Τα αποτελέσματα της πρώτης επιστημονικής μελέτης
σε παιδικό πληθυσμό της Σαλαμίνας.
Τον Ιούνιο του 2009 πραγματοποιήθηκαν ανθρωπομετρικές μετρήσεις και καταγραφή διατροφικού ιστορικού και συνηθειών σε αντιπροσωπευτικό δείγμα παιδιών 5ης και 6ης τάξης Δημοτικού από 4 Δημοτικά Σχολεία της Σαλαμίνας. Αντίστοιχα αντληθήκαν πληροφορίες από τους γονείς-κηδεμόνες των παιδιών για θέματα που αφορούσαν στο ιατρικό ιστορικό και τα κοινωνικό-οικονομικά δεδομένα, μέσω ειδικά διαμορφωμένων ερωτηματολογίων. Η συγκεκριμένη έρευνα έγινε στα πλαίσια της πανελλήνιας μελέτης με θέμα: «Εκτίμηση επιπέδων και αιτιολογίας παιδικής και εφηβικής παχυσαρκίας στην Ελλάδα», η οποία πραγματοποιήθηκε από τη Μονάδα Διατροφής του Ανθρώπου του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Συνολικά, στη μελέτη συμμετείχαν 4786 παιδιά από 117 σχολεία και 2364 γονείς. Τα αποτελέσματα της έρευνας στον παιδικό πληθυσμό της Σαλαμίνας παρουσιάστηκαν στις 28 Φεβρουαρίου 2010 στο Δημαρχείο Σαλαμίνας στα πλαίσια της εκδήλωσης ‘Διατροφή, Άσκηση και Παχυσαρκία σε παιδιά και ενήλικες’.
Πιο συγκεκριμένα, στη Σαλαμίνα συμμετείχαν συνολικά 220 παιδιά από το δυναμικό του Δημοτικού Σχολείου Αμπελακίων, του 5ο Δημοτικού Σχολείου Σαλαμίνος, του Δημοτικού Σχολείου Σεληνίων και του Δημοτικού Σχολείου Βασιλικών.
■Το 57% των παιδιών που συμμετείχαν στην έρευνα ήταν κορίτσια και το υπόλοιπο 43% αγόρια.
■Η ηλικιακή σύνθεση του δείγματος διαμορφώθηκε σε ποσοστό 52,5% από παιδιά ηλικίας 11 ετών, σε ποσοστό 22,6% από παιδιά ηλικίας 10 ετών και το υπόλοιπο 24,6% αφορούσε σε παιδιά μεγαλύτερα ή ίσα των 12 ετών.
■Από τα αποτελέσματα προέκυψε ότι το 70% των παιδιών διέθεταν τηλεόραση και το 44% υπολογιστή στο δωμάτιό τους, γεγονός που δικαιολογεί το αυξημένο ποσοστό τηλεθέασης (80% των παιδιών ασχολείται με TV-Η/Υ καθημερινά 1 έως 3ώρες) αλλά και το μειωμένο χρόνο για φυσική δραστηριότητα (σκορ αξιολόγησης σωματικής δραστηριότητας 2,915 με άριστα το 5). Ειδικότερα, οι ώρες ενασχόλησης των παιδιών με τη TV και τα video games κυμαίνονται στις 1,9 ώρες τις καθημερινές και τις 2,5 ώρες τα Σαββατοκύριακα, ενώ οι ώρες μελέτης στις 2,5 και τις 2,7 ώρες αντίστοιχα. Το γεγονός θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη από τους γονείς, προκειμένου τα παιδιά να αποκτήσουν μια εντονότερη φυσική δραστηριότητα.
■Τα αποτελέσματα αναφορικά με τις διατροφικές συνήθειες των παιδιών θα μπορούσαν να χαρακτηρισθούν ως ικανοποιητικά, καθώς:
- κατά πλειοψηφία (54%) τα παιδιά καταναλώνουν σαλάτα σχεδόν καθημερινά,
- το 43% καταναλώνει 1-2 φορές/εβδομάδα όσπρια,
- το 52% 1-2 φορές/εβδομάδα κόκκινο κρέας,
- το 47% 2 φορές/μήνα γαριδάκια,
- το 54% 1-2 φορές/μήνα σοκολάτα
- και το 35% των παιδιών καταναλώνουν 1-2 φορές/εβδομάδα αναψυκτικά.
Από την άλλη πλευρά, σε ερώτηση που αφορούσε στο βαθμό ικανοποίησης των παιδιών αναφορικά με το βάρους τους, μόνο το 33,5% ήταν λίγο ή καθόλου ικανοποιημένο από αυτό, γεγονός ιδιαιτέρα ανησυχητικό αν το συγκρίνουμε με το υψηλό ποσοστό των παιδιών με βάρος μεγαλύτερο του φυσιολογικού που βρέθηκε στην έρευνα. Πιο συγκεκριμένα, το ποσοστό των παιδιών στη Σαλαμίνα με φυσιολογικό βάρος είναι μόλις το 57,5% ενώ το 42,5% έχουν βάρος μεγαλύτερο του φυσιολογικού (τα αγόρια έχουν μεγαλύτερα ποσοστά υπέρβαρου/παχυσαρκίας σε σχέση με τα κορίτσια). Σε σύγκριση με τα αντίστοιχα ποσοστά σε πανελλήνιο επίπεδο (59,8% φυσιολογικό βάρος και 40,2% υπέρβαρα και παχύσαρκα) η Σαλαμίνα κατατάσσεται στις περιοχές με τα μεγαλύτερα ποσοστά παιδικής παχυσαρκίας στην Ελλάδα. Τα αποτελέσματα ανά δημοτικό σχολείο έχουν ως ακολούθως:
ΣΧΟΛΕΙΑ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟ ΒΑΡΟΣ ΥΠΕΡΒΑΡΑ / ΠΑΧΥΣΑΡΚΑ
Αμπελάκια 48% 52%
5ο Σαλαμίνας 53,3% 46,7%
Σεληνίων 60,5% 39,5%
Βασιλικών 85% 15%
Όσον αφορά στη σίτιση του παιδιών φαίνεται πως την ευθύνη την έχει η μητέρα, καθώς σε ποσοστό της τάξης του 90% των συμμετεχόντων παιδιών η μητέρα αναλαμβάνει τη διατροφή τους. Πάντως, το γεγονός ότι οι γονείς φαίνονται ευχαριστημένοι με τη διατροφή και το σωματικό βάρος των παιδιών τους καταδεικνύει ότι δεν έχουν κατανοήσει το μέγεθος του προβλήματος της παχυσαρκίας και των λανθασμένων διατροφικών συνηθειών των παιδιών τους.
Από την ανάλυση των αποτελεσμάτων προκύπτει ότι τα ποσοστά υπέρβαρου και παχυσαρκίας στη Σαλαμίνα σύμφωνα με την τρέχουσα μελέτη είναι από τα υψηλότερα στην Ελλάδα. Το γεγονός αυτό πρέπει να αξιολογηθεί και να εκτιμηθεί έτσι ώστε να σχεδιαστούν στρατηγικά προγράμματα πρόληψης της παιδικής παχυσαρκίας από τους φορείς υγείας, τον κρατικό μηχανισμό και τα σχολεία του νησιού και να εφαρμοστούν τόσο στα σχολικά κυλικεία όσο και στο οικογενειακό περιβάλλον.
Ας μην ξεχνούμε ότι η Σαλαμίνα διαθέτει τεράστιο γευστικό πλούτο και πληθώρα μαγειρικών επιλογών, όπως είχε καταγραφεί άλλωστε στο βιβλίο “Σαλαμινίων… συνταγές” (2007), και μια ορθή τήρησή τους αποτελεί μια σημαντική παράμετρο για τη λύση στο πρόβλημα της παιδικής παχυσαρκίας σε συνδυασμό με την αύξηση της φυσικής δραστηριότητας.
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Α. ΒΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ MMedSc
ΚΛΙΝΙΚΟΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΣ -ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ
Γενικός Γραμματέας Πανελληνίου Συλλόγου Διαιτολόγων-Διατροφολόγων
Πέμπτη 18 Μαρτίου 2010
Κυριακή 21 Φεβρουαρίου 2010
«Διατροφή, Άσκηση και Παχυσαρκία σε παιδιά και ενήλικες».
Π Ρ Ο Σ Κ Λ Η Σ Η
Η Κοινωνική Υπηρεσία του Δήμου Σαλαμίνας, η ΔΗΚΕΣΑ
και η Ένωση Γονέων & Κηδεμόνων Σαλαμίνας διοργανώνουν
την Κυριακή 28 Φεβρουαρίου 2010 και ώρα 19.30
στην αίθουσα «Δ. Μπόγρη» του Δημαρχείου Σαλαμίνος ενημερωτική εκδήλωση με θέμα:
«Διατροφή, Άσκηση και Παχυσαρκία σε παιδιά και ενήλικες».
Θα μιλήσουν:
Σταυρούλα Εμμ. Τόγκα, Παιδίατρος: «Παιδική παχυσαρκία, αίτια και επιπλοκές».
Παναγιώτης Α. Βαραγιάννης M.Med.Sc., Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, Γεν. Γραμματέας Πανελληνίου Συλλόγου Διαιτολόγων – Διατροφολόγων: «Ανάλυση επιστημονικής έρευνας: Εκτίμηση επιπέδων και αιτιολογίας παιδικής παχυσαρκίας στην Ελλάδα – σύγκριση με δείγμα παιδιών από 4 Δημοτικά Σχολεία της Σαλαμίνας».
Κρίτων Βλάχος M.Sc., Φαρμακοποιός – Υγιεινολόγος: «Η παχυσαρκία ως πρόβλημα Δημόσιας Υγείας».
Ρούλα Ραπαντζίκου – Αλεξάκη, Εκπαιδευτικός Φυσικής Αγωγής- Γραμματέας Ένωσης Γονέων Μαθητών Δήμου Σαλαμίνας: «Διατροφή – Άθληση σε Παιδιά & Εφήβους».
Η Κοινωνική Υπηρεσία του Δήμου Σαλαμίνας, η ΔΗΚΕΣΑ
και η Ένωση Γονέων & Κηδεμόνων Σαλαμίνας διοργανώνουν
την Κυριακή 28 Φεβρουαρίου 2010 και ώρα 19.30
στην αίθουσα «Δ. Μπόγρη» του Δημαρχείου Σαλαμίνος ενημερωτική εκδήλωση με θέμα:
«Διατροφή, Άσκηση και Παχυσαρκία σε παιδιά και ενήλικες».
Θα μιλήσουν:
Σταυρούλα Εμμ. Τόγκα, Παιδίατρος: «Παιδική παχυσαρκία, αίτια και επιπλοκές».
Παναγιώτης Α. Βαραγιάννης M.Med.Sc., Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, Γεν. Γραμματέας Πανελληνίου Συλλόγου Διαιτολόγων – Διατροφολόγων: «Ανάλυση επιστημονικής έρευνας: Εκτίμηση επιπέδων και αιτιολογίας παιδικής παχυσαρκίας στην Ελλάδα – σύγκριση με δείγμα παιδιών από 4 Δημοτικά Σχολεία της Σαλαμίνας».
Κρίτων Βλάχος M.Sc., Φαρμακοποιός – Υγιεινολόγος: «Η παχυσαρκία ως πρόβλημα Δημόσιας Υγείας».
Ρούλα Ραπαντζίκου – Αλεξάκη, Εκπαιδευτικός Φυσικής Αγωγής- Γραμματέας Ένωσης Γονέων Μαθητών Δήμου Σαλαμίνας: «Διατροφή – Άθληση σε Παιδιά & Εφήβους».
Παρασκευή 5 Φεβρουαρίου 2010
Οδοιπορικό… στο γευστικό παράδεισο του Βιετνάμ και της Καμπότζης
Οδοιπορικό… στο γευστικό παράδεισο
του Βιετνάμ και της Καμπότζης
«…Το ταξίδι στο Βιετνάμ και τη Καμπότζη είναι μια πραγματικά εντυπωσιακή εμπειρία• ανεπανάληπτη, μαγευτική, πρωτόγνωρη… Οι λέξεις μοιάζουν ανεπαρκείς για να περιγράψει κανείς το ονειρικό θαλασσινό τοπίο στο Halong Bay (Βιετνάμ) και τους μεγαλοπρεπείς αρχαίους ναούς του Angor Wat (Καμπότζη). Παρόμοια, όμως, αισθάνεται όταν δοκιμάζει την ευφάνταστη κουζίνα τους -αντιπροσωπευτικό δείγμα του πολιτισμού και της πολύπαθης ιστορίας τους- που αποτελεί μια από τις καλύτερες και πιο υγιεινές κουζίνες παγκοσμίως.
Η συνήθεια που έχουν για ‘Street Food’ (φαγητό στο δρόμο) και για πρωινή γυμναστική tai chi, αποτελεί μια πραγματική έκπληξη, με τις διατροφικές συνήθειες και τη φυσική δραστηριότητα να δικαιολογούν το εξαιρετικά χαμηλό σωματικό βάρος του λαού των μακρινών αυτών τόπων. Μάλιστα, φήμες αποδίδουν τη νίκη των Βιετναμέζων επί των Αμερικάνων στον πόλεμο του 1965-1975 στη σάλτσα ψαριού και στα ποδήλατα, που τόσο λατρεύουν ως λαός! Στην αρμονική, δηλαδή, συνύπαρξη της πρωτεΐνης και της κίνησης, η οποία έρχεται να συνδυαστεί με τη μυρωδιά του φαγητού, που βρίσκεται διάχυτη σε ολόκληρη την πόλη.
Έτσι, η ζωή στις χώρες αυτές κυλά ήρεμα, φτωχικά, αντιφατικά ορισμένες φορές, προσπαθώντας να προλάβει το ρυθμό του σύγχρονου δυτικού κόσμου. Οι άνθρωποι λιτοί, φιλόξενοι, καθημερινοί βιώνουν την πάλη ανάμεσα στο σοσιαλισμό και τη ξέφρενη οικονομική ανάπτυξη…»
ΒΙΕΤΝΑΜΕΖΙΚΗ κουζίνα :
Η βιετναμέζικη μαγειρική αποτελεί ένα κράμα εξαίσιων μαγειρικών συστατικών-στοιχείων με λεπτές, αέρινες γεύσεις. Είναι πλούσια σε βιταμίνες, μέταλλα, φυτικές ίνες και οι κάτοικοι της ισχυρίζονται ότι η κουζίνα τους έχει ευεργετικές ιδιότητες για την υγεία καλύπτοντας ολοκληρωτικά τις διατροφικές ανάγκες ακόμα και των φυτοφάγων. Χρησιμοποιούν πολλά είδη θαλασσινών (γαρίδες, καλαμάρι, χταπόδι, καβούρι) και ψαριών, λιγότερη ποσότητα κρέατος (χοιρινό, μοσχαρίσιο, κοτόπουλο, μπιφτέκι, πάπια) και άφθονα λαχανικά στη μαγειρική τους. Σε πολλά πιάτα, συνυπάρχει το κρέας με θαλασσινά και λαχανικά δημιουργώντας ένα υπέροχο γαστρονομικό αποτέλεσμα.
Ξεχωριστά και εντυπωσιακά θεωρούνται τα εξής πιάτα: τηγανιτό ψάρι, γεμιστά καβούρια, ολόφρεσκα spring rolls, ενώ το ‘Pho’ -μια καυτή σούπα με μοσχάρι ή κοτόπουλο, νουντλ, μπαχαρικά, φρέσκα μυρωδικά, τσίλι και λάιμ, το οποίο καταναλώνεται καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας- θεωρείται το εθνικό τους φαγητό. Εντύπωση, παράλληλα, προξενεί το γεγονός ότι στις χώρες αυτές μερικά ζωικά μέρη, όπως τα εντόσθια και η καρδιά είναι ακριβότερα ακόμη και από το μπιφτέκι ή το φιλέτο, ενώ μια γνωστή βιετναμέζικη παροιμία: «τρώμε οτιδήποτε έχει τέσσερα πόδια εκτός από το τραπέζι!» επιστρατεύεται για να δικαιολογήσει μερικές ασυνήθιστες και εκκεντρικές γαστριμαργικές προτιμήσεις (π.χ. άγρια ζώα, ερπετά, έντομα).
Κάστρο της βιετναμέζικης κουζίνας θεωρείται η Αυτοκρατορική σχολή μαγειρικής στο Hue, η οποία προσφέρει μια διαφορετική οπτική στα πιάτα και το γεύμα που προσφέρεται σαν σύνολο. Πιο συγκεκριμένα, εφαρμόζει την αρχή του ‘yin and yang’ στα συστατικά κάθε συνταγής αλλά και του φαγητού, συνδυάζοντας τα με την εποχή, τις κλιματολογικές συνθήκες, το περιβάλλον αλλά και τη διάθεση του καταναλωτή! Για παράδειγμα, το κρέας πάπιας θεωρείται ‘κρύο’ για αυτό σερβίρεται καλοκαίρι (ζέστη) και συνοδεύεται με σάλτσα ψαριού με τζίνγκερ που θεωρείται ‘καυτή’.
Παρόλα αυτά, δεν πρέπει να παραβλέψουμε και την επιρροή της παραδοσιακής κινεζικής κουζίνας μέσω των ‘chopsticks’ (ξυλάκια), των ‘woks’ (λεκανοειδές τηγάνι), της σούπας, του φοντί της πληθώρας των ‘noodles’ και της πικάντικης γεύσης, η οποία θα λέγαμε ότι εκφράζεται επακριβώς με την ακόλουθη βιετναμέζικη παροιμία του νότου: «sugar and spice and everything nice». Γενικά, η βιετναμέζικη κουζίνα είναι βαθιά επηρεασμένη από τις γειτονικές χώρες (Ινδία, Καμπότζη, Λάος, Ταϊλάνδη) στην οποία χρησιμοποιείται σε μεγάλο βαθμό η ζάχαρη, το κάρυ καθώς και μεγάλη ποικιλία μπαχαρικών. Από την άλλη πλευρά, φαίνεται και η γαλλική επιρροή από την αγάπη των κατοίκων για τα σάντουιτς, τις μπαγκέτες, τον καφέ φίλτρου, την κρέμα καραμελέ, την πάπια με πορτοκάλι και το μπιφτέκι.
• ΡΥΖΙ ΚΑΙ ΒΙΕΤΝΑΜΕΖΙΚΗ ΔΙΑΙΤΑ…
Δεν είναι τυχαίο ότι η βιετναμέζικη λέξη για το ‘ρύζι στον ατμό’ = ‘com’ είναι η ίδια λέξη που υπάρχει για το ‘γεύμα’. Όπως και σε άλλες χώρες της ανατολικής Ασίας, το ρύζι είναι κάτι περισσότερο και από το ψωμί στο καθημερινό φαγητό• είναι το επίκεντρο του γεύματος! Η παράδοση λέει ότι πρέπει να φας όλο το ρύζι που έχεις στο πιάτο σου, να μην αφήσεις ούτε ένα κόκκο ρυζιού, διαφορετικά θεωρείται κακός οιωνός. Παρόλο όμως που το Βιετνάμ κατατάσσεται τρίτο στην εξαγωγή ρυζιού παγκοσμίως και στο 60% περίπου της χώρας καλλιεργείται ρύζι, εντούτοις η ποιότητά του δεν κατατάσσεται υψηλότερα από το Ταϊλανδέζικο ή το Αμερικάνικο. Όπως και στην Ταϊλάνδη το ρύζι που καταναλώνεται περισσότερο είναι ‘jasmine’, λόγω της λουλουδένιας ευωδίας που αναδύει. Στις τοπικές αγορές μπορείς να βρεις διάφορες ποικιλίες ρυζιού, διαφορετικής εσοδείας. Πιο συγκεκριμένα, το φρέσκο (νέας εσοδείας) ρύζι ονομάζεται ‘ΑΑΑ’ και έχει χαμηλή τιμή ενώ το παλαιωμένο ρύζι (παλαιάς εσοδείας) έχει εξαιρετικά υψηλή τιμή. Παρόλα αυτά, οι κάτοικοι προτιμούν τις ιδιαίτερες ποικιλίες και τη γεύση του ‘παλαιωμένου’ ρυζιού. Το προτιμούν και οι σεφ, αφού ισχυρίζονται ότι το συγκεκριμένο ρύζι μαγειρεύεται ευκολότερα, απορροφά περισσότερο νερό και διογκώνεται αρκετά. Αντίθετα, το φρέσκο ρύζι κολλάει και πολτοποιείται κατά τη διάρκεια του μαγειρέματος μειώνοντας το γευστικό αποτέλεσμα.
• ΦΤΙΑΞΕ ΤΟ ΜΟΝΟΣ ΣΟΥ…
Το πρώτο βήμα για να δημιουργήσετε ένα βιετναμέζικο γεύμα είναι η επίσκεψη σε ένα ασιατικό (ανατολικό) παντοπωλείο όπου μπορείτε να προμηθευτείτε τα απαραίτητα υλικά. Το μυστικό βρίσκεται στην φρεσκάδα των υλικών διότι πολλά από αυτά, ιδιαίτερα τα λαχανικά καταναλώνονται ωμά ή ελάχιστα μαγειρεμένα. Η πίστη και η εμπιστοσύνη στα φυσικά αρώματα είναι σημαντική στην βιετναμέζικη κουζίνα, ενώ οι διάφορες σάλτσες (ψαριού, σόγιας, τσίλι) συντροφεύουν πάντα το κυρίως πιάτο. Αν όμως δεν βρείτε όλα τα υλικά, μην απογοητευτείτε αλλά προσπαθήστε να τα αναπληρώσετε με κάτι παρόμοιο. Εξάλλου, έτσι δημιουργούνται και νέες ευρηματικές συνταγές και εξελίσσεται η κουζίνα και η τάση της μαγειρικής. Όσον αφορά τη σειρά που πρέπει να σερβιριστούν τα πιάτα, οι βιετναμέζοι δεν φαίνεται να τηρούν κάποιο συγκεκριμένο κανόνα• ότι είναι έτοιμο, το σερβίρουν! Συνοδεύουν το γεύμα συνήθως με μπύρα ή σπάνια με κρασί και το τελειώνουν με φρούτα εποχής, τσάι, ή χυμό.
ΚΑΜΠΟΤΙΑΝΗ κουζίνα :
Η κουζίνα της Καμπότζης είναι ένας από τους κρυμμένους θησαυρούς της Ασίας αλλά δυστυχώς ελάχιστα γνωστή εκτός συνόρων. Διακρίνονται και εδώ οι γευστικές επιρροές από τις γειτονικές χώρες (Ινδία, Ταϊλάνδη, Βιετνάμ) αλλά και από τη Γαλλία, ενώ δεν παύει να αποτελεί μια μοναδική και αυτόνομη γευστική νότα στην ευρύτερη περιοχή. Παρόλα αυτά, στη χωρά αυτή μπορεί να βρει κανείς οποιοδήποτε είδος και τύπο διατροφής, ενώ σίγουρα αξίζει το κόπο να δοκιμάσει τις παραδοσιακές συνταγές των Χμερ με αυθεντικό άρωμα και γεύση από το ξεχασμένο τους βασίλειο. Το ρύζι, η σούπα, το τηγανιτό ψάρι, η σαλάτα, το γάλα καρύδας, τα εξωτικά φρούτα, τα φρέσκα βότανα και μπαχαρικά αποτελούν τη βάση της καθημερινής διατροφής ενώ το εθνικό φαγητό ονομάζεται ‘amok’ (ψάρι, καρύδα, κάρυ). Δεν λείπουν ποτέ τα λαχανικά από τη δίαιτα των κατοίκων καθώς αποτελούν το βασικό συστατικό των γευμάτων, γεγονός που κατατάσσει τη καμποτιανή κουζίνα στην κατηγορία της εξαιρετικά υγιεινής και ισορροπημένης διατροφής. Συνήθως σε κάθε γεύμα υπάρχουν 3-4 πιάτα, καθένα με διαφορετική γεύση: αλμυρό, ξινό, πικρό, γλυκό, ικανοποιώντας έτσι όλες τις αισθήσεις της γεύσης. Ξεχωρίζουμε σαν πιάτα την τοπική ψαρόσουπα και την τηγανισμένη μπανάνα ενώ δεν λείπουν και εδώ εξεζητημένες γεύσεις από σπάνια και άγρια ζώα. Γενικά τα φαγητά έχουν ήπια ελαφριά γεύση ενώ αν προστεθεί τσίλι ή σάλτσα ψαριού μεταμορφώνονται σε πικάντικα.
