΛΙΝΙΚΟΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΣ -ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ
Γενικός Γραμματέας Πανελληνίου Συλλόγου Διαιτολόγων-Διατροφολόγων