Αξίζει επομένως κανείς να επισκεφτεί αυτές τις μακρινές χώρες με τη μοναδική, εξωτική κουζίνα για να δοκιμάσει τολμηρές, εξεζητημένες, ελαφριές, υγιεινές γεύσεις που χαράσσονται βαθιά στη μνήμη. Αν κάτι τέτοιο δεν είναι στα άμεσα σχεδία σας, προσπαθήστε απλά να εντάξετε τις μαγειρικές προτάσεις της βιετναμέζικης και καμποντιανής κουζίνας στην καθημερινή διατροφή σας όχι μόνο για ποικιλία αλλά και γιατί διαθέτουν υψηλή διατροφική αξία, πολλές φυτικές ίνες, χαμηλά λιπαρά και ασυναγώνιστη γεύση.
Παναγιώτης Α. Βαραγιάννης M.Med.Sc.
Κλινικός Διαιτολόγος - Διατροφολόγος
του Βιετνάμ και της Καμπότζης
«…Το ταξίδι στο Βιετνάμ και τη Καμπότζη είναι μια πραγματικά εντυπωσιακή εμπειρία• ανεπανάληπτη, μαγευτική, πρωτόγνωρη… Οι λέξεις μοιάζουν ανεπαρκείς για να περιγράψει κανείς το ονειρικό θαλασσινό τοπίο στο Halong Bay (Βιετνάμ) και τους μεγαλοπρεπείς αρχαίους ναούς του Angor Wat (Καμπότζη). Παρόμοια, όμως, αισθάνεται όταν δοκιμάζει την ευφάνταστη κουζίνα τους -αντιπροσωπευτικό δείγμα του πολιτισμού και της πολύπαθης ιστορίας τους- που αποτελεί μια από τις καλύτερες και πιο υγιεινές κουζίνες παγκοσμίως.
Η συνήθεια που έχουν για ‘Street Food’ (φαγητό στο δρόμο) και για πρωινή γυμναστική tai chi, αποτελεί μια πραγματική έκπληξη, με τις διατροφικές συνήθειες και τη φυσική δραστηριότητα να δικαιολογούν το εξαιρετικά χαμηλό σωματικό βάρος του λαού των μακρινών αυτών τόπων. Μάλιστα, φήμες αποδίδουν τη νίκη των Βιετναμέζων επί των Αμερικάνων στον πόλεμο του 1965-1975 στη σάλτσα ψαριού και στα ποδήλατα, που τόσο λατρεύουν ως λαός! Στην αρμονική, δηλαδή, συνύπαρξη της πρωτεΐνης και της κίνησης, η οποία έρχεται να συνδυαστεί με τη μυρωδιά του φαγητού, που βρίσκεται διάχυτη σε ολόκληρη την πόλη.
Έτσι, η ζωή στις χώρες αυτές κυλά ήρεμα, φτωχικά, αντιφατικά ορισμένες φορές, προσπαθώντας να προλάβει το ρυθμό του σύγχρονου δυτικού κόσμου. Οι άνθρωποι λιτοί, φιλόξενοι, καθημερινοί βιώνουν την πάλη ανάμεσα στο σοσιαλισμό και τη ξέφρενη οικονομική ανάπτυξη…»
ΒΙΕΤΝΑΜΕΖΙΚΗ κουζίνα :
Η βιετναμέζικη μαγειρική αποτελεί ένα κράμα εξαίσιων μαγειρικών συστατικών-στοιχείων με λεπτές, αέρινες γεύσεις. Είναι πλούσια σε βιταμίνες, μέταλλα, φυτικές ίνες και οι κάτοικοι της ισχυρίζονται ότι η κουζίνα τους έχει ευεργετικές ιδιότητες για την υγεία καλύπτοντας ολοκληρωτικά τις διατροφικές ανάγκες ακόμα και των φυτοφάγων. Χρησιμοποιούν πολλά είδη θαλασσινών (γαρίδες, καλαμάρι, χταπόδι, καβούρι) και ψαριών, λιγότερη ποσότητα κρέατος (χοιρινό, μοσχαρίσιο, κοτόπουλο, μπιφτέκι, πάπια) και άφθονα λαχανικά στη μαγειρική τους. Σε πολλά πιάτα, συνυπάρχει το κρέας με θαλασσινά και λαχανικά δημιουργώντας ένα υπέροχο γαστρονομικό αποτέλεσμα.
Ξεχωριστά και εντυπωσιακά θεωρούνται τα εξής πιάτα: τηγανιτό ψάρι, γεμιστά καβούρια, ολόφρεσκα spring rolls, ενώ το ‘Pho’ -μια καυτή σούπα με μοσχάρι ή κοτόπουλο, νουντλ, μπαχαρικά, φρέσκα μυρωδικά, τσίλι και λάιμ, το οποίο καταναλώνεται καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας- θεωρείται το εθνικό τους φαγητό. Εντύπωση, παράλληλα, προξενεί το γεγονός ότι στις χώρες αυτές μερικά ζωικά μέρη, όπως τα εντόσθια και η καρδιά είναι ακριβότερα ακόμη και από το μπιφτέκι ή το φιλέτο, ενώ μια γνωστή βιετναμέζικη παροιμία: «τρώμε οτιδήποτε έχει τέσσερα πόδια εκτός από το τραπέζι!» επιστρατεύεται για να δικαιολογήσει μερικές ασυνήθιστες και εκκεντρικές γαστριμαργικές προτιμήσεις (π.χ. άγρια ζώα, ερπετά, έντομα).
Κάστρο της βιετναμέζικης κουζίνας θεωρείται η Αυτοκρατορική σχολή μαγειρικής στο Hue, η οποία προσφέρει μια διαφορετική οπτική στα πιάτα και το γεύμα που προσφέρεται σαν σύνολο. Πιο συγκεκριμένα, εφαρμόζει την αρχή του ‘yin and yang’ στα συστατικά κάθε συνταγής αλλά και του φαγητού, συνδυάζοντας τα με την εποχή, τις κλιματολογικές συνθήκες, το περιβάλλον αλλά και τη διάθεση του καταναλωτή! Για παράδειγμα, το κρέας πάπιας θεωρείται ‘κρύο’ για αυτό σερβίρεται καλοκαίρι (ζέστη) και συνοδεύεται με σάλτσα ψαριού με τζίνγκερ που θεωρείται ‘καυτή’.
Παρόλα αυτά, δεν πρέπει να παραβλέψουμε και την επιρροή της παραδοσιακής κινεζικής κουζίνας μέσω των ‘chopsticks’ (ξυλάκια), των ‘woks’ (λεκανοειδές τηγάνι), της σούπας, του φοντί της πληθώρας των ‘noodles’ και της πικάντικης γεύσης, η οποία θα λέγαμε ότι εκφράζεται επακριβώς με την ακόλουθη βιετναμέζικη παροιμία του νότου: «sugar and spice and everything nice». Γενικά, η βιετναμέζικη κουζίνα είναι βαθιά επηρεασμένη από τις γειτονικές χώρες (Ινδία, Καμπότζη, Λάος, Ταϊλάνδη) στην οποία χρησιμοποιείται σε μεγάλο βαθμό η ζάχαρη, το κάρυ καθώς και μεγάλη ποικιλία μπαχαρικών. Από την άλλη πλευρά, φαίνεται και η γαλλική επιρροή από την αγάπη των κατοίκων για τα σάντουιτς, τις μπαγκέτες, τον καφέ φίλτρου, την κρέμα καραμελέ, την πάπια με πορτοκάλι και το μπιφτέκι.
• ΡΥΖΙ ΚΑΙ ΒΙΕΤΝΑΜΕΖΙΚΗ ΔΙΑΙΤΑ…
Δεν είναι τυχαίο ότι η βιετναμέζικη λέξη για το ‘ρύζι στον ατμό’ = ‘com’ είναι η ίδια λέξη που υπάρχει για το ‘γεύμα’. Όπως και σε άλλες χώρες της ανατολικής Ασίας, το ρύζι είναι κάτι περισσότερο και από το ψωμί στο καθημερινό φαγητό• είναι το επίκεντρο του γεύματος! Η παράδοση λέει ότι πρέπει να φας όλο το ρύζι που έχεις στο πιάτο σου, να μην αφήσεις ούτε ένα κόκκο ρυζιού, διαφορετικά θεωρείται κακός οιωνός. Παρόλο όμως που το Βιετνάμ κατατάσσεται τρίτο στην εξαγωγή ρυζιού παγκοσμίως και στο 60% περίπου της χώρας καλλιεργείται ρύζι, εντούτοις η ποιότητά του δεν κατατάσσεται υψηλότερα από το Ταϊλανδέζικο ή το Αμερικάνικο. Όπως και στην Ταϊλάνδη το ρύζι που καταναλώνεται περισσότερο είναι ‘jasmine’, λόγω της λουλουδένιας ευωδίας που αναδύει. Στις τοπικές αγορές μπορείς να βρεις διάφορες ποικιλίες ρυζιού, διαφορετικής εσοδείας. Πιο συγκεκριμένα, το φρέσκο (νέας εσοδείας) ρύζι ονομάζεται ‘ΑΑΑ’ και έχει χαμηλή τιμή ενώ το παλαιωμένο ρύζι (παλαιάς εσοδείας) έχει εξαιρετικά υψηλή τιμή. Παρόλα αυτά, οι κάτοικοι προτιμούν τις ιδιαίτερες ποικιλίες και τη γεύση του ‘παλαιωμένου’ ρυζιού. Το προτιμούν και οι σεφ, αφού ισχυρίζονται ότι το συγκεκριμένο ρύζι μαγειρεύεται ευκολότερα, απορροφά περισσότερο νερό και διογκώνεται αρκετά. Αντίθετα, το φρέσκο ρύζι κολλάει και πολτοποιείται κατά τη διάρκεια του μαγειρέματος μειώνοντας το γευστικό αποτέλεσμα.
• ΦΤΙΑΞΕ ΤΟ ΜΟΝΟΣ ΣΟΥ…
Το πρώτο βήμα για να δημιουργήσετε ένα βιετναμέζικο γεύμα είναι η επίσκεψη σε ένα ασιατικό (ανατολικό) παντοπωλείο όπου μπορείτε να προμηθευτείτε τα απαραίτητα υλικά. Το μυστικό βρίσκεται στην φρεσκάδα των υλικών διότι πολλά από αυτά, ιδιαίτερα τα λαχανικά καταναλώνονται ωμά ή ελάχιστα μαγειρεμένα. Η πίστη και η εμπιστοσύνη στα φυσικά αρώματα είναι σημαντική στην βιετναμέζικη κουζίνα, ενώ οι διάφορες σάλτσες (ψαριού, σόγιας, τσίλι) συντροφεύουν πάντα το κυρίως πιάτο. Αν όμως δεν βρείτε όλα τα υλικά, μην απογοητευτείτε αλλά προσπαθήστε να τα αναπληρώσετε με κάτι παρόμοιο. Εξάλλου, έτσι δημιουργούνται και νέες ευρηματικές συνταγές και εξελίσσεται η κουζίνα και η τάση της μαγειρικής. Όσον αφορά τη σειρά που πρέπει να σερβιριστούν τα πιάτα, οι βιετναμέζοι δεν φαίνεται να τηρούν κάποιο συγκεκριμένο κανόνα• ότι είναι έτοιμο, το σερβίρουν! Συνοδεύουν το γεύμα συνήθως με μπύρα ή σπάνια με κρασί και το τελειώνουν με φρούτα εποχής, τσάι, ή χυμό.
ΚΑΜΠΟΤΙΑΝΗ κουζίνα :
Η κουζίνα της Καμπότζης είναι ένας από τους κρυμμένους θησαυρούς της Ασίας αλλά δυστυχώς ελάχιστα γνωστή εκτός συνόρων. Διακρίνονται και εδώ οι γευστικές επιρροές από τις γειτονικές χώρες (Ινδία, Ταϊλάνδη, Βιετνάμ) αλλά και από τη Γαλλία, ενώ δεν παύει να αποτελεί μια μοναδική και αυτόνομη γευστική νότα στην ευρύτερη περιοχή. Παρόλα αυτά, στη χωρά αυτή μπορεί να βρει κανείς οποιοδήποτε είδος και τύπο διατροφής, ενώ σίγουρα αξίζει το κόπο να δοκιμάσει τις παραδοσιακές συνταγές των Χμερ με αυθεντικό άρωμα και γεύση από το ξεχασμένο τους βασίλειο. Το ρύζι, η σούπα, το τηγανιτό ψάρι, η σαλάτα, το γάλα καρύδας, τα εξωτικά φρούτα, τα φρέσκα βότανα και μπαχαρικά αποτελούν τη βάση της καθημερινής διατροφής ενώ το εθνικό φαγητό ονομάζεται ‘amok’ (ψάρι, καρύδα, κάρυ). Δεν λείπουν ποτέ τα λαχανικά από τη δίαιτα των κατοίκων καθώς αποτελούν το βασικό συστατικό των γευμάτων, γεγονός που κατατάσσει τη καμποτιανή κουζίνα στην κατηγορία της εξαιρετικά υγιεινής και ισορροπημένης διατροφής. Συνήθως σε κάθε γεύμα υπάρχουν 3-4 πιάτα, καθένα με διαφορετική γεύση: αλμυρό, ξινό, πικρό, γλυκό, ικανοποιώντας έτσι όλες τις αισθήσεις της γεύσης. Ξεχωρίζουμε σαν πιάτα την τοπική ψαρόσουπα και την τηγανισμένη μπανάνα ενώ δεν λείπουν και εδώ εξεζητημένες γεύσεις από σπάνια και άγρια ζώα. Γενικά τα φαγητά έχουν ήπια ελαφριά γεύση ενώ αν προστεθεί τσίλι ή σάλτσα ψαριού μεταμορφώνονται σε πικάντικα.
Αξίζει επομένως κανείς να επισκεφτεί αυτές τις μακρινές χώρες με τη μοναδική, εξωτική κουζίνα για να δοκιμάσει τολμηρές, εξεζητημένες, ελαφριές, υγιεινές γεύσεις που χαράσσονται βαθιά στη μνήμη. Αν κάτι τέτοιο δεν είναι στα άμεσα σχεδία σας, προσπαθήστε απλά να εντάξετε τις μαγειρικές προτάσεις της βιετναμέζικης και καμποντιανής κουζίνας στην καθημερινή διατροφή σας όχι μόνο για ποικιλία αλλά και γιατί διαθέτουν υψηλή διατροφική αξία, πολλές φυτικές ίνες, χαμηλά λιπαρά και ασυναγώνιστη γεύση.
Παναγιώτης Α. Βαραγιάννης M.Med.Sc.
Κλινικός Διαιτολόγος - Διατροφολόγος
Παρασκευή 4 Δεκεμβρίου 2009
Dietaholic…ένας νέος όρος
Dietaholic…ένας νέος όρος
Υπάρχουν άτομα που ακολουθούν πιστά την μόδα ακόμη και όταν πρόκειται για …‘δίαιτες’. Σε καμία περίπτωση δεν γιορτάζουν στις 6 Μαΐου (Παγκόσμια ημέρα κατά της δίαιτας) και έχουν σαν αγαπημένη τους φράση: ‘από Δευτέρα δίαιτα’. Εξάλλου, ο μύθος που συνδέει το αδύνατο σώμα με την ομορφιά και την ευτυχία καλά κρατεί και αποτελεί πλέον μέρος της κουλτούρας της σύγχρονης εποχής, επηρεάζοντας σημαντικά, και σε ορισμένες περιπτώσεις ραγδαία, τη ψυχοσύνθεση, τη συμπεριφορά και τη νοοτροπία του ανθρώπου του 21ου αιώνα.
Ίσως, λοιπόν, έφτασε η ώρα να δημιουργηθεί ένας νέος όρος που να χαρακτηρίζει ένα σεβαστό ποσοστό ενηλίκων, κυρίως στις αναπτυγμένες χώρες, που διέπονται από μια υπέρμετρη τάση να μπουν σε μια διαδικασία δίαιτας με την ανάπτυξη ανάλογων συμπεριφορών. Ετυμολογικά ο όρος που εισάγουμε, dietaholic, συγγενεύει με τους όρους ‘alcoholic’, ‘shopaholic’, κ.α. ενώ εμπεριέχει ορισμένα μόνο χαρακτηριστικά των γνωστών διατροφικών διαταραχών, όπως η ανορεξία, η βουλιμία, η παρορμητική υπερφαγία, η ορθορεξία, η νυκτερινή υπερφαγία κ.α. Πιο συγκεκριμένα τα άτομα αυτά ακολουθούν αδιάλειπτα τη ‘μόδα’ των διαιτών και εφαρμόζουν οποιοδήποτε πρόγραμμα διατροφής –στερητικό, αυστηρό, μονοφαγικό, περίεργο, ανορθόδοξο, μονότονο, τελετουργικό, ασυνήθιστο– υπόσχεται γρήγορη και εύκολη ρύθμιση του σωματικού βάρους.
Στην πραγματικότητα, η πλειοψηφία των ενηλίκων (74% παχύσαρκων) έχει μπει τουλάχιστον μια φορά στη διαδικασία της δίαιτας. Ειδικά οι γυναίκες, συχνά περνάνε μια ολόκληρη ζωή ‘κάνοντας ημι-δίαιτα’ δηλαδή μεγάλα διαστήματα απρόσεκτης διατροφής που εναλλάσσονται με στιγμές πλήρης αφοσίωσης και εφαρμογής ενός διαιτητικού σχήματος, χωρίς κάτι τέτοιο να είναι απαραίτητο ή αποτελεσματικό. Συνυπάρχει συνήθως με την περιορισμένη φυσική δραστηριότητα.
Τα άτομα αυτά χαρακτηρίζονται από υπερβολική εξάρτηση και εφαρμογή διαιτητικών προγραμμάτων αμφιβόλου ποιότητας, η οποία φτάνει σε τέτοιο βαθμό, ώστε να διακρίνονται σημεία βλάβης της υγείας τους σωματικά και ψυχικά. Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν συναισθηματική αστάθεια, υπέρμετρο ενθουσιασμό, μεγάλη ψυχολογική πίεση, κατάθλιψη, κ.α. Σωματικές ενδείξεις είναι η αυξομείωση του σωματικού βάρους, δυσμενείς επιπτώσεις στην ανάπτυξη και την υγεία (αναιμία, ανεπάρκεια θρεπτικών συστατικών, καθυστερημένη σωματική ανάπτυξη, ευαισθησία στις λοιμώξεις). Συνήθως ξεπερνούν το μέτρο και επιτρέπουν σε μια προτίμηση ή μια συνήθεια τους να παίρνει κυρίαρχο ρόλο στη ζωή τους και να μετατρέπεται σε εμμονή. Βρίσκονται συνεχώς σε δίαιτα και αλλάζουν συνεχώς σχήματα και επαγγελματίες υγείας (δήθεν ειδικούς).
Παρόλα αυτά όμως, στα άτομα αυτά (80-90%) αν και είναι συχνά ‘σε δίαιτα’, το σωματικό τους βάρος έχει ανοδικές τάσεις και το ποσοστό παχυσαρκίας συνεχώς αυξάνεται. Από την άλλη, πολλές μελέτες δείχνουν ότι όσες περισσότερες είναι οι φορές που αυξομειώνεται το σωματικό βάρος, τόσο λιγότερες οι πιθανότητες να αποκτηθεί το ιδανικό βάρος. Έτσι προκύπτει ‘ο κύκλος των χαμένων κιλών’ που ωθεί τα άτομα να δοκιμάζουν οτιδήποτε υπόσχεται ‘ότι κάτω από το σωματικό λίπος βρίσκεται το σώμα των ονείρων τους…’. Αυτή η συστηματική απώλεια και επαναπρόσληψη βάρους –το λεγόμενο φαινόμενο ανακύκλωσης βάρους ή φαινόμενο ‘γιο-γιο’ ή ασανσέρ– σχετίζεται με έναν αυξημένο κίνδυνο νοσηρότητας και θνησιμότητας σε πολλές επιδημιολογικές μελέτες (αυξάνουν σημαντικά τις πιθανότητες εγκεφαλικού επεισοδίου και καρδιακής προσβολής).
Με τον τρόπο αυτό μπορεί να χάνεται βάρος, όμως η απώλεια αφορά κυρίως σε μυϊκό ιστό και σωματικά υγρά, και όχι σε λίπος. Χάνοντας μυϊκό ιστό, μειώνεται ο μεταβολισμός και οι καύσεις του οργανισμού, με αποτέλεσμα η διατήρηση του νέου βάρους να είναι ιδιαίτερα δύσκολη. Το φαινόμενο αυτό, σε συνδυασμό με την ‘περίεργη διατροφική συμπεριφορά’ που προκύπτει και την έντονη επιθυμία κατανάλωσης των ‘απαγορευμένων’ τροφίμων της στερητικής δίαιτας μετά την παύση της, οδηγεί στην επαναπρόσληψη του χαμένου βάρους, το οποίο όμως αυτή τη φορά, είναι στο μεγαλύτερο ποσοστό του λίπος.
Τα ακόλουθα θα μπορούσαν να αποτελούν πιθανά διαγνωστικά κριτήρια για να θεωρηθεί κάποιο άτομο ‘dietaholic’:
- συχνή αυξομείωση βάρους,
- εμμονή για απώλεια σωματικού βάρους,
- διαταραγμένη διατροφική συμπεριφορά,
- διαταραγμένη εικόνα σώματος,
- αίσθηση του ανικανοποίητου,
- έντονη και συνεχής πνευματική ενασχόληση με το φαγητό
- εμμονή σε νέα κάθε φορά διατροφικά προγράμματα, ιδιαίτερα σε ‘περίεργα σχήματα’,
- εμμονή και στην ποσότητα αλλά και στην ποιότητα του φαγητού καθώς και στις θερμίδες,
- σπατάλη πολύ χρόνου για ανεύρεση και επεξεργασία διατολογικών σχημάτων,
- μανία εφαρμογής οποιασδήποτε νέας και πολλά υποσχόμενης δίαιτας,
- ανεξέλεγκτη χρήση σκευασμάτων ‘αδυνατίσματος’,
- περιστασιακά, ακραία και άκαμπτη στάση σε σχέση με τα φαγητά (ειδικά τα ‘μη διαιτητικά’),
Μερικοί από τους λόγους που ωθούν σε αυτή τη συμπεριφορά είναι: η κοινωνικότητα, τα μοντέρνα πρότυπα ομορφιάς (με χαμηλό σωματικό βάρος), η αγάπη της υγιεινής διατροφής, η μόδα της δίαιτας, η εποχή (πριν το καλοκαίρι), η τελειομανία, η διατήρηση καλού επιπέδου υγείας, οι διακρίσεις κατά των υπέρβαρων, και η αποφυγή της παχυσαρκίας.
Η αντιμετώπιση της παχυσαρκίας στηρίζεται στη λογική αλλά και ρεαλιστική προσέγγιση για τη ρύθμιση του σωματικού βάρους με έμφαση κυρίως στην υιοθέτηση σωστής διατροφικής συμπεριφοράς που χαρακτηρίζεται από μικρές υγιεινές αλλαγές διαρκείας. Η επίσκεψη σε έγκυρο ειδικό επιστήμονα διατροφής, Διαιτολόγο- Διατροφολόγο κρίνεται ιδιαίτερα χρήσιμη και αποτελεί τη μοναδική δικλείδα ασφαλείας για τη διατροφική σας παιδεία. Εκεί θα τεθούν οι σωστές βάσεις και οι αρχές της υγιεινής διατροφής, θα προσδιοριστούν τα κίνητρα και τα εκτιμώμενα αποτελέσματα. Η στέρηση δεν αποτελεί μέρος της διατροφής….αποτελεί όμως η ελευθερία και η απόλαυση!
Έτσι ένα ιδανικό διατροφικό πρόγραμμα πρέπει να χαρακτηρίζεται από εξατομίκευση, μικρή απώλεια σωματικού βάρους (1% σ.β/εβδομάδα), μικρή σταδιακή μείωση θερμιδικής πρόσληψης (-500Kcal/ημέρα), ποικιλία τροφών και τέλος προτροπή για αύξηση της φυσικής δραστηριότητας.
Κλείνοντας, θα πρέπει πάντα να θυμόσαστε ότι δεν υπάρχει ένα ιδανικό βάρος, αλλά ένα εύρος βάρους στο οποίο είσαστε υγιείς και νιώθετε καλά με το σώμα σας. Πρέπει να υπάρχει μια ισορροπία μεταξύ της υγιεινής διατροφής και της αρχής που αυτή μετατρέπεται σε εμμονή. Το μέτρο είναι το κλειδί. Η σταδιακή και μόνιμη βελτίωση των διατροφικών συνήθειών και του τρόπου ζωής μπορούν να οδηγήσουν με ασφάλεια στο επιθυμητό αποτέλεσμα, στο ‘ιδανικό βάρος’ που σας επιτρέπει να απολαύσετε μια υγιή ζωή.
Συμπερασματικά, προς το παρόν δεν θα μπορούσαμε επίσημα να θεωρήσουμε τον όρο ‘dietaholic’ ως μια νέα πολυπαραγοντική διαταραχή διατροφικής συμπεριφοράς, καθώς περισσότερο μοιάζει ως πεποίθηση, φιλοσοφία, συμπεριφορά και στάση ζωής. Σίγουρα, χρειάζεται να ξεκινήσουν έρευνες για να διευκρινιστεί και να οριστεί (αν απαιτείται) αυτή η ‘μανία για δίαιτα’.
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Α. ΒΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ MMedSc
ΚΛΙΝΙΚΟΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΣ -ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ
Γενικός Γραμματέας Πανελληνίου Συλλόγου Διαιτολόγων-Διατροφολόγων
Υπάρχουν άτομα που ακολουθούν πιστά την μόδα ακόμη και όταν πρόκειται για …‘δίαιτες’. Σε καμία περίπτωση δεν γιορτάζουν στις 6 Μαΐου (Παγκόσμια ημέρα κατά της δίαιτας) και έχουν σαν αγαπημένη τους φράση: ‘από Δευτέρα δίαιτα’. Εξάλλου, ο μύθος που συνδέει το αδύνατο σώμα με την ομορφιά και την ευτυχία καλά κρατεί και αποτελεί πλέον μέρος της κουλτούρας της σύγχρονης εποχής, επηρεάζοντας σημαντικά, και σε ορισμένες περιπτώσεις ραγδαία, τη ψυχοσύνθεση, τη συμπεριφορά και τη νοοτροπία του ανθρώπου του 21ου αιώνα.
Ίσως, λοιπόν, έφτασε η ώρα να δημιουργηθεί ένας νέος όρος που να χαρακτηρίζει ένα σεβαστό ποσοστό ενηλίκων, κυρίως στις αναπτυγμένες χώρες, που διέπονται από μια υπέρμετρη τάση να μπουν σε μια διαδικασία δίαιτας με την ανάπτυξη ανάλογων συμπεριφορών. Ετυμολογικά ο όρος που εισάγουμε, dietaholic, συγγενεύει με τους όρους ‘alcoholic’, ‘shopaholic’, κ.α. ενώ εμπεριέχει ορισμένα μόνο χαρακτηριστικά των γνωστών διατροφικών διαταραχών, όπως η ανορεξία, η βουλιμία, η παρορμητική υπερφαγία, η ορθορεξία, η νυκτερινή υπερφαγία κ.α. Πιο συγκεκριμένα τα άτομα αυτά ακολουθούν αδιάλειπτα τη ‘μόδα’ των διαιτών και εφαρμόζουν οποιοδήποτε πρόγραμμα διατροφής –στερητικό, αυστηρό, μονοφαγικό, περίεργο, ανορθόδοξο, μονότονο, τελετουργικό, ασυνήθιστο– υπόσχεται γρήγορη και εύκολη ρύθμιση του σωματικού βάρους.
Στην πραγματικότητα, η πλειοψηφία των ενηλίκων (74% παχύσαρκων) έχει μπει τουλάχιστον μια φορά στη διαδικασία της δίαιτας. Ειδικά οι γυναίκες, συχνά περνάνε μια ολόκληρη ζωή ‘κάνοντας ημι-δίαιτα’ δηλαδή μεγάλα διαστήματα απρόσεκτης διατροφής που εναλλάσσονται με στιγμές πλήρης αφοσίωσης και εφαρμογής ενός διαιτητικού σχήματος, χωρίς κάτι τέτοιο να είναι απαραίτητο ή αποτελεσματικό. Συνυπάρχει συνήθως με την περιορισμένη φυσική δραστηριότητα.
Τα άτομα αυτά χαρακτηρίζονται από υπερβολική εξάρτηση και εφαρμογή διαιτητικών προγραμμάτων αμφιβόλου ποιότητας, η οποία φτάνει σε τέτοιο βαθμό, ώστε να διακρίνονται σημεία βλάβης της υγείας τους σωματικά και ψυχικά. Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν συναισθηματική αστάθεια, υπέρμετρο ενθουσιασμό, μεγάλη ψυχολογική πίεση, κατάθλιψη, κ.α. Σωματικές ενδείξεις είναι η αυξομείωση του σωματικού βάρους, δυσμενείς επιπτώσεις στην ανάπτυξη και την υγεία (αναιμία, ανεπάρκεια θρεπτικών συστατικών, καθυστερημένη σωματική ανάπτυξη, ευαισθησία στις λοιμώξεις). Συνήθως ξεπερνούν το μέτρο και επιτρέπουν σε μια προτίμηση ή μια συνήθεια τους να παίρνει κυρίαρχο ρόλο στη ζωή τους και να μετατρέπεται σε εμμονή. Βρίσκονται συνεχώς σε δίαιτα και αλλάζουν συνεχώς σχήματα και επαγγελματίες υγείας (δήθεν ειδικούς).
Παρόλα αυτά όμως, στα άτομα αυτά (80-90%) αν και είναι συχνά ‘σε δίαιτα’, το σωματικό τους βάρος έχει ανοδικές τάσεις και το ποσοστό παχυσαρκίας συνεχώς αυξάνεται. Από την άλλη, πολλές μελέτες δείχνουν ότι όσες περισσότερες είναι οι φορές που αυξομειώνεται το σωματικό βάρος, τόσο λιγότερες οι πιθανότητες να αποκτηθεί το ιδανικό βάρος. Έτσι προκύπτει ‘ο κύκλος των χαμένων κιλών’ που ωθεί τα άτομα να δοκιμάζουν οτιδήποτε υπόσχεται ‘ότι κάτω από το σωματικό λίπος βρίσκεται το σώμα των ονείρων τους…’. Αυτή η συστηματική απώλεια και επαναπρόσληψη βάρους –το λεγόμενο φαινόμενο ανακύκλωσης βάρους ή φαινόμενο ‘γιο-γιο’ ή ασανσέρ– σχετίζεται με έναν αυξημένο κίνδυνο νοσηρότητας και θνησιμότητας σε πολλές επιδημιολογικές μελέτες (αυξάνουν σημαντικά τις πιθανότητες εγκεφαλικού επεισοδίου και καρδιακής προσβολής).
Με τον τρόπο αυτό μπορεί να χάνεται βάρος, όμως η απώλεια αφορά κυρίως σε μυϊκό ιστό και σωματικά υγρά, και όχι σε λίπος. Χάνοντας μυϊκό ιστό, μειώνεται ο μεταβολισμός και οι καύσεις του οργανισμού, με αποτέλεσμα η διατήρηση του νέου βάρους να είναι ιδιαίτερα δύσκολη. Το φαινόμενο αυτό, σε συνδυασμό με την ‘περίεργη διατροφική συμπεριφορά’ που προκύπτει και την έντονη επιθυμία κατανάλωσης των ‘απαγορευμένων’ τροφίμων της στερητικής δίαιτας μετά την παύση της, οδηγεί στην επαναπρόσληψη του χαμένου βάρους, το οποίο όμως αυτή τη φορά, είναι στο μεγαλύτερο ποσοστό του λίπος.
Τα ακόλουθα θα μπορούσαν να αποτελούν πιθανά διαγνωστικά κριτήρια για να θεωρηθεί κάποιο άτομο ‘dietaholic’:
- συχνή αυξομείωση βάρους,
- εμμονή για απώλεια σωματικού βάρους,
- διαταραγμένη διατροφική συμπεριφορά,
- διαταραγμένη εικόνα σώματος,
- αίσθηση του ανικανοποίητου,
- έντονη και συνεχής πνευματική ενασχόληση με το φαγητό
- εμμονή σε νέα κάθε φορά διατροφικά προγράμματα, ιδιαίτερα σε ‘περίεργα σχήματα’,
- εμμονή και στην ποσότητα αλλά και στην ποιότητα του φαγητού καθώς και στις θερμίδες,
- σπατάλη πολύ χρόνου για ανεύρεση και επεξεργασία διατολογικών σχημάτων,
- μανία εφαρμογής οποιασδήποτε νέας και πολλά υποσχόμενης δίαιτας,
- ανεξέλεγκτη χρήση σκευασμάτων ‘αδυνατίσματος’,
- περιστασιακά, ακραία και άκαμπτη στάση σε σχέση με τα φαγητά (ειδικά τα ‘μη διαιτητικά’),
Μερικοί από τους λόγους που ωθούν σε αυτή τη συμπεριφορά είναι: η κοινωνικότητα, τα μοντέρνα πρότυπα ομορφιάς (με χαμηλό σωματικό βάρος), η αγάπη της υγιεινής διατροφής, η μόδα της δίαιτας, η εποχή (πριν το καλοκαίρι), η τελειομανία, η διατήρηση καλού επιπέδου υγείας, οι διακρίσεις κατά των υπέρβαρων, και η αποφυγή της παχυσαρκίας.
Η αντιμετώπιση της παχυσαρκίας στηρίζεται στη λογική αλλά και ρεαλιστική προσέγγιση για τη ρύθμιση του σωματικού βάρους με έμφαση κυρίως στην υιοθέτηση σωστής διατροφικής συμπεριφοράς που χαρακτηρίζεται από μικρές υγιεινές αλλαγές διαρκείας. Η επίσκεψη σε έγκυρο ειδικό επιστήμονα διατροφής, Διαιτολόγο- Διατροφολόγο κρίνεται ιδιαίτερα χρήσιμη και αποτελεί τη μοναδική δικλείδα ασφαλείας για τη διατροφική σας παιδεία. Εκεί θα τεθούν οι σωστές βάσεις και οι αρχές της υγιεινής διατροφής, θα προσδιοριστούν τα κίνητρα και τα εκτιμώμενα αποτελέσματα. Η στέρηση δεν αποτελεί μέρος της διατροφής….αποτελεί όμως η ελευθερία και η απόλαυση!
Έτσι ένα ιδανικό διατροφικό πρόγραμμα πρέπει να χαρακτηρίζεται από εξατομίκευση, μικρή απώλεια σωματικού βάρους (1% σ.β/εβδομάδα), μικρή σταδιακή μείωση θερμιδικής πρόσληψης (-500Kcal/ημέρα), ποικιλία τροφών και τέλος προτροπή για αύξηση της φυσικής δραστηριότητας.
Κλείνοντας, θα πρέπει πάντα να θυμόσαστε ότι δεν υπάρχει ένα ιδανικό βάρος, αλλά ένα εύρος βάρους στο οποίο είσαστε υγιείς και νιώθετε καλά με το σώμα σας. Πρέπει να υπάρχει μια ισορροπία μεταξύ της υγιεινής διατροφής και της αρχής που αυτή μετατρέπεται σε εμμονή. Το μέτρο είναι το κλειδί. Η σταδιακή και μόνιμη βελτίωση των διατροφικών συνήθειών και του τρόπου ζωής μπορούν να οδηγήσουν με ασφάλεια στο επιθυμητό αποτέλεσμα, στο ‘ιδανικό βάρος’ που σας επιτρέπει να απολαύσετε μια υγιή ζωή.
Συμπερασματικά, προς το παρόν δεν θα μπορούσαμε επίσημα να θεωρήσουμε τον όρο ‘dietaholic’ ως μια νέα πολυπαραγοντική διαταραχή διατροφικής συμπεριφοράς, καθώς περισσότερο μοιάζει ως πεποίθηση, φιλοσοφία, συμπεριφορά και στάση ζωής. Σίγουρα, χρειάζεται να ξεκινήσουν έρευνες για να διευκρινιστεί και να οριστεί (αν απαιτείται) αυτή η ‘μανία για δίαιτα’.
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Α. ΒΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ MMedSc
ΚΛΙΝΙΚΟΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΣ -ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ
Γενικός Γραμματέας Πανελληνίου Συλλόγου Διαιτολόγων-Διατροφολόγων
Δευτέρα 16 Νοεμβρίου 2009
Υγιεινή Διατροφή και Γαστρονομία
ΥΓΙΕΙΝΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΓΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ
Είναι γνωστό πλέον, ότι η υιοθέτηση μιας σωστής διατροφικής συμπεριφοράς, μπορεί να καθυστερήσει όλα τα νοσήματα φθοράς, να καλυτερεύσει την ποιότητα ζωής και να αυξήσει το προσδόκιμο επιβίωσης. Η Υγιεινή Διατροφή αποτελεί τον πολυτιμότερο σύμμαχο σε αυτήν τη διαρκή και γόνιμη προσπάθεια. Όταν μάλιστα, κυριαρχεί η ποικιλία, το μέτρο και η γεύση, ο οργανισμός λαμβάνει όλα τα πολύτιμα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται. Από την άλλη πλευρά, η Γαστρονομία καλείται να συμπληρώσει, να νοστιμέψει και να ενώσει αρμονικά την Επιστήμη της Διαιτολογίας, με την εύγεστη και εκλεκτή Διατροφή. Αυτός ο ιδανικός συνδυασμός αποτελεί τη μέγιστη απόλαυση κάθε ‘εκλεκτοφάγου’ που επιθυμεί καλοζωία, ευεξία και υγεία από τη διατροφή του, καθώς η γεύση απογειώνεται και η απόλαυση του φαγητού κορυφώνεται, ενώ παράλληλα προφυλάσσεται και θωρακίζεται η ανθρώπινη υγεία. Η γαστρονομία γίνεται ο σύμμαχος της υγιεινής διατροφής με εκπληκτικά αποτελέσματα τόσο σε προσωπικό όσο και σε ένα ευρύτερο κοινωνικοπολιτικό επίπεδο. Το προσδοκώμενο ‘ευ ζην’ μπορεί να καταστεί εφικτό μέσω της καλοφαγίας, ευνοώντας τη μακροζωία και ζωντανεύοντας το πνεύμα.
Άξονας εφαρμογής της γευστικής συνένωσης αποτελεί κάθε εστία σίτισης και εστιατόριο, τα οποία μπορούν να μεταλλαχτούν σε ‘αισθηατόρια’ καλύπτοντας και ανυψώνοντας όλες τις αισθήσεις. Το μέλλον της γαστρονομίας πρέπει να περάσει πλέον και από οικολογικά μονοπάτια για να οδηγήσει στην παραγωγή της καλύτερης δυνατής τροφής για τον άνθρωπο. Όσον αφορά τη χώρα μας, δε χρειάζεται παρά να αξιοποιήσει κατάλληλα το τεράστιο κοίτασμα γαστρονομικού, ιστορικού, και πολιτιστικού πλούτου που διαθέτει.
Η Μεσογειακή Διατροφή είναι μια αρχαία λύση σε όλα τα σύγχρονα προβλήματα υγείας. Αν συνδυαστεί, μάλιστα, με εύγευστα νέα πιάτα και συνταγές, τότε οι όροι διατροφή και δίαιτα αποκτούν νέα διάσταση και υπόσταση. Και ίσως έχει δίκιο ο De Pensie, ο οποίος “θεωρεί την ανακάλυψη ενός νέου πιάτου, πολύ πιο ενδιαφέρον γεγονός από την ανακάλυψη ενός άστρου”.
Παναγιώτης Α. Βαραγιάννης, M.Med.Sc.
Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος
Γενικός Γραμματέας Πανελληνίου Συλλόγου Διαιτολόγων - Διατροφολόγων
Είναι γνωστό πλέον, ότι η υιοθέτηση μιας σωστής διατροφικής συμπεριφοράς, μπορεί να καθυστερήσει όλα τα νοσήματα φθοράς, να καλυτερεύσει την ποιότητα ζωής και να αυξήσει το προσδόκιμο επιβίωσης. Η Υγιεινή Διατροφή αποτελεί τον πολυτιμότερο σύμμαχο σε αυτήν τη διαρκή και γόνιμη προσπάθεια. Όταν μάλιστα, κυριαρχεί η ποικιλία, το μέτρο και η γεύση, ο οργανισμός λαμβάνει όλα τα πολύτιμα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται. Από την άλλη πλευρά, η Γαστρονομία καλείται να συμπληρώσει, να νοστιμέψει και να ενώσει αρμονικά την Επιστήμη της Διαιτολογίας, με την εύγεστη και εκλεκτή Διατροφή. Αυτός ο ιδανικός συνδυασμός αποτελεί τη μέγιστη απόλαυση κάθε ‘εκλεκτοφάγου’ που επιθυμεί καλοζωία, ευεξία και υγεία από τη διατροφή του, καθώς η γεύση απογειώνεται και η απόλαυση του φαγητού κορυφώνεται, ενώ παράλληλα προφυλάσσεται και θωρακίζεται η ανθρώπινη υγεία. Η γαστρονομία γίνεται ο σύμμαχος της υγιεινής διατροφής με εκπληκτικά αποτελέσματα τόσο σε προσωπικό όσο και σε ένα ευρύτερο κοινωνικοπολιτικό επίπεδο. Το προσδοκώμενο ‘ευ ζην’ μπορεί να καταστεί εφικτό μέσω της καλοφαγίας, ευνοώντας τη μακροζωία και ζωντανεύοντας το πνεύμα.
Άξονας εφαρμογής της γευστικής συνένωσης αποτελεί κάθε εστία σίτισης και εστιατόριο, τα οποία μπορούν να μεταλλαχτούν σε ‘αισθηατόρια’ καλύπτοντας και ανυψώνοντας όλες τις αισθήσεις. Το μέλλον της γαστρονομίας πρέπει να περάσει πλέον και από οικολογικά μονοπάτια για να οδηγήσει στην παραγωγή της καλύτερης δυνατής τροφής για τον άνθρωπο. Όσον αφορά τη χώρα μας, δε χρειάζεται παρά να αξιοποιήσει κατάλληλα το τεράστιο κοίτασμα γαστρονομικού, ιστορικού, και πολιτιστικού πλούτου που διαθέτει.
Η Μεσογειακή Διατροφή είναι μια αρχαία λύση σε όλα τα σύγχρονα προβλήματα υγείας. Αν συνδυαστεί, μάλιστα, με εύγευστα νέα πιάτα και συνταγές, τότε οι όροι διατροφή και δίαιτα αποκτούν νέα διάσταση και υπόσταση. Και ίσως έχει δίκιο ο De Pensie, ο οποίος “θεωρεί την ανακάλυψη ενός νέου πιάτου, πολύ πιο ενδιαφέρον γεγονός από την ανακάλυψη ενός άστρου”.
Παναγιώτης Α. Βαραγιάννης, M.Med.Sc.
Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος
Γενικός Γραμματέας Πανελληνίου Συλλόγου Διαιτολόγων - Διατροφολόγων
Πέμπτη 27 Αυγούστου 2009
Επίκαιρα Διατροφικά Νέα...
Επίκαιρα Διατροφικά Νέα
Φρούτα-Λαχανικά: Μια ενδιαφέρουσα μελέτη δημοσιεύτηκε στο έγκυρο περιοδικό Am J Clin Nutr (2009) και αφορούσε την πρόσληψη φρούτων και λαχανικών και τις επακόλουθες αλλαγές στο σωματικό βάρος σε Ευρωπαϊκούς πληθυσμούς, (μελέτη Diet, Obesity, and Genes, DiOGenes). Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι υψηλή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών σχετίζεται αρνητικά με τη μεταβολή του σωματικού βάρους. Σε συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες, όπως άτομα που σταμάτησαν το κάπνισμα, υψηλή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών συστήνεται για να μειωθεί ο κίνδυνος αύξησης του σωματικού βάρους.
Παιδική παχυσαρκία: Σε πρόσφατη μελέτη, J Pediatr. (2009), αναζητήθηκε η σχέση μεταξύ του βραδύνου ύπνου και της εμφάνισης παχυσαρκίας σε παιδιά προσχολικής ηλικίας. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι τα παιδιά (3-4χρονών) τα οποία κοιμούνταν περισσότερο (διάρκεια ύπνου 11 ώρες ≠ 9 ώρες) έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης παχυσαρκίας. Στην έρευνα αναφέρεται επίσης ότι τα παιδιά που κοιμούνται λιγότερες ώρες (περίπου 9 ώρες) είναι εκείνα τα οποία οι γονείς κοιμούνται συντροφιά μαζί τους, κοιμούνται λίγες ώρες, και οι μητέρες έχουν υψηλό μορφωτικό επίπεδο.
Κρέας: τα περισσότερα είδη κρέατος έχουν υψηλά ποσοστά ενέργειας (θερμίδες) αλλά και λίπους γεγονός το οποίο συνδέεται με υψηλότερο κίνδυνο παχυσαρκίας. Αν και υπάρχει πλήθος αντικρουόμενων μελετών, πρόσφατη καλοσχεδιασμένη έρευνα δημοσιευμένη στο Int. J. .of Obesity (2009), κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η κατανάλωση κρέατος σχετίζεται θετικά με την παχυσαρκία και την κεντρικού τύπου παχυσαρκία στους ενήλικες στις ΗΠΑ.
Το ξέρετε ότι…
- το κρέας στρουθοκαμήλου θεωρείται το πιο υγιεινό κόκκινο κρέας, διότι έχει α. τις λιγότερες θερμίδες, β. το μικρότερο ποσοστό λίπους και χοληστερόλης και γ. μεγαλύτερο ποσοστό πρωτεΐνης και σιδήρου, συγκρινόμενο με τα υπόλοιπα είδη κρέατος. Ιδιαίτερα χρήσιμο, επομένως για τα άτομα που πάσχουν από υπερλιπιδαιμία (λόγω χαμηλών ποσοστών λιπαρών και χοληστερόλης) ή έχουν έλλειψη σιδήρου, αναιμία (το συκώτι στρουθοκαμήλου έχει μεγαλύτερες ποσότητες σιδήρου από το αντίστοιχο μοσχαρίσιο).
- τα ψάρια περιέχουν σε σημαντικές ποσότητες, τα γνωστά, ω-3 λιπαρά οξέα τα οποία είναι ιδιαίτερα ευεργετικά για την υγεία της καρδιάς, καθώς η κατανάλωσή τους έχει συσχετιστεί με τον χαμηλότερο κίνδυνο για εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων. Η προστατευτική δράση των ψαριών (μείωση αρτηριακής πίεσης, αντικαρκινική δράση, καλή υγεία ματιών-όρασης) προκύπτει μετά από κατανάλωση 1-3 φορές εβδομαδιαίως.
- το διατροφικό πρότυπο της Μεσογειακής Διατροφής, έχει αποδειχθεί σε μεγάλες επιδημιολογικές μελέτες, ότι μειώνει τη συνολική θνησιμότητα αλλά και τη νοσηρότητα από καρδιαγγειακά νοσήματα και ορισμένους τύπους καρκίνου. Ακολουθώντας το Μεσογειακό Διατροφικό στυλ, τα άτομα βελτιώνουν το λιπιδαιμικό τους προφίλ, μειώνουν την αρτηριακή πίεση και ορισμένων φλεγμονωδών δεικτών ενώ διαχειρίζονται καλύτερα και πιο αποτελεσματικά το σωματικό τους βάρος.
- Τα θαλασσινά και τα οστρακοειδή αποτελούν εξαιρετική πηγή πρωτεϊνών, καλή πηγή μετάλλων, ιχνοστοιχείων και βιταμινών, ενώ περιέχουν μικρή ποσότητα χοληστερόλης και νατρίου. Έτσι, συμβάλλουν στη διατήρηση του σωματικού βάρους και στην προστασία της καρδιακής λειτουργίας. Πρόσφατα, δημοσιευμένη έρευνα στο περιοδικό ‘Epidemiology (2009), ανέδειξε και μια άλλη δράση που προσφέρουν. Πιο συγκεκριμένα, η κατανάλωση θαλασσινών, πλούσιων σε ωμέγα-3 λιπαρά, μπορεί ενδεχομένως να αποτελεί ενισχυτικό της διάθεσης των εγκύων που νιώθουν κατάθλιψη.
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Α. ΒΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ MMedSc
ΚΛΙΝΙΚΟΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΣ -ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ
Γενικός Γραμματέας Πανελληνίου Συλλόγου Διαιτολόγων-Διατροφολόγων
Φρούτα-Λαχανικά: Μια ενδιαφέρουσα μελέτη δημοσιεύτηκε στο έγκυρο περιοδικό Am J Clin Nutr (2009) και αφορούσε την πρόσληψη φρούτων και λαχανικών και τις επακόλουθες αλλαγές στο σωματικό βάρος σε Ευρωπαϊκούς πληθυσμούς, (μελέτη Diet, Obesity, and Genes, DiOGenes). Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι υψηλή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών σχετίζεται αρνητικά με τη μεταβολή του σωματικού βάρους. Σε συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες, όπως άτομα που σταμάτησαν το κάπνισμα, υψηλή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών συστήνεται για να μειωθεί ο κίνδυνος αύξησης του σωματικού βάρους.
Παιδική παχυσαρκία: Σε πρόσφατη μελέτη, J Pediatr. (2009), αναζητήθηκε η σχέση μεταξύ του βραδύνου ύπνου και της εμφάνισης παχυσαρκίας σε παιδιά προσχολικής ηλικίας. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι τα παιδιά (3-4χρονών) τα οποία κοιμούνταν περισσότερο (διάρκεια ύπνου 11 ώρες ≠ 9 ώρες) έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης παχυσαρκίας. Στην έρευνα αναφέρεται επίσης ότι τα παιδιά που κοιμούνται λιγότερες ώρες (περίπου 9 ώρες) είναι εκείνα τα οποία οι γονείς κοιμούνται συντροφιά μαζί τους, κοιμούνται λίγες ώρες, και οι μητέρες έχουν υψηλό μορφωτικό επίπεδο.
Κρέας: τα περισσότερα είδη κρέατος έχουν υψηλά ποσοστά ενέργειας (θερμίδες) αλλά και λίπους γεγονός το οποίο συνδέεται με υψηλότερο κίνδυνο παχυσαρκίας. Αν και υπάρχει πλήθος αντικρουόμενων μελετών, πρόσφατη καλοσχεδιασμένη έρευνα δημοσιευμένη στο Int. J. .of Obesity (2009), κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η κατανάλωση κρέατος σχετίζεται θετικά με την παχυσαρκία και την κεντρικού τύπου παχυσαρκία στους ενήλικες στις ΗΠΑ.
Το ξέρετε ότι…
- το κρέας στρουθοκαμήλου θεωρείται το πιο υγιεινό κόκκινο κρέας, διότι έχει α. τις λιγότερες θερμίδες, β. το μικρότερο ποσοστό λίπους και χοληστερόλης και γ. μεγαλύτερο ποσοστό πρωτεΐνης και σιδήρου, συγκρινόμενο με τα υπόλοιπα είδη κρέατος. Ιδιαίτερα χρήσιμο, επομένως για τα άτομα που πάσχουν από υπερλιπιδαιμία (λόγω χαμηλών ποσοστών λιπαρών και χοληστερόλης) ή έχουν έλλειψη σιδήρου, αναιμία (το συκώτι στρουθοκαμήλου έχει μεγαλύτερες ποσότητες σιδήρου από το αντίστοιχο μοσχαρίσιο).
- τα ψάρια περιέχουν σε σημαντικές ποσότητες, τα γνωστά, ω-3 λιπαρά οξέα τα οποία είναι ιδιαίτερα ευεργετικά για την υγεία της καρδιάς, καθώς η κατανάλωσή τους έχει συσχετιστεί με τον χαμηλότερο κίνδυνο για εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων. Η προστατευτική δράση των ψαριών (μείωση αρτηριακής πίεσης, αντικαρκινική δράση, καλή υγεία ματιών-όρασης) προκύπτει μετά από κατανάλωση 1-3 φορές εβδομαδιαίως.
- το διατροφικό πρότυπο της Μεσογειακής Διατροφής, έχει αποδειχθεί σε μεγάλες επιδημιολογικές μελέτες, ότι μειώνει τη συνολική θνησιμότητα αλλά και τη νοσηρότητα από καρδιαγγειακά νοσήματα και ορισμένους τύπους καρκίνου. Ακολουθώντας το Μεσογειακό Διατροφικό στυλ, τα άτομα βελτιώνουν το λιπιδαιμικό τους προφίλ, μειώνουν την αρτηριακή πίεση και ορισμένων φλεγμονωδών δεικτών ενώ διαχειρίζονται καλύτερα και πιο αποτελεσματικά το σωματικό τους βάρος.
- Τα θαλασσινά και τα οστρακοειδή αποτελούν εξαιρετική πηγή πρωτεϊνών, καλή πηγή μετάλλων, ιχνοστοιχείων και βιταμινών, ενώ περιέχουν μικρή ποσότητα χοληστερόλης και νατρίου. Έτσι, συμβάλλουν στη διατήρηση του σωματικού βάρους και στην προστασία της καρδιακής λειτουργίας. Πρόσφατα, δημοσιευμένη έρευνα στο περιοδικό ‘Epidemiology (2009), ανέδειξε και μια άλλη δράση που προσφέρουν. Πιο συγκεκριμένα, η κατανάλωση θαλασσινών, πλούσιων σε ωμέγα-3 λιπαρά, μπορεί ενδεχομένως να αποτελεί ενισχυτικό της διάθεσης των εγκύων που νιώθουν κατάθλιψη.
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Α. ΒΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ MMedSc
ΚΛΙΝΙΚΟΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΣ -ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ
Γενικός Γραμματέας Πανελληνίου Συλλόγου Διαιτολόγων-Διατροφολόγων
Τετάρτη 22 Ιουλίου 2009
Νικήστε το …. HANGOVER
Νικήστε το …. HANGOVER
Ας ξεκινήσουμε με τα βασικά: η επιτρεπόμενη κατανάλωση αλκοόλ, σύμφωνα με τους κανόνες Υγιεινής διατροφής αλλά και τη Μεσογειακή Πυραμίδα Διατροφής, είναι για τους άνδρες ένα με δύο ποτά καθημερινά ενώ για τις γυναίκες ένα. Στη χώρα μας όμως το 25% των ενηλίκων και 13% των εφήβων πίνουν συστηματικά αλκοόλ. Αν ξεπεραστεί κατά πολύ η συνιστώμενη ημερήσια ποσότητα, τότε πολύ πιθανό να εμφανιστεί το φαινόμενο hangover, και σύμφωνα με έρευνα του National Center for Health Statistics (2003) το 20% των ενηλίκων ξεπέρασε το όριο τουλάχιστον 1 φορά κατά τη διάρκεια του τελευταίου έτους.
Τι εννοούμε με τον όρο hangover? Είναι απλά το σύνδρομο της επόμενης ημέρας, το οποίο περιγράφει την κατάσταση στην οποία βρίσκεστε το πρωινό της επομένης (συνήθως αισθάνεστε άρρωστοι), μετά από μια νύχτα μεγάλης κατανάλωσης αλκοόλ. Συνοδεύεται συνήθως με προβλήματα στο στομάχι (γαστρίτιδες, ναυτία, διάρροιες), αφόρητο πονοκέφαλο, δυσάρεστη γεύση στο στόμα, δίψα, δυσφορία, αδυναμία, ευαισθησία στο φως και εμετό.
Θεωρητικά, το hangover οφείλεται στο μεταβολισμό του αλκοόλ στον ανθρώπινο οργανισμό (μετατρέπεται σε ακεταλδεύδη) και εξαρτάται από ένα σύνολο παραγόντων όπως είναι η ηλικία, το φύλο, τα σωματομετρικά χαρακτηριστικά, ο γονότυπος, το οικογενειακό ιστορικό, η ενυδάτωση και η ικανότητα των ενζύμων του οργανισμού να ανταπεξέλθουν σε μια κατάσταση υπερβολικής μέθης. Σύμφωνα με έρευνες, οι γυναίκες και το μεγαλύτερο τμήμα του ασιατικού πληθυσμού φαίνεται να είναι πιο επιρρεπείς στην εμφάνιση του hangover, κυρίως λόγω της μειωμένης συγκέντρωσης αλκοολικής δευδρογονάσης, ενός ενζύμου, υπεύθυνου για τη διάσπαση του αλκοόλ.
Ενδιαφέρον, ωστόσο, παρουσιάζει μια στατιστική μελέτη η οποία αναφέρει ότι ένα ποσοστό του συνολικού πληθυσμού της γης, της τάξης του 25%, που καταναλώνει αλκοόλ σε μεγάλη ποσότητα, κατά ένα περίεργο λόγο, δεν παρουσιάζει καθόλου τα συμπτώματα της επόμενης μέρας. Αν δεν ανήκετε στην παραπάνω κατηγορία ανθρώπων τότε οι συμβουλές που ακολουθούν θα σας φανούν ιδιαίτερα χρήσιμες!
Πριν ξεκινήσετε να πίνετε, πρέπει να έχετε φάει ελαφρά ώστε να μην είναι άδειο το στομάχι σας. Ένα τοστ, ένα ποτήρι γάλα ή ένα φρούτο είναι αρκετά. Έτσι μειώνεται η απορρόφηση του αλκοόλ και ο κίνδυνος μέθης. Σημαντικό ρόλο παίζει και η σωστή ενυδάτωση του οργανισμού με το νερό, τους χυμούς ή τα αθλητικά ισοτονικά ποτά (πλούσια σε ηλεκτρολύτες Να, Κ) να αποτελούν την καλύτερη επιλογή. Είναι γνωστό ότι το αλκοόλ είναι διουρητικό και καλό θα είναι τα υγρά αυτά να αναπληρώνονται άμεσα (ένα ποτήρι νερό μαζί με κάθε ποτό).
Επόμενο σημαντικό στάδιο κατά τη διάρκεια της εξόδου είναι το είδος του ποτού που πίνετε. Γενικά, τα ποτά που έχουν μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε αλκοόλ είναι πιο επικίνδυνα, ενώ άλλα μπορεί να είναι πιο βαριά εξαιτίας της σύνθεσής τους, όπως για παράδειγμα το κόκκινο κρασί. Όσον αφορά τα περίεργα σύνθετα και χρωματιστά ποτά (cocktails) ή τα σερβιρισμένα σε ζαχαρωμένα ποτήρια, θα ήταν χρήσιμο να τα προσέχετε ιδιαίτερα. Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στο British Medical Journal, τα ποτά που οδηγούν στη ‘χειρότερη μέθη’ είναι κατά σειρά το μπράντι, το κόκκινο κρασί, το ρούμι, το ουίσκι, το άσπρο κρασί, το τζιν και η βότκα. Γενικότερα, όμως, τα άχρωμα ποτά, όπως βότκα, τζιν, μεταβολίζονται ομαλότερα σε σύγκριση με τα έγχρωμα ποτά όπως το ουίσκι και το κόκκινο κρασί. Πάντως, θα ήταν χρήσιμο να κοιτάτε και τους αλκοολικούς τους βαθμούς. Εξάλλου, μια από τις σημαντικότερες διαφορές μεταξύ των ποτών είναι η περιεκτικότητα σε μεθανόλη και σύνθετα οργανικά μόρια. Η συγκέντρωση των συγκεκριμένων ουσιών είναι πιο υψηλή στα σκούρα λικέρ ενώ σημαντικό ρόλο φαίνεται να παίζουν και ουσίες που χρησιμοποιούνται για νοθεία ή σε φτηνά ποτά (π.χ. φτηνά κόκκινα κρασιά).
Σας υπενθυμίζουμε ότι ο ιδανικός χρόνος για να πιείτε το ποτό σας είναι ένα ποτήρι την ώρα, αφού τόσος περίπου είναι και ο χρόνος που χρειάζεται το ήπαρ για να διασπάσει το αλκοόλ. Όσο μεγαλύτερο το ποσοστό λίπους στο σώμα τόσο πιο δύσκολη είναι η επεξεργασία του αλκοόλ από τον οργανισμό. Ας μην παραλείπετε να πίνετε εναλλάξ με το ποτό σας νερό ή χυμούς και να αποφύγετε τις ‘εμπνεύσεις’ και τους πειραματισμούς. Καλό θα είναι επομένως να πίνετε το ίδιο ποτό ή το ίδιο σφηνάκι κατά τη διάρκεια της βραδιάς και να μην μπερδεύετε τα ποτά.
Αν τελικά ξεπεράσατε τα μέτρο στην κατανάλωση αλκοόλ και ξυπνήσατε με hangover, υπάρχουν μερικές πρακτικές που μπορούν να σας βοηθήσουν να αισθανθείτε καλύτερα. Επίσημη θεραπεία δεν υπάρχει, αν και κατά καιρούς έχουν δημοσιευτεί κάποιες εμπειρικές πρακτικές. Όπως και να έχει, εσείς ενυδατώστε όσο μπορείτε περισσότερο τον οργανισμό με νερό ή φρέσκους χυμούς φρούτων ή λαχανικών. Ιδιαίτερα χρήσιμος είναι ο χυμός πορτοκαλιού ή ντομάτας, που είναι πλούσιοι σε γλυκόζη, βιταμίνη Cκαι Β. Δυστυχώς, χαμηλή συγκέντρωση των βιταμινών Β6 και Β12 παρατείνουν το hangover, καθώς το αλκοόλ εμποδίζει την απορρόφηση τους. Επομένως, η λήψη συμπληρωμάτων με τις συγκεκριμένες βιταμίνες (ή ένα πολυβιταμινούχο σκεύασμα) βοηθούν σημαντικά στην αποκατάσταση του οργανισμού (προσοχή όμως στην υπερδοσολογία).
Όσον αφορά τη συνήθη πρακτική με τον καφέ, δεν φαίνεται να βοηθά σημαντικά καθώς έχει διουρητικές ιδιότητες, και επιδεινώνει την κατάσταση στο στομάχι σας, καθώς προκαλεί συστολή στα αιμοφόρα αγγεία. Αν επιμένετε όμως για καφέ ένα φλιτζάνι είναι αρκετό αν και προτιμότερο θα ήταν να αντικατασταθεί με ένα ρόφημα τσαγιού με μέλι. Πριν κοιμηθείτε μια ασπιρίνη μπορεί να φανεί ιδιαίτερα χρήσιμη για την αποφυγή του πονοκεφάλου.
Για να ξεπεραστεί η ναυτία, ένα μήλο ή μια μπανάνα ή και τα δυο μαζί, χτυπημένα στο μπλέντερ με λίγο πάγο, βοηθά σημαντικά. Οι τροφές πλούσιες σε υδατάνθρακες, δίνουν ενέργεια, όπως ένα μικρό γλυκό ή ψωμί με μέλι και σίγουρα καλυτερεύουν την κατάσταση. Επίσης, μια μακαρονάδα με φρέσκια σάλτσα ντομάτας (χωρίς λάδι) ή μια κοτόσουπα αποτελούν εναλλακτικές επιλογές. Από την άλλη πλευρά, καλό θα είναι να αποφύγετε την κατανάλωση λιπαρών και τηγανιτών τροφίμων γιατί επιβαρύνουν το πεπτικό σύστημα και το συκώτι. Τα συχνά και μικρά γεύματα πλούσια σε φυτικές ίνες (ντομάτα, λάχανο) και υδατάνθρακες αποτελεί άριστη λύση για το hangover.
Ένα πρωινό καυτό μπάνιο, θα αποβάλλει τις τοξίνες, ένας πολύωρος ύπνος (ο καλύτερος ‘γιατρός’) και ένας απογευματινός περίπατος θα σας κάνει να νιώσετε καλύτερα, αφού το οξυγόνο θα τονώσει την εγκεφαλική σας λειτουργία. Ενυδατώνετε συνέχεια τον οργανισμό σας, κυρίως με νερό και αποφύγετε το αλκοόλ για την υπόλοιπη μέρα…τουλάχιστον!
Υπάρχουν και ορισμένοι (οι Γάλλοι) που υποστηρίζουν, (παρόλο που διαφωνεί κάθετα η επιστημονική κοινότητα), ότι το αλκοόλ, ξεπερνιέται μόνο με αλκοόλ και προτείνουν την κατανάλωση ενός γνωστού κοκτέιλ, το Bloody Mary (βότκα, χυμός ντομάτας, αλάτι, πιπέρι και ταμπάσκο). Σε αυτή την περίπτωση, ένα ποτηράκι είναι αρκετό για να συνέλθετε και να αισθανθείτε καλύτερα. Άλλωστε, η αιθυλική αλκοόλη χρησιμοποιείται και ως αντίδοτο στις δηλητηριάσεις από μεθανόλη.
Ενδεικτικά αναφέρουμε μερικές από τις πιο ασυνήθιστες και περίεργες πρακτικές καταπολέμησης του hangover, όπως η ανάγνωση ενός λογοτεχνικού βιβλίου ή ποιήματος, η ακρόαση ενός τζαζ κομματιού, η χαμηλή πτήση με μικρό αεροσκάφος, ή ένα γερό κλάμα στο τέλος της βραδιάς !!!!
Πρόσφατα, ερευνητές εξέφρασαν τον ενδοιασμό για τη μέχρι τώρα γνωστή αιτία που προκαλεί το hangover, την αφυδάτωση, κατευθύνοντας πλέον τις μελέτες στη διαδικασία φλεγμονής που προκύπτει. Τα αποτελέσματα των νέων ερευνών αναμένονται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Ένα ενδεικτικό πρόγραμμα διατροφής για την επόμενη μέρα:
Πρωινό: 1 ποτ χυμό πορτοκάλι, 2 φ ψωμί σικ με μέλι
Ενδιάμεσο: 1 ποτ χυμό ανάμεικτο (μήλο, μπανάνα), 1 σοκολατάκι
Μεσημεριανό: 1 πιάτο μακαρόνια με φρέσκια σάλτσα ντομάτας, 1 πιάτο σαλάτα λάχανο, 1 φ ψωμί σικ.
Ενδιάμεσο: 1 φλυτ τσάι με μέλι, 2 φρυγανιές σικ
Βραδυνό: 1 πιάτο κοτόσουπα, 1 φ ψωμί σικ
Τελειώνοντας… αν έχετε σκοπό να πιείτε, μη πάρετε αυτοκίνητο. Στη χώρα μας το επιτρεπτό όριο ως προς την οδήγηση είναι 0,25 mgr αιθανόλης στα 100 ml αίματος, ενώ ποσό πάνω από 0,50 mgr θεωρείται ποινικό αδίκημα.
Το πιο σημαντικό είναι να θυμάστε ότι η καλύτερη λύση του hangover είναι μια: η κατανάλωση αλκοόλ με μέτρο…
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Α. ΒΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ MMedSc
ΚΛΙΝΙΚΟΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΣ -ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ
Ας ξεκινήσουμε με τα βασικά: η επιτρεπόμενη κατανάλωση αλκοόλ, σύμφωνα με τους κανόνες Υγιεινής διατροφής αλλά και τη Μεσογειακή Πυραμίδα Διατροφής, είναι για τους άνδρες ένα με δύο ποτά καθημερινά ενώ για τις γυναίκες ένα. Στη χώρα μας όμως το 25% των ενηλίκων και 13% των εφήβων πίνουν συστηματικά αλκοόλ. Αν ξεπεραστεί κατά πολύ η συνιστώμενη ημερήσια ποσότητα, τότε πολύ πιθανό να εμφανιστεί το φαινόμενο hangover, και σύμφωνα με έρευνα του National Center for Health Statistics (2003) το 20% των ενηλίκων ξεπέρασε το όριο τουλάχιστον 1 φορά κατά τη διάρκεια του τελευταίου έτους.
Τι εννοούμε με τον όρο hangover? Είναι απλά το σύνδρομο της επόμενης ημέρας, το οποίο περιγράφει την κατάσταση στην οποία βρίσκεστε το πρωινό της επομένης (συνήθως αισθάνεστε άρρωστοι), μετά από μια νύχτα μεγάλης κατανάλωσης αλκοόλ. Συνοδεύεται συνήθως με προβλήματα στο στομάχι (γαστρίτιδες, ναυτία, διάρροιες), αφόρητο πονοκέφαλο, δυσάρεστη γεύση στο στόμα, δίψα, δυσφορία, αδυναμία, ευαισθησία στο φως και εμετό.
Θεωρητικά, το hangover οφείλεται στο μεταβολισμό του αλκοόλ στον ανθρώπινο οργανισμό (μετατρέπεται σε ακεταλδεύδη) και εξαρτάται από ένα σύνολο παραγόντων όπως είναι η ηλικία, το φύλο, τα σωματομετρικά χαρακτηριστικά, ο γονότυπος, το οικογενειακό ιστορικό, η ενυδάτωση και η ικανότητα των ενζύμων του οργανισμού να ανταπεξέλθουν σε μια κατάσταση υπερβολικής μέθης. Σύμφωνα με έρευνες, οι γυναίκες και το μεγαλύτερο τμήμα του ασιατικού πληθυσμού φαίνεται να είναι πιο επιρρεπείς στην εμφάνιση του hangover, κυρίως λόγω της μειωμένης συγκέντρωσης αλκοολικής δευδρογονάσης, ενός ενζύμου, υπεύθυνου για τη διάσπαση του αλκοόλ.
Ενδιαφέρον, ωστόσο, παρουσιάζει μια στατιστική μελέτη η οποία αναφέρει ότι ένα ποσοστό του συνολικού πληθυσμού της γης, της τάξης του 25%, που καταναλώνει αλκοόλ σε μεγάλη ποσότητα, κατά ένα περίεργο λόγο, δεν παρουσιάζει καθόλου τα συμπτώματα της επόμενης μέρας. Αν δεν ανήκετε στην παραπάνω κατηγορία ανθρώπων τότε οι συμβουλές που ακολουθούν θα σας φανούν ιδιαίτερα χρήσιμες!
Πριν ξεκινήσετε να πίνετε, πρέπει να έχετε φάει ελαφρά ώστε να μην είναι άδειο το στομάχι σας. Ένα τοστ, ένα ποτήρι γάλα ή ένα φρούτο είναι αρκετά. Έτσι μειώνεται η απορρόφηση του αλκοόλ και ο κίνδυνος μέθης. Σημαντικό ρόλο παίζει και η σωστή ενυδάτωση του οργανισμού με το νερό, τους χυμούς ή τα αθλητικά ισοτονικά ποτά (πλούσια σε ηλεκτρολύτες Να, Κ) να αποτελούν την καλύτερη επιλογή. Είναι γνωστό ότι το αλκοόλ είναι διουρητικό και καλό θα είναι τα υγρά αυτά να αναπληρώνονται άμεσα (ένα ποτήρι νερό μαζί με κάθε ποτό).
Επόμενο σημαντικό στάδιο κατά τη διάρκεια της εξόδου είναι το είδος του ποτού που πίνετε. Γενικά, τα ποτά που έχουν μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε αλκοόλ είναι πιο επικίνδυνα, ενώ άλλα μπορεί να είναι πιο βαριά εξαιτίας της σύνθεσής τους, όπως για παράδειγμα το κόκκινο κρασί. Όσον αφορά τα περίεργα σύνθετα και χρωματιστά ποτά (cocktails) ή τα σερβιρισμένα σε ζαχαρωμένα ποτήρια, θα ήταν χρήσιμο να τα προσέχετε ιδιαίτερα. Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στο British Medical Journal, τα ποτά που οδηγούν στη ‘χειρότερη μέθη’ είναι κατά σειρά το μπράντι, το κόκκινο κρασί, το ρούμι, το ουίσκι, το άσπρο κρασί, το τζιν και η βότκα. Γενικότερα, όμως, τα άχρωμα ποτά, όπως βότκα, τζιν, μεταβολίζονται ομαλότερα σε σύγκριση με τα έγχρωμα ποτά όπως το ουίσκι και το κόκκινο κρασί. Πάντως, θα ήταν χρήσιμο να κοιτάτε και τους αλκοολικούς τους βαθμούς. Εξάλλου, μια από τις σημαντικότερες διαφορές μεταξύ των ποτών είναι η περιεκτικότητα σε μεθανόλη και σύνθετα οργανικά μόρια. Η συγκέντρωση των συγκεκριμένων ουσιών είναι πιο υψηλή στα σκούρα λικέρ ενώ σημαντικό ρόλο φαίνεται να παίζουν και ουσίες που χρησιμοποιούνται για νοθεία ή σε φτηνά ποτά (π.χ. φτηνά κόκκινα κρασιά).
Σας υπενθυμίζουμε ότι ο ιδανικός χρόνος για να πιείτε το ποτό σας είναι ένα ποτήρι την ώρα, αφού τόσος περίπου είναι και ο χρόνος που χρειάζεται το ήπαρ για να διασπάσει το αλκοόλ. Όσο μεγαλύτερο το ποσοστό λίπους στο σώμα τόσο πιο δύσκολη είναι η επεξεργασία του αλκοόλ από τον οργανισμό. Ας μην παραλείπετε να πίνετε εναλλάξ με το ποτό σας νερό ή χυμούς και να αποφύγετε τις ‘εμπνεύσεις’ και τους πειραματισμούς. Καλό θα είναι επομένως να πίνετε το ίδιο ποτό ή το ίδιο σφηνάκι κατά τη διάρκεια της βραδιάς και να μην μπερδεύετε τα ποτά.
Αν τελικά ξεπεράσατε τα μέτρο στην κατανάλωση αλκοόλ και ξυπνήσατε με hangover, υπάρχουν μερικές πρακτικές που μπορούν να σας βοηθήσουν να αισθανθείτε καλύτερα. Επίσημη θεραπεία δεν υπάρχει, αν και κατά καιρούς έχουν δημοσιευτεί κάποιες εμπειρικές πρακτικές. Όπως και να έχει, εσείς ενυδατώστε όσο μπορείτε περισσότερο τον οργανισμό με νερό ή φρέσκους χυμούς φρούτων ή λαχανικών. Ιδιαίτερα χρήσιμος είναι ο χυμός πορτοκαλιού ή ντομάτας, που είναι πλούσιοι σε γλυκόζη, βιταμίνη Cκαι Β. Δυστυχώς, χαμηλή συγκέντρωση των βιταμινών Β6 και Β12 παρατείνουν το hangover, καθώς το αλκοόλ εμποδίζει την απορρόφηση τους. Επομένως, η λήψη συμπληρωμάτων με τις συγκεκριμένες βιταμίνες (ή ένα πολυβιταμινούχο σκεύασμα) βοηθούν σημαντικά στην αποκατάσταση του οργανισμού (προσοχή όμως στην υπερδοσολογία).
Όσον αφορά τη συνήθη πρακτική με τον καφέ, δεν φαίνεται να βοηθά σημαντικά καθώς έχει διουρητικές ιδιότητες, και επιδεινώνει την κατάσταση στο στομάχι σας, καθώς προκαλεί συστολή στα αιμοφόρα αγγεία. Αν επιμένετε όμως για καφέ ένα φλιτζάνι είναι αρκετό αν και προτιμότερο θα ήταν να αντικατασταθεί με ένα ρόφημα τσαγιού με μέλι. Πριν κοιμηθείτε μια ασπιρίνη μπορεί να φανεί ιδιαίτερα χρήσιμη για την αποφυγή του πονοκεφάλου.
Για να ξεπεραστεί η ναυτία, ένα μήλο ή μια μπανάνα ή και τα δυο μαζί, χτυπημένα στο μπλέντερ με λίγο πάγο, βοηθά σημαντικά. Οι τροφές πλούσιες σε υδατάνθρακες, δίνουν ενέργεια, όπως ένα μικρό γλυκό ή ψωμί με μέλι και σίγουρα καλυτερεύουν την κατάσταση. Επίσης, μια μακαρονάδα με φρέσκια σάλτσα ντομάτας (χωρίς λάδι) ή μια κοτόσουπα αποτελούν εναλλακτικές επιλογές. Από την άλλη πλευρά, καλό θα είναι να αποφύγετε την κατανάλωση λιπαρών και τηγανιτών τροφίμων γιατί επιβαρύνουν το πεπτικό σύστημα και το συκώτι. Τα συχνά και μικρά γεύματα πλούσια σε φυτικές ίνες (ντομάτα, λάχανο) και υδατάνθρακες αποτελεί άριστη λύση για το hangover.
Ένα πρωινό καυτό μπάνιο, θα αποβάλλει τις τοξίνες, ένας πολύωρος ύπνος (ο καλύτερος ‘γιατρός’) και ένας απογευματινός περίπατος θα σας κάνει να νιώσετε καλύτερα, αφού το οξυγόνο θα τονώσει την εγκεφαλική σας λειτουργία. Ενυδατώνετε συνέχεια τον οργανισμό σας, κυρίως με νερό και αποφύγετε το αλκοόλ για την υπόλοιπη μέρα…τουλάχιστον!
Υπάρχουν και ορισμένοι (οι Γάλλοι) που υποστηρίζουν, (παρόλο που διαφωνεί κάθετα η επιστημονική κοινότητα), ότι το αλκοόλ, ξεπερνιέται μόνο με αλκοόλ και προτείνουν την κατανάλωση ενός γνωστού κοκτέιλ, το Bloody Mary (βότκα, χυμός ντομάτας, αλάτι, πιπέρι και ταμπάσκο). Σε αυτή την περίπτωση, ένα ποτηράκι είναι αρκετό για να συνέλθετε και να αισθανθείτε καλύτερα. Άλλωστε, η αιθυλική αλκοόλη χρησιμοποιείται και ως αντίδοτο στις δηλητηριάσεις από μεθανόλη.
Ενδεικτικά αναφέρουμε μερικές από τις πιο ασυνήθιστες και περίεργες πρακτικές καταπολέμησης του hangover, όπως η ανάγνωση ενός λογοτεχνικού βιβλίου ή ποιήματος, η ακρόαση ενός τζαζ κομματιού, η χαμηλή πτήση με μικρό αεροσκάφος, ή ένα γερό κλάμα στο τέλος της βραδιάς !!!!
Πρόσφατα, ερευνητές εξέφρασαν τον ενδοιασμό για τη μέχρι τώρα γνωστή αιτία που προκαλεί το hangover, την αφυδάτωση, κατευθύνοντας πλέον τις μελέτες στη διαδικασία φλεγμονής που προκύπτει. Τα αποτελέσματα των νέων ερευνών αναμένονται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Ένα ενδεικτικό πρόγραμμα διατροφής για την επόμενη μέρα:
Πρωινό: 1 ποτ χυμό πορτοκάλι, 2 φ ψωμί σικ με μέλι
Ενδιάμεσο: 1 ποτ χυμό ανάμεικτο (μήλο, μπανάνα), 1 σοκολατάκι
Μεσημεριανό: 1 πιάτο μακαρόνια με φρέσκια σάλτσα ντομάτας, 1 πιάτο σαλάτα λάχανο, 1 φ ψωμί σικ.
Ενδιάμεσο: 1 φλυτ τσάι με μέλι, 2 φρυγανιές σικ
Βραδυνό: 1 πιάτο κοτόσουπα, 1 φ ψωμί σικ
Τελειώνοντας… αν έχετε σκοπό να πιείτε, μη πάρετε αυτοκίνητο. Στη χώρα μας το επιτρεπτό όριο ως προς την οδήγηση είναι 0,25 mgr αιθανόλης στα 100 ml αίματος, ενώ ποσό πάνω από 0,50 mgr θεωρείται ποινικό αδίκημα.
Το πιο σημαντικό είναι να θυμάστε ότι η καλύτερη λύση του hangover είναι μια: η κατανάλωση αλκοόλ με μέτρο…
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Α. ΒΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ MMedSc
ΚΛΙΝΙΚΟΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΣ -ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ
Τρίτη 7 Ιουλίου 2009
Καλοκαιρινές ‘διατροφές’ για πάντα....
Καλοκαιρινές ‘διατροφές’ για πάντα…
Το καλοκαίρι πρόβαλε δυναμικά και οι πολυπόθητες διακοπές ολοένα και πλησιάζουν για να χαρίσουν στιγμές ξεκούρασης, χαλάρωσης και ξενοιασιάς. Η θάλασσα πραγματική όαση, προσφέρει κύματα δροσιάς και απόλαυσης στον οργανισμό, ο οποίος βρίσκεται στο απόγειο της υγείας και ευεξίας.
Πράγματι τους θερινούς μήνες κυρίως λόγω αυξημένης δραστηριότητας και μείωσης σωματικού βάρους παρουσιάζεται μειωμένη νοσηρότητα, γεγονός ιδιαίτερα χρήσιμο για εκείνους που επιθυμούν να διαμορφώσουν σωστή διατροφική συμπεριφορά και ισορροπημένη φυσική δραστηριότητα. Επομένως, αυτή είναι ίσως η ιδανικότερη εποχή για να τεθούν οι βάσεις για καλύτερη διατροφή και προσέγγιση του ιδανικού σωματικού βάρους.
Ποιες είναι λοιπόν οι καλές συνήθειες που πρέπει να αποκτήσετε φέτος το καλοκαίρι και να διατηρήσετε στο μέλλον?
- ξεκινήστε την ημέρα σας με ένα πλήρες πρωινό (αποτελούμενο από όλα τα μακροθρεπτικά στοιχεία), συνεχίστε με το μεσημεριανό γεύμα το οποίο πρέπει να είναι το μεγαλύτερο γεύμα της ημέρας (υπερπλήρης σε θρεπτικά συστατικά) και καταλήξτε σε ένα ελαφρύ δείπνο (πλούσιο σε μικροθρεπτικά στοιχεία, φτωχό σε λιπαρά). Ενδιάμεσα, φρούτα ή χυμοί φρούτων αποτελούν την καταλληλότερη λύση για να συμπληρωθεί το διατροφικό προφίλ της ημέρας. Ενδεικτικά, η σύστασή της διατροφής πρέπει να αποτελείται από 50-55% υδατάνθρακες (κυρίως σύνθετοι όπως δημητριακά, ολικής αλέσεως ζυμαρικά, φρούτα και λαχανικά), 15-20% πρωτεΐνες (κυρίως ψαριού) και 25-30% λίπη (κυρίως από ελαιόλαδο).
- Αποφύγετε τις λιπαρές τροφές και τα ‘βαριά’ φαγητά πλούσια σε μπαχαρικά. Ο οργανισμός προτιμά τρόφιμα που περιέχουν μεγάλα ποσοστά νερού (βοηθούν στην ενυδάτωση), χαμηλά λιπαρά και λιγοστές θερμίδες, γεγονός που διευκολύνει την πέψη και μειώνει την δυσφορία μετά το φαγητό. Πολύτιμη τροφή θεωρούνται τα ψάρια και τα θαλασσινά (βελτιώνουν την καρδιαγγειακή λειτουργία) συνοδευόμενα από σαλάτα, αλλά και οι φρουτοσαλάτες (συνήθως για το βραδινό).
- Αυξήστε την κατανάλωση φρούτων και λαχανικών. Έτσι προσλαμβάνετε μηδέν λιπαρά, λιγοστές θερμίδες, μεγάλη περιεκτικότητα σε νερό, βιταμίνες, φυτικές ίνες και πλούσια γεύση. Η ποικιλία των λαχανικών και των φρούτων είναι τεράστια και οι διατροφικές επιλογές διευρυμένες για όλα τα γούστα.
- Αυξήστε την κατανάλωση νερού και μη θερμιδοφόρων υγρών. 1,5 λίτρο νερό την ημέρα καλύπτει τις ανάγκες του οργανισμού για σωστή ενυδάτωση αλλά και τυχόν απώλειες λόγω αυξημένης εφίδρωσης. Ο κίνδυνος αφυδάτωσης ιδιαίτερα σε ευαίσθητες πληθυσμιακές ομάδες (π.χ. παιδιά, υπερήλικες, έγκυοι) είναι μεγάλος. Πίνετε λοιπόν άφθονο νερό καθημερινά για να ενυδατώσετε τον οργανισμό σας, να αποφύγετε την κόπωση και την αδυναμία, αλλά και για να μειώσετε τον κίνδυνο εμφάνισης ουρολοίμωξης, τα κρούσματα της οποίας είναι πιο συχνά κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Τέλος, σε περίπτωση έντονης φυσικής δραστηριότητας αναπληρώστε άμεσα με νερό ή ισοτονικά ποτά με μεταλλικά στοιχεία.
- Προσέξτε την κατανάλωση αλκοολούχων ποτών καθώς περιέχουν αρκετές θερμίδες (7 kcal/gr, όταν αντίστοιχα το λίπος περιέχει 9 kcal/gr!!!). Πιο συγκεκριμένα, το αλκοόλ μεταβολίζεται στο συκώτι και αποθηκεύεται εύκολα ως λίπος αν δεν χρησιμοποιηθεί άμεσα. Προτιμήστε κρασί ή μπύρα τα οποία είναι χαμηλότερα σε αλκοόλ.
- Όσον αφορά το παγωτό (τον ‘άρχοντα’ του καλοκαιριού) χρειάζεται μέτρο στην κατανάλωσή του διότι περιέχει πολλές θερμίδες (από 100 Kcal μέχρι 400 Kcal/μπάλα) και υψηλά ποσοστά επεξεργασμένων λιπαρών. Λιγότερες θερμίδες βρίσκετε μόνο στα παγωτά τύπου ‘γρανίτα’, ‘σορμπέ’ και ‘λαιτ’.
- Αυξήστε τη φυσική δραστηριότητα εφαρμόζοντας καθημερινά αερόβια κίνηση διάρκειας τουλάχιστον 30 λεπτών. Το καλοκαίρι είναι ιδανική περίοδος για ενασχόληση με τα χόμπι, τα θαλάσσια σπορ ή απλά τους απογευματινούς περίπατους, προσφέροντας ευεξία και υψηλότερα επίπεδα υγείας.
Ακολουθώντας, τις παραπάνω καλοκαιρινές διατροφικές συμβουλές, το καλοκαίρι θα σας βρει ανανεωμένους και δυναμικούς σωματικά αλλά και ψυχικά.
Καλό καλοκαίρι…
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Α. ΒΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ MMedSc
ΚΛΙΝΙΚΟΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΣ -ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ
Γενικός Γραμματέας Πανελληνίου Συλλόγου Διαιτολόγων-Διατροφολόγων
Το καλοκαίρι πρόβαλε δυναμικά και οι πολυπόθητες διακοπές ολοένα και πλησιάζουν για να χαρίσουν στιγμές ξεκούρασης, χαλάρωσης και ξενοιασιάς. Η θάλασσα πραγματική όαση, προσφέρει κύματα δροσιάς και απόλαυσης στον οργανισμό, ο οποίος βρίσκεται στο απόγειο της υγείας και ευεξίας.
Πράγματι τους θερινούς μήνες κυρίως λόγω αυξημένης δραστηριότητας και μείωσης σωματικού βάρους παρουσιάζεται μειωμένη νοσηρότητα, γεγονός ιδιαίτερα χρήσιμο για εκείνους που επιθυμούν να διαμορφώσουν σωστή διατροφική συμπεριφορά και ισορροπημένη φυσική δραστηριότητα. Επομένως, αυτή είναι ίσως η ιδανικότερη εποχή για να τεθούν οι βάσεις για καλύτερη διατροφή και προσέγγιση του ιδανικού σωματικού βάρους.
Ποιες είναι λοιπόν οι καλές συνήθειες που πρέπει να αποκτήσετε φέτος το καλοκαίρι και να διατηρήσετε στο μέλλον?
- ξεκινήστε την ημέρα σας με ένα πλήρες πρωινό (αποτελούμενο από όλα τα μακροθρεπτικά στοιχεία), συνεχίστε με το μεσημεριανό γεύμα το οποίο πρέπει να είναι το μεγαλύτερο γεύμα της ημέρας (υπερπλήρης σε θρεπτικά συστατικά) και καταλήξτε σε ένα ελαφρύ δείπνο (πλούσιο σε μικροθρεπτικά στοιχεία, φτωχό σε λιπαρά). Ενδιάμεσα, φρούτα ή χυμοί φρούτων αποτελούν την καταλληλότερη λύση για να συμπληρωθεί το διατροφικό προφίλ της ημέρας. Ενδεικτικά, η σύστασή της διατροφής πρέπει να αποτελείται από 50-55% υδατάνθρακες (κυρίως σύνθετοι όπως δημητριακά, ολικής αλέσεως ζυμαρικά, φρούτα και λαχανικά), 15-20% πρωτεΐνες (κυρίως ψαριού) και 25-30% λίπη (κυρίως από ελαιόλαδο).
- Αποφύγετε τις λιπαρές τροφές και τα ‘βαριά’ φαγητά πλούσια σε μπαχαρικά. Ο οργανισμός προτιμά τρόφιμα που περιέχουν μεγάλα ποσοστά νερού (βοηθούν στην ενυδάτωση), χαμηλά λιπαρά και λιγοστές θερμίδες, γεγονός που διευκολύνει την πέψη και μειώνει την δυσφορία μετά το φαγητό. Πολύτιμη τροφή θεωρούνται τα ψάρια και τα θαλασσινά (βελτιώνουν την καρδιαγγειακή λειτουργία) συνοδευόμενα από σαλάτα, αλλά και οι φρουτοσαλάτες (συνήθως για το βραδινό).
- Αυξήστε την κατανάλωση φρούτων και λαχανικών. Έτσι προσλαμβάνετε μηδέν λιπαρά, λιγοστές θερμίδες, μεγάλη περιεκτικότητα σε νερό, βιταμίνες, φυτικές ίνες και πλούσια γεύση. Η ποικιλία των λαχανικών και των φρούτων είναι τεράστια και οι διατροφικές επιλογές διευρυμένες για όλα τα γούστα.
- Αυξήστε την κατανάλωση νερού και μη θερμιδοφόρων υγρών. 1,5 λίτρο νερό την ημέρα καλύπτει τις ανάγκες του οργανισμού για σωστή ενυδάτωση αλλά και τυχόν απώλειες λόγω αυξημένης εφίδρωσης. Ο κίνδυνος αφυδάτωσης ιδιαίτερα σε ευαίσθητες πληθυσμιακές ομάδες (π.χ. παιδιά, υπερήλικες, έγκυοι) είναι μεγάλος. Πίνετε λοιπόν άφθονο νερό καθημερινά για να ενυδατώσετε τον οργανισμό σας, να αποφύγετε την κόπωση και την αδυναμία, αλλά και για να μειώσετε τον κίνδυνο εμφάνισης ουρολοίμωξης, τα κρούσματα της οποίας είναι πιο συχνά κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Τέλος, σε περίπτωση έντονης φυσικής δραστηριότητας αναπληρώστε άμεσα με νερό ή ισοτονικά ποτά με μεταλλικά στοιχεία.
- Προσέξτε την κατανάλωση αλκοολούχων ποτών καθώς περιέχουν αρκετές θερμίδες (7 kcal/gr, όταν αντίστοιχα το λίπος περιέχει 9 kcal/gr!!!). Πιο συγκεκριμένα, το αλκοόλ μεταβολίζεται στο συκώτι και αποθηκεύεται εύκολα ως λίπος αν δεν χρησιμοποιηθεί άμεσα. Προτιμήστε κρασί ή μπύρα τα οποία είναι χαμηλότερα σε αλκοόλ.
- Όσον αφορά το παγωτό (τον ‘άρχοντα’ του καλοκαιριού) χρειάζεται μέτρο στην κατανάλωσή του διότι περιέχει πολλές θερμίδες (από 100 Kcal μέχρι 400 Kcal/μπάλα) και υψηλά ποσοστά επεξεργασμένων λιπαρών. Λιγότερες θερμίδες βρίσκετε μόνο στα παγωτά τύπου ‘γρανίτα’, ‘σορμπέ’ και ‘λαιτ’.
- Αυξήστε τη φυσική δραστηριότητα εφαρμόζοντας καθημερινά αερόβια κίνηση διάρκειας τουλάχιστον 30 λεπτών. Το καλοκαίρι είναι ιδανική περίοδος για ενασχόληση με τα χόμπι, τα θαλάσσια σπορ ή απλά τους απογευματινούς περίπατους, προσφέροντας ευεξία και υψηλότερα επίπεδα υγείας.
Ακολουθώντας, τις παραπάνω καλοκαιρινές διατροφικές συμβουλές, το καλοκαίρι θα σας βρει ανανεωμένους και δυναμικούς σωματικά αλλά και ψυχικά.
Καλό καλοκαίρι…
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Α. ΒΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ MMedSc
ΚΛΙΝΙΚΟΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΣ -ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ
Γενικός Γραμματέας Πανελληνίου Συλλόγου Διαιτολόγων-Διατροφολόγων
Πέμπτη 12 Φεβρουαρίου 2009
ΔΙΑΤΡΟΦΗ σε ΣΑΦΑΡΙ
ΔΙΑΤΡΟΦΗ σε ΣΑΦΑΡΙ
Το σαφάρι σε αφρικανικές χώρες αποτελεί μια πρωτόγνωρη, εντυπωσιακή, μαγική και αξέχαστη εμπειρία. Σου δίνει τη δυνατότητα να νιώσεις το ζωικό βασίλειο σε όλο του το μεγαλείο. Όπου κι αν σταθείς, όπου κι αν αφήσεις το βλέμμα σου να ξεχυθεί, αντιλαμβάνεσαι κάποιο γνήσιο εκπρόσωπο των άγριων ζώων της Αφρικής.
Διατροφικά, οι προκλήσεις μεγάλες, μυρωδικές και ελκυστικές, ωθούν τους γευστικούς σου κάλυκες να συμμετάσχουν σε ένα παιχνίδι γαστρονομίας απογειώνοντας τις αισθήσεις. Όλα τα τρόφιμα στη φυσική τους μορφή, χωρίς ιδιαίτερη επεξεργασία, σερβίρονται λιτά, μα αποδίδουν το μέγιστο της μαγειρικής απόλαυσης. Οι κουζίνες μικρές, γραφικές, πρωτόγονες, θα έλεγε κανείς, γεμάτες μυρωδιές και αέρα πικάντικων λιχουδιών.
ΠΡΩΙΝΟ
Καθώς οι πρώτες χρυσαφένιες ακτίνες του ήλιου φωτίζουν τον ουρανό, το άρωμα του τοπικού καφέ, έξω από τη σκηνή, σε μαγνητίζει και αποτελεί πραγματικό δέλεαρ για να εγκαταλείψεις τη θαλπωρή του κρεβατιού. Ένας καφές Swahili είναι ένα ιδανικό πρωινό ρόφημα.
Καφές των Swahili (μερίδες 4)
Συστατικά: 2-3 κούπες νερό, 4 κουταλιές σούπας (κ.σ.) τοπικό καφέ, 2 ξυλαράκια κανέλα, 3 κομ. κάρδαμο, 4 κομ. γαρίφαλο, 4 κ.γ ζάχαρη
Εκτέλεση: βράζετε τα μπαχαρικά σε νερό καλυμμένο για 7 λεπτά. Προσθέτετε τον καφέ και τη ζάχαρη και το αφήνετε να βράσει καλά. Σερβίρετε σε κούπα.
Στη συνέχεια και πριν ξεκινήσεις για το πρωινό σαφάρι, ένα απολαυστικό breakfast, θα σου δώσει την ενέργεια που χρειάζεσαι. Διαλέγεις ανάμεσα από φρέσκα φρούτα, φρεσκοστυμμένο χυμό πορτοκαλιού, γλυκά, κουλουράκια, σπιτικό μούσλι, γιαούρτι, τοστ, μαρμελάδες, λουκάνικα, μπέικον, τηγανητά-βραστά αυγά, ομελέτα. Η ποικιλία των τροφίμων προσφέρει στον οργανισμό όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά, καθώς και βιταμίνες μέταλλα και ιχνοστοιχεία, για να ‘σπάσει την ασιτία, (break-fast) και να ξεκινήσει δυναμικά τη μέρα.
Cinnamon Rolls (κουλουράκια κανέλας)
Συστατικά: 2 κ.σ μαγιά, 360 gr αλεύρι, 285 ml νερό, 3 κ.σ. βούτυρο, καστανή ζάχαρη και σκόνη κανέλας.
Εκτέλεση: ανακατεύετε τα τρία πρώτα συστατικά ώστε να γίνει η ζύμη. Έχοντας αλειμμένα τα χέρια σας με βούτυρο, πλάθετε τη ζύμη σε μικρά κομμάτια, δίνοντας της σχήμα σαλιγκαριού. Τέλος, ρίχνετε επιφανειακά την καστανή ζάχαρη και τη σκόνη κανέλας και ψήνετε στο φούρνο για 35 λεπτά, σε μέτρια θερμοκρασία, μέχρι να ροδίσουν.
ΓΕΥΜΑ
Το μεσημέρι, σε βρίσκει γεμάτο από τις συγκλονιστικές σκηνές της άγριας ζωής των ζώων, και περιμένεις με ανυπομονησία το γεύμα στο campus όπου θα ανταλλάξεις τις εμπειρίες και τις εικόνες σου με τους υπόλοιπους ταξιδιώτες. Αν έχεις απομακρυνθεί όμως αρκετά από το campus τότε ένα κατάλληλα προετοιμασμένο ‘lunch box’ θα καλύψει τις θερμιδικές σου ανάγκες, καθώς στήνετε γρήγορα μια πρόχειρη τραπεζαρία στη σκιά των δέντρων. Αν επιστρέψεις στο campus το γεύμα περιλαμβάνει: σούπα λαχανικών, ζεστό ψωμί, αλλαντικά, τυριά, κρέας, κοτόπουλο, ρύζι, πατάτες, ψάρι, σαλάτες, μπύρα ή κρασί, γλυκό. Και αυτό το γεύμα καλύπτει τις συνιστώμενες ημερήσιες ανάγκες του οργανισμού σε θρεπτικά συστατικά, (κυρίως πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, λίπος), για μια ιδιαίτερα κοπιαστική μέρα.
Gazpacho Soup (1ο πιάτο)
Συστατικά: 1½kg ντομάτες, ξεφλουδισμένες και ψιλοκομμένες, 1 κρεμμύδι ψιλοκομμένο, ½φλ πράσινο πιπέρι, ½ φλ αγγούρι ψιλοκομμένο, 500ml ντοματοχυμό, 1 σκ. σκόρδο ψιλοκομμένη, ½ κγ κύμινο, 1 κσ αλάτι, φρεσκοκομμένο μαύρο πιπέρι, 50ml ελαιόλαδο, 5ml ξύδι από λευκό κρασί.
Εκτέλεση: ανακατέψτε τις ντομάτες, τα κρεμ-μύδια, το πράσινο πιπέρι και το αγγούρι. Τοποθε-τήστε το μείγμα σε μίξερ μέχρι να γίνει σαν πουρές. Μεταφέρετε το μείγμα σε ένα μεγαλύτερο μπολ και πρόσθεσε το ντοματοχυμό, το σκόρδο, το κύμινο, αλάτι και πιπέρι. Κάλυψε το μείγμα και αφήστε το να κρυώσει για 2 -3 ώρες. Ανακάτεψε με ελαιόλαδο και ξύδι πριν την σερβίρετε.
Vitello Tonnato - Veal with Tuna fish
(κυρίως πιάτο – μερίδες: 6-8)
Συστατικά: 700gr φιλέτο μοσχαρίσιο, 150gr τόνο σε λάδι, 2 ποτ λευκό κρασί, 25gr κάπαρη σε ξύδι, μικρό κομμάτι λεμονόφλουδας, 1 καρότο ψιλοκομμένο, 1 κομ σέλινο ψιλοκομμένο, 1 μέτριο κρεμμύδι ψιλοκομμένο, 1 σκελίδα σκόρδο, ένα γαρίφαλο, 1 φύλλο δάφνης, 250gr μαγιονέζα, λίγο μαϊντανό, αλάτι και πιπέρι.
Εκτέλεση: αρχικά δέστε με σπάγκο το μοσχαρίσιο κομμάτι για να διατηρήσει το σχήμα του, ενώ μαγειρεύεται. Βάλτε στο μάτι της κουζίνας μια κατσαρόλα με κρασί και νερό ώστε να καλύψουν το κρέας. Ρίξτε μέσα το σκόρδο, το φύλλο δάφνης, τη λεμονόφλουδα και το μαϊντανό και όταν πάρει την πρώτη βράση προσθέστε αλάτι και πιπέρι για τη γεύση. Περίπου σε 1 ώρα είναι έτοιμο. Στραγγίζετε το κρέας και μαζέψτε όλους τους χυμούς που έχει βγάλει. Τοποθετείστε το χυμό σε μίξερ μαζί με τον τόνο και την κάπαρη, προσθέστε μαγιονέζα και ανακατέψτε μέχρι να πολτοποιηθεί. Κόψτε το κρέας σε λεπτές φέτες και τοποθέτησε το σε ένα μεγάλο δίσκο. Περιχύνετε με το πολτοποιημένο μείγμα και βάζετε το μαϊντανό στην κορυφή του κρέατος.
Baked Mangoes
(επιδόρπιο - μερίδες 6)
Συστατικά: 3 ώριμα μάνγκο, μέλι, κανέλλα, γαρίφαλο, 1 φυλλαράκι φρέσκιας μέντας.
Εκτέλεση: κόψτε το μάνγκο στη μέση, απλώστε λίγο μέλι και κανέλλα και βάλτε τα στο φούρνο. Τα αφήνετε σε μέτρια θερμοκρασία για 10 λεπτά. Προσθέστε 2 ολόκληρα γαρίφαλα σε κάθε μισό μάνγκο.
ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΟ
Μετά το χορταστικό γεύμα, ο οδηγός του Land Rover μας κάνει νόημα να πλησιάσουμε. Είναι όλα έτοιμα για την απογευματινή μας περιπέτεια και τη γεμάτο δράση βόλτα μας στους χρυσαφένιους αφρικανικούς λόφους. Δεν ξεχνά να φορτώσει στο jeep παγωμένα αναψυκτικά, νερό και τσάι. Πράγματι, η διαδρομή απολαυστική, το θέαμα συναρπαστικό, δίνοντας στη μέρα σας το καλύτερο τελείωμα. Ο ήλιος παύει να στέκεται αγέρωχος και γέρνει σιγά σιγά πίσω από τους απέραντους ορεινούς όγκους, ‘εκτοξεύοντας’ πορφυροκίτρινους χρωματικούς συνδυασμούς στον ουρανό. Το τσάι είναι ο καλύτερος σύντροφος για το υπέροχο ηλιοβασίλεμα που απολαμβάνεις. Ίσως όμως σε αυτή τη στιγμή διαπιστώσεις ότι ακόμη και η φωτογραφική μηχανή είναι ανίκανη να αποτυπώσει και να ‘κλέψει’ τις χιλιάδες εικόνες που προβάλλονται. Πραγματικά, την Αφρική (όσο και να προσπαθήσεις) δεν μπορείς να τη φωτογραφίσεις….απλά την βιώνεις και την νιώθεις!
ΒΡΑΔΙΝΟ
Ο δρόμος της επιστροφής είναι γεγονός (θλίψη και λαχτάρα μαζί)! Καθώς πλησιάζεις οι έντονες μυρωδιές αποτελούν το καλύτερο ‘ίχνος’ ότι φτάνεις στο campus. Το βραδινό ετοιμάζεται και σερβίρεται στη στολισμένη τραπεζαρία. Μετά το φρεσκάρισμα οι ταξιδιώτες είναι έτοιμοι να απολαύσουν μια απρόσμενη πολυτέλεια στην καρδιά της άγριας φύσης. Τα κεριά, η μουσική, τα χρώματα, τα λευκά τραπεζομάντιλα, και τα κρυστάλλινα ποτήρια, δημιουργούν μια ονειρική ατμόσφαιρα με το φρεσκομαγειρεμένο φαγητό να πρωταγωνιστεί και να κλέβει την παράσταση. Το δείπνο περιλαμβάνει: σούπα λαχανικών, σουφλέ τυριών, κοτόπουλο και πατάτες φούρνου, σαλάτες, λαχανικά, κρασί, γλυκό, καφέ, μπράντι. Πράγματι, τα συχνά και μικρά γεύματα επιταχύνουν το μεταβολισμό και επιτυγχάνουν την ευγλυκαιμία.
Mwangi Cheese Souffle
(κυρίως πιάτο – μερίδες 4)
Συστατικά: 2 κσ βούτυρο, 2 κσ αλεύρι, 1 φλ. γάλα, 1 κγ αλάτι, λίγο λευκό πιπέρι, 1 φλ. τριμμένο τυρί τσένταρ, 3 αυγά.
Εκτέλεση: ζεστάνετε το βούτυρο και το αλεύρι, με αλάτι και πιπέρι σε μια κατσαρόλα. Όταν λιώσουν προσθέτετε σταδιακά γάλα, ανακατεύοντας ταυτόχρονα. Προσθέστε το τριμμένο τυρί στο μείγμα και μαγειρέψτε το για 4 λεπτά. Απομακρύνετε την κατσαρόλα από τη εστία και άφησε τη να κρυώσει. Διαχώρισε τους κρόκους από τα ασπράδια των αυγών, και χτύπησε ξεχωριστά και τα δύο. Στο τέλος ανακάτεψε τα. Προσθέστε μετά το κρύο μείγμα και ανακατέψτε τα πλέον όλα μαζί. Αλείφετε με βούτυρο ξεχωριστά μπολάκια και χύνετε το μείγμα σε αυτά, γεμίζοντας τα μέχρι τη μέση. Τοποθετείστε τα σε προθερμασμένο φούρνο, στους 1200 C για 15 λεπτά, ή μέχρι να φουσκώσουν. Σερβίρονται αμέσως.
Εν τω μεταξύ, η φωτιά έχει ανάψει και περιμένει τους ταξιδιώτες να την κυκλώσουν και να γεμίσουν την ήσυχη νύχτα με ομιλίες, φωνές και γέλια από τις ιστορίες τους. Το τοπικό κρασί αποτελεί το ιδανικό συμπλήρωμα στη ζεστή παρέα που διασκεδάζει και χαλαρώνει.
Τελειώνοντας η βραδιά, ένας μασάι σε συνοδεύει στη σκηνή σου, και σε προφυλάσσει από την επίθεση κάποιου άγριου ζώου. Ίσως όμως να είναι και ο μόνος που μπορεί να προφυλάξει και να προστατεύσει τις εμπειρίες και τις εικόνες που αποκόμισες την μέρα εκείνη…
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Α. ΒΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ MMedSc
ΚΛΙΝΙΚΟΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΣ –ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ
Το σαφάρι σε αφρικανικές χώρες αποτελεί μια πρωτόγνωρη, εντυπωσιακή, μαγική και αξέχαστη εμπειρία. Σου δίνει τη δυνατότητα να νιώσεις το ζωικό βασίλειο σε όλο του το μεγαλείο. Όπου κι αν σταθείς, όπου κι αν αφήσεις το βλέμμα σου να ξεχυθεί, αντιλαμβάνεσαι κάποιο γνήσιο εκπρόσωπο των άγριων ζώων της Αφρικής.
Διατροφικά, οι προκλήσεις μεγάλες, μυρωδικές και ελκυστικές, ωθούν τους γευστικούς σου κάλυκες να συμμετάσχουν σε ένα παιχνίδι γαστρονομίας απογειώνοντας τις αισθήσεις. Όλα τα τρόφιμα στη φυσική τους μορφή, χωρίς ιδιαίτερη επεξεργασία, σερβίρονται λιτά, μα αποδίδουν το μέγιστο της μαγειρικής απόλαυσης. Οι κουζίνες μικρές, γραφικές, πρωτόγονες, θα έλεγε κανείς, γεμάτες μυρωδιές και αέρα πικάντικων λιχουδιών.
ΠΡΩΙΝΟ
Καθώς οι πρώτες χρυσαφένιες ακτίνες του ήλιου φωτίζουν τον ουρανό, το άρωμα του τοπικού καφέ, έξω από τη σκηνή, σε μαγνητίζει και αποτελεί πραγματικό δέλεαρ για να εγκαταλείψεις τη θαλπωρή του κρεβατιού. Ένας καφές Swahili είναι ένα ιδανικό πρωινό ρόφημα.
Καφές των Swahili (μερίδες 4)
Συστατικά: 2-3 κούπες νερό, 4 κουταλιές σούπας (κ.σ.) τοπικό καφέ, 2 ξυλαράκια κανέλα, 3 κομ. κάρδαμο, 4 κομ. γαρίφαλο, 4 κ.γ ζάχαρη
Εκτέλεση: βράζετε τα μπαχαρικά σε νερό καλυμμένο για 7 λεπτά. Προσθέτετε τον καφέ και τη ζάχαρη και το αφήνετε να βράσει καλά. Σερβίρετε σε κούπα.
Στη συνέχεια και πριν ξεκινήσεις για το πρωινό σαφάρι, ένα απολαυστικό breakfast, θα σου δώσει την ενέργεια που χρειάζεσαι. Διαλέγεις ανάμεσα από φρέσκα φρούτα, φρεσκοστυμμένο χυμό πορτοκαλιού, γλυκά, κουλουράκια, σπιτικό μούσλι, γιαούρτι, τοστ, μαρμελάδες, λουκάνικα, μπέικον, τηγανητά-βραστά αυγά, ομελέτα. Η ποικιλία των τροφίμων προσφέρει στον οργανισμό όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά, καθώς και βιταμίνες μέταλλα και ιχνοστοιχεία, για να ‘σπάσει την ασιτία, (break-fast) και να ξεκινήσει δυναμικά τη μέρα.
Cinnamon Rolls (κουλουράκια κανέλας)
Συστατικά: 2 κ.σ μαγιά, 360 gr αλεύρι, 285 ml νερό, 3 κ.σ. βούτυρο, καστανή ζάχαρη και σκόνη κανέλας.
Εκτέλεση: ανακατεύετε τα τρία πρώτα συστατικά ώστε να γίνει η ζύμη. Έχοντας αλειμμένα τα χέρια σας με βούτυρο, πλάθετε τη ζύμη σε μικρά κομμάτια, δίνοντας της σχήμα σαλιγκαριού. Τέλος, ρίχνετε επιφανειακά την καστανή ζάχαρη και τη σκόνη κανέλας και ψήνετε στο φούρνο για 35 λεπτά, σε μέτρια θερμοκρασία, μέχρι να ροδίσουν.
ΓΕΥΜΑ
Το μεσημέρι, σε βρίσκει γεμάτο από τις συγκλονιστικές σκηνές της άγριας ζωής των ζώων, και περιμένεις με ανυπομονησία το γεύμα στο campus όπου θα ανταλλάξεις τις εμπειρίες και τις εικόνες σου με τους υπόλοιπους ταξιδιώτες. Αν έχεις απομακρυνθεί όμως αρκετά από το campus τότε ένα κατάλληλα προετοιμασμένο ‘lunch box’ θα καλύψει τις θερμιδικές σου ανάγκες, καθώς στήνετε γρήγορα μια πρόχειρη τραπεζαρία στη σκιά των δέντρων. Αν επιστρέψεις στο campus το γεύμα περιλαμβάνει: σούπα λαχανικών, ζεστό ψωμί, αλλαντικά, τυριά, κρέας, κοτόπουλο, ρύζι, πατάτες, ψάρι, σαλάτες, μπύρα ή κρασί, γλυκό. Και αυτό το γεύμα καλύπτει τις συνιστώμενες ημερήσιες ανάγκες του οργανισμού σε θρεπτικά συστατικά, (κυρίως πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, λίπος), για μια ιδιαίτερα κοπιαστική μέρα.
Gazpacho Soup (1ο πιάτο)
Συστατικά: 1½kg ντομάτες, ξεφλουδισμένες και ψιλοκομμένες, 1 κρεμμύδι ψιλοκομμένο, ½φλ πράσινο πιπέρι, ½ φλ αγγούρι ψιλοκομμένο, 500ml ντοματοχυμό, 1 σκ. σκόρδο ψιλοκομμένη, ½ κγ κύμινο, 1 κσ αλάτι, φρεσκοκομμένο μαύρο πιπέρι, 50ml ελαιόλαδο, 5ml ξύδι από λευκό κρασί.
Εκτέλεση: ανακατέψτε τις ντομάτες, τα κρεμ-μύδια, το πράσινο πιπέρι και το αγγούρι. Τοποθε-τήστε το μείγμα σε μίξερ μέχρι να γίνει σαν πουρές. Μεταφέρετε το μείγμα σε ένα μεγαλύτερο μπολ και πρόσθεσε το ντοματοχυμό, το σκόρδο, το κύμινο, αλάτι και πιπέρι. Κάλυψε το μείγμα και αφήστε το να κρυώσει για 2 -3 ώρες. Ανακάτεψε με ελαιόλαδο και ξύδι πριν την σερβίρετε.
Vitello Tonnato - Veal with Tuna fish
(κυρίως πιάτο – μερίδες: 6-8)
Συστατικά: 700gr φιλέτο μοσχαρίσιο, 150gr τόνο σε λάδι, 2 ποτ λευκό κρασί, 25gr κάπαρη σε ξύδι, μικρό κομμάτι λεμονόφλουδας, 1 καρότο ψιλοκομμένο, 1 κομ σέλινο ψιλοκομμένο, 1 μέτριο κρεμμύδι ψιλοκομμένο, 1 σκελίδα σκόρδο, ένα γαρίφαλο, 1 φύλλο δάφνης, 250gr μαγιονέζα, λίγο μαϊντανό, αλάτι και πιπέρι.
Εκτέλεση: αρχικά δέστε με σπάγκο το μοσχαρίσιο κομμάτι για να διατηρήσει το σχήμα του, ενώ μαγειρεύεται. Βάλτε στο μάτι της κουζίνας μια κατσαρόλα με κρασί και νερό ώστε να καλύψουν το κρέας. Ρίξτε μέσα το σκόρδο, το φύλλο δάφνης, τη λεμονόφλουδα και το μαϊντανό και όταν πάρει την πρώτη βράση προσθέστε αλάτι και πιπέρι για τη γεύση. Περίπου σε 1 ώρα είναι έτοιμο. Στραγγίζετε το κρέας και μαζέψτε όλους τους χυμούς που έχει βγάλει. Τοποθετείστε το χυμό σε μίξερ μαζί με τον τόνο και την κάπαρη, προσθέστε μαγιονέζα και ανακατέψτε μέχρι να πολτοποιηθεί. Κόψτε το κρέας σε λεπτές φέτες και τοποθέτησε το σε ένα μεγάλο δίσκο. Περιχύνετε με το πολτοποιημένο μείγμα και βάζετε το μαϊντανό στην κορυφή του κρέατος.
Baked Mangoes
(επιδόρπιο - μερίδες 6)
Συστατικά: 3 ώριμα μάνγκο, μέλι, κανέλλα, γαρίφαλο, 1 φυλλαράκι φρέσκιας μέντας.
Εκτέλεση: κόψτε το μάνγκο στη μέση, απλώστε λίγο μέλι και κανέλλα και βάλτε τα στο φούρνο. Τα αφήνετε σε μέτρια θερμοκρασία για 10 λεπτά. Προσθέστε 2 ολόκληρα γαρίφαλα σε κάθε μισό μάνγκο.
ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΟ
Μετά το χορταστικό γεύμα, ο οδηγός του Land Rover μας κάνει νόημα να πλησιάσουμε. Είναι όλα έτοιμα για την απογευματινή μας περιπέτεια και τη γεμάτο δράση βόλτα μας στους χρυσαφένιους αφρικανικούς λόφους. Δεν ξεχνά να φορτώσει στο jeep παγωμένα αναψυκτικά, νερό και τσάι. Πράγματι, η διαδρομή απολαυστική, το θέαμα συναρπαστικό, δίνοντας στη μέρα σας το καλύτερο τελείωμα. Ο ήλιος παύει να στέκεται αγέρωχος και γέρνει σιγά σιγά πίσω από τους απέραντους ορεινούς όγκους, ‘εκτοξεύοντας’ πορφυροκίτρινους χρωματικούς συνδυασμούς στον ουρανό. Το τσάι είναι ο καλύτερος σύντροφος για το υπέροχο ηλιοβασίλεμα που απολαμβάνεις. Ίσως όμως σε αυτή τη στιγμή διαπιστώσεις ότι ακόμη και η φωτογραφική μηχανή είναι ανίκανη να αποτυπώσει και να ‘κλέψει’ τις χιλιάδες εικόνες που προβάλλονται. Πραγματικά, την Αφρική (όσο και να προσπαθήσεις) δεν μπορείς να τη φωτογραφίσεις….απλά την βιώνεις και την νιώθεις!
ΒΡΑΔΙΝΟ
Ο δρόμος της επιστροφής είναι γεγονός (θλίψη και λαχτάρα μαζί)! Καθώς πλησιάζεις οι έντονες μυρωδιές αποτελούν το καλύτερο ‘ίχνος’ ότι φτάνεις στο campus. Το βραδινό ετοιμάζεται και σερβίρεται στη στολισμένη τραπεζαρία. Μετά το φρεσκάρισμα οι ταξιδιώτες είναι έτοιμοι να απολαύσουν μια απρόσμενη πολυτέλεια στην καρδιά της άγριας φύσης. Τα κεριά, η μουσική, τα χρώματα, τα λευκά τραπεζομάντιλα, και τα κρυστάλλινα ποτήρια, δημιουργούν μια ονειρική ατμόσφαιρα με το φρεσκομαγειρεμένο φαγητό να πρωταγωνιστεί και να κλέβει την παράσταση. Το δείπνο περιλαμβάνει: σούπα λαχανικών, σουφλέ τυριών, κοτόπουλο και πατάτες φούρνου, σαλάτες, λαχανικά, κρασί, γλυκό, καφέ, μπράντι. Πράγματι, τα συχνά και μικρά γεύματα επιταχύνουν το μεταβολισμό και επιτυγχάνουν την ευγλυκαιμία.
Mwangi Cheese Souffle
(κυρίως πιάτο – μερίδες 4)
Συστατικά: 2 κσ βούτυρο, 2 κσ αλεύρι, 1 φλ. γάλα, 1 κγ αλάτι, λίγο λευκό πιπέρι, 1 φλ. τριμμένο τυρί τσένταρ, 3 αυγά.
Εκτέλεση: ζεστάνετε το βούτυρο και το αλεύρι, με αλάτι και πιπέρι σε μια κατσαρόλα. Όταν λιώσουν προσθέτετε σταδιακά γάλα, ανακατεύοντας ταυτόχρονα. Προσθέστε το τριμμένο τυρί στο μείγμα και μαγειρέψτε το για 4 λεπτά. Απομακρύνετε την κατσαρόλα από τη εστία και άφησε τη να κρυώσει. Διαχώρισε τους κρόκους από τα ασπράδια των αυγών, και χτύπησε ξεχωριστά και τα δύο. Στο τέλος ανακάτεψε τα. Προσθέστε μετά το κρύο μείγμα και ανακατέψτε τα πλέον όλα μαζί. Αλείφετε με βούτυρο ξεχωριστά μπολάκια και χύνετε το μείγμα σε αυτά, γεμίζοντας τα μέχρι τη μέση. Τοποθετείστε τα σε προθερμασμένο φούρνο, στους 1200 C για 15 λεπτά, ή μέχρι να φουσκώσουν. Σερβίρονται αμέσως.
Εν τω μεταξύ, η φωτιά έχει ανάψει και περιμένει τους ταξιδιώτες να την κυκλώσουν και να γεμίσουν την ήσυχη νύχτα με ομιλίες, φωνές και γέλια από τις ιστορίες τους. Το τοπικό κρασί αποτελεί το ιδανικό συμπλήρωμα στη ζεστή παρέα που διασκεδάζει και χαλαρώνει.
Τελειώνοντας η βραδιά, ένας μασάι σε συνοδεύει στη σκηνή σου, και σε προφυλάσσει από την επίθεση κάποιου άγριου ζώου. Ίσως όμως να είναι και ο μόνος που μπορεί να προφυλάξει και να προστατεύσει τις εμπειρίες και τις εικόνες που αποκόμισες την μέρα εκείνη…
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Α. ΒΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ MMedSc
ΚΛΙΝΙΚΟΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΣ –ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ
Πέμπτη 5 Φεβρουαρίου 2009
Ανδρική Υπόθεση…
Ανδρική Υπόθεση…
Η ανδρική υπογονιμότητα φαίνεται ότι απασχολεί ένα μικρό αλλά διαρκώς αυξανόμενο κομμάτι του αντρικού πληθυσμού (9-5%) στις μέρες μας. Αν και το πρόβλημα δεν απειλεί άμεσα την υγεία του, δεν παύει να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην ψυχική του υγεία και την κοινωνικότητα του. Οφείλεται σε συνέργεια πολλών βασικών παραγόντων, αλλά η πιο σημαντική αιτία είναι ο χαμηλός αριθμός σπερματοζωαρίων (<20 εκατ/ml). Αναμφίβολα, η πρόοδος της ιατρικής επιστήμης στον τομέα της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής είναι αλματώδης και εξαιρετικά αποτελεσματική. Μεγάλο και σημαντικό ρόλο παίζει όμως και η διατροφή, η οποία έχει δύο όψεις: αν είναι σωστή και ισορροπημένη, βοηθά και αυξάνει την γονιμότητα, ενώ αν είναι ελλιπής, λανθασμένη και ανεπαρκής δημιουργεί προβλήματα στην τεκνοποίηση. Ποια είναι επομένως τα τρόφιμα ή η ακατάλληλη διατροφική συμπεριφορά που πρέπει να αποφεύγουν οι άνδρες αν επιθυμούν να διαιωνίσουν το είδος τους?
· Αποφύγετε τα πολύ λιπαρά τρόφιμα (κυρίως τα trans λιπαρά οξέα), τα οποία προσδίδουν αυξημένες θερμίδες και πιθανόν να οδηγήσουν σε μια γρηγορότερη αύξηση του σωματικού βάρους. Αυτή με τη σειρά της έχει ως συνέπεια τη συσσώρευση λίπους μεταξύ άλλων μερών του ανθρώπινου σώματος και στην περιοχή των όρχεων, γεγονός που αποδυναμώνει τη λειτουργία των σπερματοζωαρίων. Επίσης, έχει αποδειχθεί ότι οι παχύσαρκοι άντρες έχουν μειωμένα επίπεδα τεστοστερόνης, γεγονός που επιδρά αρνητικά στη λειτουργικότητα του σπέρματος [Fertil. Steril, 2008]. Η επίτευξη και η διατήρηση, λοιπόν, του ιδανικού βάρους είναι επιτακτική και ιδιαίτερα ευεργετική στο θέμα της γονιμότητας.
· Αποφύγετε την υπερβολική κατανάλωση κόκκινου κρέατος (ζωική πρωτεΐνη), τηγανητών, επεξεργασμένων τροφών και ‘έτοιμων φαγητών’. Τα συντηρητικά και χημικά (ξενοοιστρογόνα) που περιέχονται, πιθανόν αθροιστικά να επιδρούν αρνητικά στη γονιμότητα. Επίσης, η εκτεταμένη χρήση σόγιας σε φαγητά τύπου ‘fast food’, είναι ιδιαίτερα επιβλαβής για το αντρικό αναπαραγωγικό σύστημα, κυρίως λόγω των ισοφλαβινών (φυτοοιστρογόνα) που περιέχονται σε αυτή. Παράλληλα με τη μείωση των προκατασκευασμένων φαγητών, η ποικιλία στις διατροφικές επιλογές και η αύξηση της κατανάλωσης φυτικών ινών με τη βοήθεια των φρέσκων φρούτων και των λαχανικών (5 μερίδες/ημέρα) επιδρούν θετικά. Γενικότερα, τα θρεπτικά συστατικά που σχετίζονται άμεσα με τη γονιμότητα − και κατά συνέπεια πρέπει να αυξήσετε την κατανάλωσή τους − είναι τα ω-3 και ω-6 λιπαρά οξέα [Reprod. BioMed. 2003, Christophe et al., 1998] (λιπαρά ψάρια, ξηροί καρποί), το φολικό οξύ (σκουρόχρωμα φυλλώδη λαχανικά), οι βιταμίνες Β, C, D, Ε, το σελήνιο (ψάρι, δημητριακά ολικής άλεσης), το χρώμιο (τυρί, μαύρο πιπέρι), το ασβέστιο και ο ψευδάργυρος (οστρακοειδή, κρέας). Το σπέρμα είναι πλούσιο σε βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία και τυχόν διατροφικές ελλείψεις το επηρεάζουν αρνητικά.
· Αποφύγετε την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, διότι μειώνει τον αριθμό, την κινητικότητα των σπερματοζωαρίων αλλά και την σεξουαλική ικανότητα [Rev.Hosp. Clin. Fac. Med. S. P, 2004]. Πράγματι σε αυτή την περίπτωση ο οργανισμός παράγει μια ουσία, την ακεταλδεύδη, η οποία είναι ιδιαίτερα τοξική για το σπέρμα. Το οινόπνευμα εμπλέκεται επίσης και στην έκκριση της τεστοστερόνης επιταχύνοντας τον καταβολισμό της αλλά και την μετατροπή της σε οιστρογόνο. Τα υψηλά επίπεδα οιστρογόνων στους άντρες μειώνουν σημαντικά τον αριθμό των σπερματοζωαρίων. Δεν θα πρέπει να παραληφτεί ότι η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ καταστρέφει σημαντικές βιταμίνες για τον οργανισμό, όπως την Ε και την C, αλλά και το ψευδάργυρο και το σελήνιο. Μια κατανάλωση με μέτρο αλκοολούχων ποτών δηλαδή 1-2 ποτήρια ανά εβδομάδα θεωρείται ακίνδυνη, ενώ το κόκκινο κρασί φαίνεται να υπερέχει (κυρίως λόγω αντιοξειδωτικών) έναντι των υπολοίπων ποτών.
· Αποφύγετε την υπερβολική κατανάλωση καφεΐνης. 1-2 φλιτζάνια καφέ καθημερινά, δεν δημιουργούν κανένα πρόβλημα, καθώς σύμφωνα με έρευνες η κατανάλωση καφέ (κυρίως φίλτρου) κάνει το σπέρμα ταχύτερο και πιο αποτελεσματικό. Αντίθετα πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι οι μεγάλες ποσότητες καφεΐνης στον οργανισμό είναι αυτές που αυξάνουν τις ελεύθερες ρίζες και επηρεάζουν αρνητικά την ποιότητα του σπέρματος. Το αντίδοτο των ελευθέρων ριζών είναι τα αντιοξειδωτικά συστατικά των τροφίμων [Urol Clin North Am. 2008]. Επομένως μια καλή εναλλακτική πρόταση είναι η αντικατάσταση του καφέ με τσάι, και συγκεκριμένα πράσινο τσάι, το οποίο περιέχει σημαντικές ποσότητες αντιοξειδωτικών ουσιών. Τέλος, προσοχή πρέπει να δίνετε και στη θερμοκρασία των ροφημάτων, καθώς έγκυρες μελέτες δείχνουν πλέον ότι η κατανάλωση ‘ζεματιστών’ υγρών σε πλαστικά ποτήρια, βλάπτουν την ορχική λειτουργία, κυρίως λόγω των βινυλούχων παραγόντων που δημιουργούνται [NHANES, 2003-4].
Σύμφωνα με τα παραπάνω, μπορούμε να εξάγουμε το συμπέρασμα ότι η διατροφή έχει σημαντική επιρροή στην ανδρική γονιμότητα και μια σωστή διατροφική συμπεριφορά έχει σίγουρα ευεργετικά αποτελέσματα. Ακολουθώντας τις συγκεκριμένες διαιτητικές συστάσεις κάθε άντρας ‘ξαναβρίσκει τη φόρμα του’.
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Α. ΒΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ M.Med.Sc
ΚΛΙΝΙΚΟΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΣ -ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ
Γενικός Γραμματέας Πανελληνίου Συλλόγου Διαιτολόγων-Διατροφολόγων
Η ανδρική υπογονιμότητα φαίνεται ότι απασχολεί ένα μικρό αλλά διαρκώς αυξανόμενο κομμάτι του αντρικού πληθυσμού (9-5%) στις μέρες μας. Αν και το πρόβλημα δεν απειλεί άμεσα την υγεία του, δεν παύει να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην ψυχική του υγεία και την κοινωνικότητα του. Οφείλεται σε συνέργεια πολλών βασικών παραγόντων, αλλά η πιο σημαντική αιτία είναι ο χαμηλός αριθμός σπερματοζωαρίων (<20 εκατ/ml). Αναμφίβολα, η πρόοδος της ιατρικής επιστήμης στον τομέα της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής είναι αλματώδης και εξαιρετικά αποτελεσματική. Μεγάλο και σημαντικό ρόλο παίζει όμως και η διατροφή, η οποία έχει δύο όψεις: αν είναι σωστή και ισορροπημένη, βοηθά και αυξάνει την γονιμότητα, ενώ αν είναι ελλιπής, λανθασμένη και ανεπαρκής δημιουργεί προβλήματα στην τεκνοποίηση. Ποια είναι επομένως τα τρόφιμα ή η ακατάλληλη διατροφική συμπεριφορά που πρέπει να αποφεύγουν οι άνδρες αν επιθυμούν να διαιωνίσουν το είδος τους?
· Αποφύγετε τα πολύ λιπαρά τρόφιμα (κυρίως τα trans λιπαρά οξέα), τα οποία προσδίδουν αυξημένες θερμίδες και πιθανόν να οδηγήσουν σε μια γρηγορότερη αύξηση του σωματικού βάρους. Αυτή με τη σειρά της έχει ως συνέπεια τη συσσώρευση λίπους μεταξύ άλλων μερών του ανθρώπινου σώματος και στην περιοχή των όρχεων, γεγονός που αποδυναμώνει τη λειτουργία των σπερματοζωαρίων. Επίσης, έχει αποδειχθεί ότι οι παχύσαρκοι άντρες έχουν μειωμένα επίπεδα τεστοστερόνης, γεγονός που επιδρά αρνητικά στη λειτουργικότητα του σπέρματος [Fertil. Steril, 2008]. Η επίτευξη και η διατήρηση, λοιπόν, του ιδανικού βάρους είναι επιτακτική και ιδιαίτερα ευεργετική στο θέμα της γονιμότητας.
· Αποφύγετε την υπερβολική κατανάλωση κόκκινου κρέατος (ζωική πρωτεΐνη), τηγανητών, επεξεργασμένων τροφών και ‘έτοιμων φαγητών’. Τα συντηρητικά και χημικά (ξενοοιστρογόνα) που περιέχονται, πιθανόν αθροιστικά να επιδρούν αρνητικά στη γονιμότητα. Επίσης, η εκτεταμένη χρήση σόγιας σε φαγητά τύπου ‘fast food’, είναι ιδιαίτερα επιβλαβής για το αντρικό αναπαραγωγικό σύστημα, κυρίως λόγω των ισοφλαβινών (φυτοοιστρογόνα) που περιέχονται σε αυτή. Παράλληλα με τη μείωση των προκατασκευασμένων φαγητών, η ποικιλία στις διατροφικές επιλογές και η αύξηση της κατανάλωσης φυτικών ινών με τη βοήθεια των φρέσκων φρούτων και των λαχανικών (5 μερίδες/ημέρα) επιδρούν θετικά. Γενικότερα, τα θρεπτικά συστατικά που σχετίζονται άμεσα με τη γονιμότητα − και κατά συνέπεια πρέπει να αυξήσετε την κατανάλωσή τους − είναι τα ω-3 και ω-6 λιπαρά οξέα [Reprod. BioMed. 2003, Christophe et al., 1998] (λιπαρά ψάρια, ξηροί καρποί), το φολικό οξύ (σκουρόχρωμα φυλλώδη λαχανικά), οι βιταμίνες Β, C, D, Ε, το σελήνιο (ψάρι, δημητριακά ολικής άλεσης), το χρώμιο (τυρί, μαύρο πιπέρι), το ασβέστιο και ο ψευδάργυρος (οστρακοειδή, κρέας). Το σπέρμα είναι πλούσιο σε βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία και τυχόν διατροφικές ελλείψεις το επηρεάζουν αρνητικά.
· Αποφύγετε την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, διότι μειώνει τον αριθμό, την κινητικότητα των σπερματοζωαρίων αλλά και την σεξουαλική ικανότητα [Rev.Hosp. Clin. Fac. Med. S. P, 2004]. Πράγματι σε αυτή την περίπτωση ο οργανισμός παράγει μια ουσία, την ακεταλδεύδη, η οποία είναι ιδιαίτερα τοξική για το σπέρμα. Το οινόπνευμα εμπλέκεται επίσης και στην έκκριση της τεστοστερόνης επιταχύνοντας τον καταβολισμό της αλλά και την μετατροπή της σε οιστρογόνο. Τα υψηλά επίπεδα οιστρογόνων στους άντρες μειώνουν σημαντικά τον αριθμό των σπερματοζωαρίων. Δεν θα πρέπει να παραληφτεί ότι η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ καταστρέφει σημαντικές βιταμίνες για τον οργανισμό, όπως την Ε και την C, αλλά και το ψευδάργυρο και το σελήνιο. Μια κατανάλωση με μέτρο αλκοολούχων ποτών δηλαδή 1-2 ποτήρια ανά εβδομάδα θεωρείται ακίνδυνη, ενώ το κόκκινο κρασί φαίνεται να υπερέχει (κυρίως λόγω αντιοξειδωτικών) έναντι των υπολοίπων ποτών.
· Αποφύγετε την υπερβολική κατανάλωση καφεΐνης. 1-2 φλιτζάνια καφέ καθημερινά, δεν δημιουργούν κανένα πρόβλημα, καθώς σύμφωνα με έρευνες η κατανάλωση καφέ (κυρίως φίλτρου) κάνει το σπέρμα ταχύτερο και πιο αποτελεσματικό. Αντίθετα πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι οι μεγάλες ποσότητες καφεΐνης στον οργανισμό είναι αυτές που αυξάνουν τις ελεύθερες ρίζες και επηρεάζουν αρνητικά την ποιότητα του σπέρματος. Το αντίδοτο των ελευθέρων ριζών είναι τα αντιοξειδωτικά συστατικά των τροφίμων [Urol Clin North Am. 2008]. Επομένως μια καλή εναλλακτική πρόταση είναι η αντικατάσταση του καφέ με τσάι, και συγκεκριμένα πράσινο τσάι, το οποίο περιέχει σημαντικές ποσότητες αντιοξειδωτικών ουσιών. Τέλος, προσοχή πρέπει να δίνετε και στη θερμοκρασία των ροφημάτων, καθώς έγκυρες μελέτες δείχνουν πλέον ότι η κατανάλωση ‘ζεματιστών’ υγρών σε πλαστικά ποτήρια, βλάπτουν την ορχική λειτουργία, κυρίως λόγω των βινυλούχων παραγόντων που δημιουργούνται [NHANES, 2003-4].
Σύμφωνα με τα παραπάνω, μπορούμε να εξάγουμε το συμπέρασμα ότι η διατροφή έχει σημαντική επιρροή στην ανδρική γονιμότητα και μια σωστή διατροφική συμπεριφορά έχει σίγουρα ευεργετικά αποτελέσματα. Ακολουθώντας τις συγκεκριμένες διαιτητικές συστάσεις κάθε άντρας ‘ξαναβρίσκει τη φόρμα του’.
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Α. ΒΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ M.Med.Sc
ΚΛΙΝΙΚΟΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΣ -ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ
Γενικός Γραμματέας Πανελληνίου Συλλόγου Διαιτολόγων-Διατροφολόγων
Παρασκευή 5 Δεκεμβρίου 2008
Τυριά με ολίγον...μούχλα
Τυριά με ολίγον…μούχλα
Καλύπτουν εξεζητημένες γευστικές απαιτήσεις, συνδυάζονται περίφημα με καλά κρασιά και αποτελούν εξαίρετη λιχουδιά για απαιτητικούς ουρανίσκους. Για το λόγο αυτό, επιχειρείται τον τελευταίο καιρό η προώθηση της τυροφαγίας ως η ύψιστη γαστρονομική απόλαυση. Οι Γάλλοι μάλιστα περηφανεύονται ότι έχουν ένα διαφορετικό τυρί για κάθε μέρα του χρόνου!
Τα τυριά με μούχλα έχουν λίγους αλλά φανατικούς καταναλωτές, οι οποίοι, όμως, δεν χάνουν ευκαιρία να τα γευτούν σε πρωτότυπες γαστριμαργικές ποικιλίες, που εμπλουτίζουν κυρίως τα πλατώ τυριών. Στη συνέχεια, θα περιγράψουμε τα μοναδικά τυριά που τρώγονται ‘μουχλιασμένα’, ανοίγοντας νέους γευστικούς δρόμους στους καταναλωτές τους…
Επισημαίνουμε, ότι η μούχλα αυτή είναι ακίνδυνη για κατανάλωση καθώς πρόκειται για βακτήρια που συνεισφέρουν στη διαδικασία ωρίμανσης των τυριών. Την συναντάμε είτε στην εξωτερική επιφάνεια του τυριού είτε στο εσωτερικό του, δημιουργώντας έτσι δυο διακριτές κατηγορίες ως προς την ταξινόμηση τους. Τέλος, μια σημαντική παρατήρηση είναι ότι όλα τα τυριά που ακολουθούν δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να καταναλώνονται από γυναίκες που βρίσκονται σε κατάσταση εγκυμοσύνης.
Με κύριο χαρακτηριστικό το μέρος στο οποίο εμφανίζεται η μούχλα και σε συνδυασμό με το χρώμα με το οποίο κάνει αισθητή την παρουσία της (λευκή ή μπλε) τα τυριά Μπρι και Camambert (σε διάφορους τύπους), Coulommiers, Fougeru, Chaource, Neufchatel και το κατσικίσιο τυρί του Altenburg, κ.α. ανήκουν στην οικογένεια των μουχλιασμένων τυριών με τη λευκή επιφανειακή μούχλα. Αναλυτικότερα:
· Κρούστα Camambert: το Camambert έχει μια λεπτή, φαγώσιμη κρούστα στην επιφάνειά του. Όπως και το Brie, ένα άλλο μαλακό τυρί, στο Camambert εισάγεται καλλιέργεια Penicillium camebmerti πριν ωριμάσει.
- Camambert de Normandie: οι λάτρεις του λένε ότι ευωδιάζει όπως τα ‘πόδια του θεού’. Είναι μαλακό τυρί με άσπρη κρούστα, το οποίο παράγεται στη Γαλλία με Π.Ο.Π. από το 1983. Γίνεται από ωμό αγελαδινό γάλα, ενώ η γεύση του κυμαίνεται από ελαφρά όξινη, όταν είναι καινούριο και γεύση μανιταριού όταν είναι ώριμο. Περιέχει 45% λιπαρά επί της ξηρής μάζας και 300 kcal/100gr. Ταιριάζει απόλυτα σε ψωμί, σουφλέ, φρούτα και ξηρούς καρπούς, ενώ μπορεί να καταναλωθεί τηγανητό ή ψητό. Μπορείτε να το συνοδεύσετε με κόκκινο κρασί Μπωζολέ.
- Γερμανική έκδοση Camambert: είναι παρόμοια με το γνήσιο, αλλά παράγεται από παστεριωμένο αγελαδινό γάλα.
- Κατσικίσιο Camambert: παράγεται από κατσικίσιο γάλα και διατίθεται ως βιολογικό τυρί ή ως τοπική σπεσιαλιτέ.
Brie, Brie de Meaux, Brie de Melun: μαλακό τυρί με εξωτερική επικάλυψη με μούχλα, που παράγεται στη Γαλλία (Ile de France, με Π.Ο.Π από το 1980), από παστεριωμένο αγελαδινό γάλα. Έχει ελάχιστη περιεκτικότητα σε λιπαρά 40% επί της ξηρής μάζας και 334 kcal/100 gr.. Το Brie ωριμάζει από μέσα προς τα έξω και σε λίγες μέρες ένα κάλυμμα από λευκή μούχλα αγκαλιάζει όλο το τυρί. Έχει γεύση, η οποία ξεκινά από ελαφριά όξινη και καταλήγει σε διαπεραστική ανάλογα με την ηλικία και τον τύπο. Από την άλλη πλευρά, το τυρί από ωμό γάλα γίνεται πιο αρωματικό. Χρησιμοποιείται σε σουφλέ, μπεσαμέλ, αλλά και σε φέτες ψωμιού. Το Brie είναι άριστο όταν έχει χρυσό χρώμα και είναι μαλακό χωρίς να αλείφεται. Μπορείτε να το συνοδεύσετε με κόκκινο κρασί Μπορντώ.
- Γερμανικό Brie: είναι απομίμηση των γνήσιων γαλλικών και μπορεί να διατεθεί με γεύση αρωματικών βοτάνων, ξηρών καρπών και μπαχαρικών.
- Κατσικίσιο Brie: θεωρείται βιολογικό τυρί, με πιο ανοιχτό χρώμα και πιο εκφραστική γεύση.
Coulommiers: γαλλικό τυρί με μικρότερο μέγεθος από το μεγάλο Brie. Περιέχει 40% λίπος και η γεύση είναι ντελικάτη και πολύ ευχάριστη.
Fougeru: διαφέρει από όλα τα άλλα μέλη της οικογένειας στο ότι η επιφάνεια του είναι ένα φύλλο φτέρης. Μοιάζει με το Coulommiers σε γεύση και μέθοδο παραγωγής.
Κατσικίσιο τυρί του Altenburg: μαλακό τυρί το οποίο παράγεται αποκλειστικά στη Γερμανία από ανάμειξη αγελαδινού και κατσικίσιου (15%) παστεριωμένου γάλακτος. Η επιφάνειά του είναι καλυμμένη με λευκή μούχλα τύπου Camambert, ενώ στο εσωτερικό του υπάρχουν σπόροι κύμινου, που χαρίζουν έντονη γεύση και διαπεραστικό άρωμα. Περιέχει 30% της ξηρής μάζας σε λιπαρά. Τρώγεται συνήθως με ψωμί, ενώ μπορεί να συνδυαστεί με παστά ή παντζάρια. Συνοδεύεται με λευκό κρασί Ζιλβάνερ.
Chaource: μαλακό τυρί με λευκή κρούστα μούχλας ενώ παράγεται από αγελαδινό παστεριωμένο γάλα αποκλειστικά στη Γαλλία. Έχει ελαφρώς όξινη γεύση που καθώς ωριμάζει γίνεται φρουτώδης και θυμίζει καρπούς, ενώ περιέχει 50% της ξηρής μάζας λιπαρά. Ταιριάζει με σταφύλια και φρέσκια σαλάτα ενώ συνοδεύεται από λευκό κρασί Σαμπλί, Σαμπάνια ή κόκκινο κρασί Βουργουνδίας.
Neufchatel: μαλακό τυρί με μεταξένια λευκή μούχλα, το οποίο παράγεται από παστεριωμένο αγελαδινό γάλα αποκλειστικά στη Γαλλία (με Π.Ο.Π). Έχει χαρακτηριστικό σχήμα καρδίας και ντελικάτη, όξινη γεύση που θυμίζει μανιτάρια. Περιέχει 45% λιπαρά επί της ξηρής μάζας και έχει 260 kcal/100gr. Προτεινόμενο ποτό είναι το Μηλόκρασο.
Στα τυριά με την εσωτερική μπλε μούχλα, εντάσσεται και το ευρέως γνωστό στο κοινό ροκφόρ (Roquefort), με την ξεχωριστή γεύση που το διακρίνει. Ακολούθως, αναλύονται τα χαρακτηριστικά (παραγωγή, λιπαρά, κ.α.) λοιπών ‘γαλάζιων’ τυριών της ιδίας κατηγορίας, που όμως λίγοι τα γνωρίζουν…
Κρούστα Roquefort: η μπλε φαγώσιμη κρούστα που λέγεται Penicillium roqueforti προστίθεται κατά την παραγωγή του μπλε τυριού. Στις περισσότερες περιπτώσεις, το τυρόπηγμα είναι ήδη αναμεμιγμένο με την καλλιέργεια της κρούστας. Κατά την ωρίμανση, γίνονται τρύπες στο τυρί, καμιά φορά με βελόνες, δημιουργώντας κανάλια μέσα από τα οποία το οξυγόνο μπορεί να εισέλθει στο τυρί και να βοηθήσει την ανάπτυξη των καλλιεργειών. Οι γαλαζωπές - πρασινωπές φλεβώσεις είναι δυνατόν να εμφανιστούν τόσο σε μαλακά όσο και σε ημίσκληρα τυριά σε φέτες. Ο συνδυασμός και των δύο ποικιλιών κρούστας είναι ο πιο κοινός.
Τα τυριά αυτής της κατηγορίας συνδυάζονται με:
-Λευκό κρασί: κρασί από σταφιδιασμένα σταφύλια, Τράμινερ (Traminer), Σοίρεμπε (Scheurebe) ή Σωτέρν (Sauternes), Σέρι και Πόρτβαιν (Portwein),
-Κόκκινο κρασί: Πομερόλ (Pomerol) ή βουργουνδίας.
Ταιριάζουν θαυμάσια με αχλάδια, μήλα, χουρμάδες, καρύδια, σέλινο.
- Roquefort: ‘ο βασιλιάς των τυριών’ ή ‘το τυρί των βασιλιάδων’, αποτελεί τη ναυαρχίδα των Γαλλικών τυριών, ανάμεσα σε 1.000 διαφορετικά είδη. Είναι ημίσκληρο τυρί για κοπή σε φέτες με εσωτερική μούχλα και γίνεται από ωμό πρόβειο γάλα. Το εσωτερικό του διαπερνάται από φλέβες γκριζοπράσινης μούχλας (εμβολιάζεται με πενικιλλίνη) και ωριμάζει για 3 μήνες στα σπήλαια Roquefort sur Soulzon. Ο αέρας περνάει από επιμήκεις σχισμές στο βράχο κάνοντας το Ροκφόρ να ωριμάζει σε μοναδικές αλλά φυσικές κλιματικές συνθήκες. Έτσι προκύπτει η έντονη, αλμυρή γεύση που θυμίζει κάπως πρόβειο γάλα και ελάχιστα μούχλα. Το γενικό όμως αίσθημα γεύσης ξεκινά ελαφρώς ήπια, κατόπιν ως γλυκιά επάλειψη, μετά γίνεται καπνώδης και τελειώνει με αλμυρή γεύση. Έχει 52% λιπαρά επί της ξηρής μάζας και 360kcal/100gr. Είναι απαραίτητο σε κάθε πιάτο ποικιλίας τυριών, σε σάλτσες, σε σαλάτες, σε σουφλέ, ενώ ταιριάζει με φρέσκα αχλάδια, καρύδια και σύκα. Προτεινόμενο ποτό είναι κόκκινο κρασί Chateauneuf du Pape ή γλυκό κρασί Σωτέρν.
· Gorgonzola: μαλακό μπλε τυρί με κρούστα, το οποίο παράγεται στην Ιταλία από παστεριωμένο αγελαδινό γάλα πλήρες σε λιπαρά (48% λιπαρά επί της ξηρής μάζας και 428 kcal/100gr.). Έχει υψηλή πρωτεϊνική περιεκτικότητα και βιταμίνες Α, Β1, Β2, Β6, Β12. Έχει χρώμα άχυρου και το διατρέχουν πολλές πράσινες φλέβες μούχλας προσδίδοντας την κλασσική ‘ιταλική φινέτσα’ στο τυρί. Το φρέσκο τυρί έχει γλυκιά γεύση, ενώ καθώς παλαιώνει γίνεται πιο πικάντικο. Ταιριάζει με μαύρες ελιές, ραπανάκια, σαλάτα μαρουλιών αλλά και με σπανάκι σε ομελέτα. Συνοδεύεται με κόκκινο κρασί Μπαρόλο ή με καλό γλυκό άσπρο κρασί.
· Stilton: τυρί για κοπή σε φέτες με μπλε μούχλα, από παστεριωμένο αγελαδινό γάλα, το οποίο παράγεται στην Αγγλία. Το παλαιωμένο τυρί είναι πιο κρεμώδες, πιο σκουρόχρωμο και έχει εμφανέστερες φλέβες μπλε μούχλας, ενώ η γεύση του είναι πικάντικη και ενισχύεται με την παλαίωσή του. Περιέχει 52% λιπαρά επί της ξηρής μάζας και 410 kcal/100gr. Συνήθως προσφέρεται ως επιδόρπιο μετά το γεύμα με ένα ποτήρι Πορτό, ενώ χρησιμοποιείται σε σαλάτες, σε ψωμί, σε ψητή πατάτα.
· Selles sur Cher: μαλακό τυρί από κατσικίσιο παστεριωμένο γάλα με Π.Ο.Π. από τη Γαλλία. Η επιφάνεια του είναι καλυμμένη με στάχτη και ένα στρώμα μπλε και λευκής μούχλας. Η γεύση του είναι απαλή και θυμίζει καρπούς, ενώ γίνεται πιο διαπεραστική όσο παλαιώνει. Μυρίζει διακριτικά κατσικίσιο γάλα. Οι γευσιγνώστες του τυριού δεν βγάζουν την κρούστα γιατί έχει θαυμάσιο άρωμα. Έχει 45% λιπαρά επί της ξηρής μάζας. Συνοδεύεται από ελαφρύ φρουτώδες κόκκινο κρασί, Chinon.
· Bleu d’ Auvergne: ημίσκληρο τυρί για φέτες με εσωτερική μούχλα, με χώρα προέλευσης τη Γαλλία, (περιοχή Ωβέρν) και Π.Ο.Π. από το 1975. Παράγεται από παστεριωμένο αγελαδινό γάλα στο οποίο προστίθενται οι καλλιέργειες μπλε μούχλας. Ωριμάζει σε αεριζόμενα κελάρια για 4 εβδομάδες. Έχει έντονη, αλμυρή γεύση, με λιπαρά 50% της ξηρής μάζας. Σερβίρεται με σταφύλια μετά το γεύμα, ή χρησιμοποιείται σε σουφλέ, ενώ κάλλιστα μπορείτε να το αλείψετε σε ψωμί σικάλεως. Συνοδεύεται με γλυκό κρασί Σωτέρν.
· Bleu des Causses: μπλε τυρί από τη Γαλλία με Π.Ο.Π. Ωριμάζει σε 3-6 μήνες σε φυσικές σπηλιές ασβεστολιθικών βράχων. Ρεύματα υγρού και ψυχρού αέρα περνούν μέσα από τις σπηλιές και δίνουν στο τυρί τη χαρακτηριστική γεύση καρπών που έχει.
· Bleu du Haut-Jura ή Bleu de Gex: μπλε τυρί που παράγεται στα λιβάδια της περιοχής Ζυρά. Παρασκευάζεται από ωμό αγελαδινό γάλα, γεγονός που του προσδίδει την πιο εκφραστική γεύση (θυμίζει κάπως γεύση φουντουκιού) από άλλα μπλε τυριά.
· Bleu du Vercors - Sassenage: αγελαδινό τυρί από τις Γαλλικές Άλπεις. Παράχθηκε πρώτη φορά από μοναχούς, ενώ πήρε Π.Ο.Π. πριν 10 χρόνια. Έχει διακριτική γεύση με ελαφρύ άρωμα φουντουκιού.
· Bleu de Bresse: παράγεται στη Βουργουνδία από παστεριωμένο αγελαδινό γάλα. Είναι υβρίδιο μπλε και μαλακού τυριού με λευκή κρούστα.
· Cabrales: ημίσκληρο τυρί για φέτες με μπλε κρούστα. Παράγεται στην Ισπανία από την ανάμειξη ωμού αγελαδινού γάλακτος με κατσικίσιο και πρόβειο. Έχει μαλακή κρεμώδη υφή και το διαπερνούν γκριζογαλάζιες στενές φλέβες (οι όποιες δεν προέρχονται από καλλιέργειες). Η γεύση του είναι έντονη και πικάντικη, ενώ η περιεκτικότητα σε λιπαρά είναι 45% επί της ξηρής μάζας. Χρησιμοποιείται σε σάλτσες, πιάτα κρεατικών και λαχανικών. Μπορείτε να το συνοδεύσετε με κόκκινο κρασί Rioja.
· Fourme d’Ambert, Fourme de Montbrison: τυρί για κοπή σε φέτες με εσωτερική μούχλα, το οποίο παράγεται στη Γαλλία (με Π.Ο.Π) από παστεριωμένο αγελαδινό γάλα. Το εσωτερικό του το διατρέχουν χοντρές μπλε φλέβες, ενώ η περιεκτικότητά του σε λιπαρά είναι 50% επί της ξηρής μάζας. Έχει γεύση που θυμίζει μανιτάρια και για το λόγο αυτό είναι ιδανικό για πιάτα που απαιτούν διακριτική γεύση που θυμίζει καρπούς και μανιτάρι. Μπορείτε να το συνοδεύσετε με κόκκινο κρασί Ρίζλινγκ.
Διατροφικό σχόλιο:
Το τυρί γενικά, έχει μεγάλη θρεπτική αξία καθώς περιέχει πρωτεΐνες (πολύ εύπεπτες), λίπος, νερό, βιταμίνες (τις λεγόμενες λιποδιαλυτές Α, D, Ε, Κ), μέταλλα (σίδηρο) και ιχνοστοιχεία, κυρίως ασβέστιο, φώσφορο, σάκχαρα και αλάτι. Το υψηλό ποσοστό σε πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας, ασβέστιο και βιταμίνες βοηθούν στη σωστή ανάπτυξη του οργανισμού, στη σωστή ανάπτυξη του σκελετού και του μυϊκού ιστού και συνάμα συντελεί σημαντικά στην αναπλήρωση φυσιολογικών φθορών του οργανισμού.
Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι το τυρί δρα προστατευτικά τόσο στη δημιουργία όσο και στην ανάπτυξη χρόνιων νοσημάτων (καρδιαγγειακά) καθώς και από την εμφάνιση κάποιων ειδών καρκίνου (εντέρου, ουροδόχου κύστης). Κύριοι υπεύθυνοι για την προστατευτική δράση είναι το λινολεϊκό οξύ, διάφορα σφιγγολιπίδια, η βιταμίνη Α και μερικά γαλακτικά βακτήρια που περιέχονται. Επομένως το τυρί είναι από τις λίγες τροφές που μπορεί να καταναλώνεται καθημερινά προσφέροντας στον οργανισμό πολύτιμα θρεπτικά συστατικά θωρακίζοντας την υγεία του.
Τα συγκεκριμένα τυριά που αναλύθηκαν προηγουμένως απλά προσθέτουν και μια γευστική πινελιά σε εξεζητημένες γαστρονομικές απαιτήσεις.
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Α. ΒΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ MMedSc
ΚΛΙΝΙΚΟΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΣ –ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ
Καλύπτουν εξεζητημένες γευστικές απαιτήσεις, συνδυάζονται περίφημα με καλά κρασιά και αποτελούν εξαίρετη λιχουδιά για απαιτητικούς ουρανίσκους. Για το λόγο αυτό, επιχειρείται τον τελευταίο καιρό η προώθηση της τυροφαγίας ως η ύψιστη γαστρονομική απόλαυση. Οι Γάλλοι μάλιστα περηφανεύονται ότι έχουν ένα διαφορετικό τυρί για κάθε μέρα του χρόνου!
Τα τυριά με μούχλα έχουν λίγους αλλά φανατικούς καταναλωτές, οι οποίοι, όμως, δεν χάνουν ευκαιρία να τα γευτούν σε πρωτότυπες γαστριμαργικές ποικιλίες, που εμπλουτίζουν κυρίως τα πλατώ τυριών. Στη συνέχεια, θα περιγράψουμε τα μοναδικά τυριά που τρώγονται ‘μουχλιασμένα’, ανοίγοντας νέους γευστικούς δρόμους στους καταναλωτές τους…
Επισημαίνουμε, ότι η μούχλα αυτή είναι ακίνδυνη για κατανάλωση καθώς πρόκειται για βακτήρια που συνεισφέρουν στη διαδικασία ωρίμανσης των τυριών. Την συναντάμε είτε στην εξωτερική επιφάνεια του τυριού είτε στο εσωτερικό του, δημιουργώντας έτσι δυο διακριτές κατηγορίες ως προς την ταξινόμηση τους. Τέλος, μια σημαντική παρατήρηση είναι ότι όλα τα τυριά που ακολουθούν δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να καταναλώνονται από γυναίκες που βρίσκονται σε κατάσταση εγκυμοσύνης.
Με κύριο χαρακτηριστικό το μέρος στο οποίο εμφανίζεται η μούχλα και σε συνδυασμό με το χρώμα με το οποίο κάνει αισθητή την παρουσία της (λευκή ή μπλε) τα τυριά Μπρι και Camambert (σε διάφορους τύπους), Coulommiers, Fougeru, Chaource, Neufchatel και το κατσικίσιο τυρί του Altenburg, κ.α. ανήκουν στην οικογένεια των μουχλιασμένων τυριών με τη λευκή επιφανειακή μούχλα. Αναλυτικότερα:
· Κρούστα Camambert: το Camambert έχει μια λεπτή, φαγώσιμη κρούστα στην επιφάνειά του. Όπως και το Brie, ένα άλλο μαλακό τυρί, στο Camambert εισάγεται καλλιέργεια Penicillium camebmerti πριν ωριμάσει.
- Camambert de Normandie: οι λάτρεις του λένε ότι ευωδιάζει όπως τα ‘πόδια του θεού’. Είναι μαλακό τυρί με άσπρη κρούστα, το οποίο παράγεται στη Γαλλία με Π.Ο.Π. από το 1983. Γίνεται από ωμό αγελαδινό γάλα, ενώ η γεύση του κυμαίνεται από ελαφρά όξινη, όταν είναι καινούριο και γεύση μανιταριού όταν είναι ώριμο. Περιέχει 45% λιπαρά επί της ξηρής μάζας και 300 kcal/100gr. Ταιριάζει απόλυτα σε ψωμί, σουφλέ, φρούτα και ξηρούς καρπούς, ενώ μπορεί να καταναλωθεί τηγανητό ή ψητό. Μπορείτε να το συνοδεύσετε με κόκκινο κρασί Μπωζολέ.
- Γερμανική έκδοση Camambert: είναι παρόμοια με το γνήσιο, αλλά παράγεται από παστεριωμένο αγελαδινό γάλα.
- Κατσικίσιο Camambert: παράγεται από κατσικίσιο γάλα και διατίθεται ως βιολογικό τυρί ή ως τοπική σπεσιαλιτέ.
Brie, Brie de Meaux, Brie de Melun: μαλακό τυρί με εξωτερική επικάλυψη με μούχλα, που παράγεται στη Γαλλία (Ile de France, με Π.Ο.Π από το 1980), από παστεριωμένο αγελαδινό γάλα. Έχει ελάχιστη περιεκτικότητα σε λιπαρά 40% επί της ξηρής μάζας και 334 kcal/100 gr.. Το Brie ωριμάζει από μέσα προς τα έξω και σε λίγες μέρες ένα κάλυμμα από λευκή μούχλα αγκαλιάζει όλο το τυρί. Έχει γεύση, η οποία ξεκινά από ελαφριά όξινη και καταλήγει σε διαπεραστική ανάλογα με την ηλικία και τον τύπο. Από την άλλη πλευρά, το τυρί από ωμό γάλα γίνεται πιο αρωματικό. Χρησιμοποιείται σε σουφλέ, μπεσαμέλ, αλλά και σε φέτες ψωμιού. Το Brie είναι άριστο όταν έχει χρυσό χρώμα και είναι μαλακό χωρίς να αλείφεται. Μπορείτε να το συνοδεύσετε με κόκκινο κρασί Μπορντώ.
- Γερμανικό Brie: είναι απομίμηση των γνήσιων γαλλικών και μπορεί να διατεθεί με γεύση αρωματικών βοτάνων, ξηρών καρπών και μπαχαρικών.
- Κατσικίσιο Brie: θεωρείται βιολογικό τυρί, με πιο ανοιχτό χρώμα και πιο εκφραστική γεύση.
Coulommiers: γαλλικό τυρί με μικρότερο μέγεθος από το μεγάλο Brie. Περιέχει 40% λίπος και η γεύση είναι ντελικάτη και πολύ ευχάριστη.
Fougeru: διαφέρει από όλα τα άλλα μέλη της οικογένειας στο ότι η επιφάνεια του είναι ένα φύλλο φτέρης. Μοιάζει με το Coulommiers σε γεύση και μέθοδο παραγωγής.
Κατσικίσιο τυρί του Altenburg: μαλακό τυρί το οποίο παράγεται αποκλειστικά στη Γερμανία από ανάμειξη αγελαδινού και κατσικίσιου (15%) παστεριωμένου γάλακτος. Η επιφάνειά του είναι καλυμμένη με λευκή μούχλα τύπου Camambert, ενώ στο εσωτερικό του υπάρχουν σπόροι κύμινου, που χαρίζουν έντονη γεύση και διαπεραστικό άρωμα. Περιέχει 30% της ξηρής μάζας σε λιπαρά. Τρώγεται συνήθως με ψωμί, ενώ μπορεί να συνδυαστεί με παστά ή παντζάρια. Συνοδεύεται με λευκό κρασί Ζιλβάνερ.
Chaource: μαλακό τυρί με λευκή κρούστα μούχλας ενώ παράγεται από αγελαδινό παστεριωμένο γάλα αποκλειστικά στη Γαλλία. Έχει ελαφρώς όξινη γεύση που καθώς ωριμάζει γίνεται φρουτώδης και θυμίζει καρπούς, ενώ περιέχει 50% της ξηρής μάζας λιπαρά. Ταιριάζει με σταφύλια και φρέσκια σαλάτα ενώ συνοδεύεται από λευκό κρασί Σαμπλί, Σαμπάνια ή κόκκινο κρασί Βουργουνδίας.
Neufchatel: μαλακό τυρί με μεταξένια λευκή μούχλα, το οποίο παράγεται από παστεριωμένο αγελαδινό γάλα αποκλειστικά στη Γαλλία (με Π.Ο.Π). Έχει χαρακτηριστικό σχήμα καρδίας και ντελικάτη, όξινη γεύση που θυμίζει μανιτάρια. Περιέχει 45% λιπαρά επί της ξηρής μάζας και έχει 260 kcal/100gr. Προτεινόμενο ποτό είναι το Μηλόκρασο.
Στα τυριά με την εσωτερική μπλε μούχλα, εντάσσεται και το ευρέως γνωστό στο κοινό ροκφόρ (Roquefort), με την ξεχωριστή γεύση που το διακρίνει. Ακολούθως, αναλύονται τα χαρακτηριστικά (παραγωγή, λιπαρά, κ.α.) λοιπών ‘γαλάζιων’ τυριών της ιδίας κατηγορίας, που όμως λίγοι τα γνωρίζουν…
Κρούστα Roquefort: η μπλε φαγώσιμη κρούστα που λέγεται Penicillium roqueforti προστίθεται κατά την παραγωγή του μπλε τυριού. Στις περισσότερες περιπτώσεις, το τυρόπηγμα είναι ήδη αναμεμιγμένο με την καλλιέργεια της κρούστας. Κατά την ωρίμανση, γίνονται τρύπες στο τυρί, καμιά φορά με βελόνες, δημιουργώντας κανάλια μέσα από τα οποία το οξυγόνο μπορεί να εισέλθει στο τυρί και να βοηθήσει την ανάπτυξη των καλλιεργειών. Οι γαλαζωπές - πρασινωπές φλεβώσεις είναι δυνατόν να εμφανιστούν τόσο σε μαλακά όσο και σε ημίσκληρα τυριά σε φέτες. Ο συνδυασμός και των δύο ποικιλιών κρούστας είναι ο πιο κοινός.
Τα τυριά αυτής της κατηγορίας συνδυάζονται με:
-Λευκό κρασί: κρασί από σταφιδιασμένα σταφύλια, Τράμινερ (Traminer), Σοίρεμπε (Scheurebe) ή Σωτέρν (Sauternes), Σέρι και Πόρτβαιν (Portwein),
-Κόκκινο κρασί: Πομερόλ (Pomerol) ή βουργουνδίας.
Ταιριάζουν θαυμάσια με αχλάδια, μήλα, χουρμάδες, καρύδια, σέλινο.
- Roquefort: ‘ο βασιλιάς των τυριών’ ή ‘το τυρί των βασιλιάδων’, αποτελεί τη ναυαρχίδα των Γαλλικών τυριών, ανάμεσα σε 1.000 διαφορετικά είδη. Είναι ημίσκληρο τυρί για κοπή σε φέτες με εσωτερική μούχλα και γίνεται από ωμό πρόβειο γάλα. Το εσωτερικό του διαπερνάται από φλέβες γκριζοπράσινης μούχλας (εμβολιάζεται με πενικιλλίνη) και ωριμάζει για 3 μήνες στα σπήλαια Roquefort sur Soulzon. Ο αέρας περνάει από επιμήκεις σχισμές στο βράχο κάνοντας το Ροκφόρ να ωριμάζει σε μοναδικές αλλά φυσικές κλιματικές συνθήκες. Έτσι προκύπτει η έντονη, αλμυρή γεύση που θυμίζει κάπως πρόβειο γάλα και ελάχιστα μούχλα. Το γενικό όμως αίσθημα γεύσης ξεκινά ελαφρώς ήπια, κατόπιν ως γλυκιά επάλειψη, μετά γίνεται καπνώδης και τελειώνει με αλμυρή γεύση. Έχει 52% λιπαρά επί της ξηρής μάζας και 360kcal/100gr. Είναι απαραίτητο σε κάθε πιάτο ποικιλίας τυριών, σε σάλτσες, σε σαλάτες, σε σουφλέ, ενώ ταιριάζει με φρέσκα αχλάδια, καρύδια και σύκα. Προτεινόμενο ποτό είναι κόκκινο κρασί Chateauneuf du Pape ή γλυκό κρασί Σωτέρν.
· Gorgonzola: μαλακό μπλε τυρί με κρούστα, το οποίο παράγεται στην Ιταλία από παστεριωμένο αγελαδινό γάλα πλήρες σε λιπαρά (48% λιπαρά επί της ξηρής μάζας και 428 kcal/100gr.). Έχει υψηλή πρωτεϊνική περιεκτικότητα και βιταμίνες Α, Β1, Β2, Β6, Β12. Έχει χρώμα άχυρου και το διατρέχουν πολλές πράσινες φλέβες μούχλας προσδίδοντας την κλασσική ‘ιταλική φινέτσα’ στο τυρί. Το φρέσκο τυρί έχει γλυκιά γεύση, ενώ καθώς παλαιώνει γίνεται πιο πικάντικο. Ταιριάζει με μαύρες ελιές, ραπανάκια, σαλάτα μαρουλιών αλλά και με σπανάκι σε ομελέτα. Συνοδεύεται με κόκκινο κρασί Μπαρόλο ή με καλό γλυκό άσπρο κρασί.
· Stilton: τυρί για κοπή σε φέτες με μπλε μούχλα, από παστεριωμένο αγελαδινό γάλα, το οποίο παράγεται στην Αγγλία. Το παλαιωμένο τυρί είναι πιο κρεμώδες, πιο σκουρόχρωμο και έχει εμφανέστερες φλέβες μπλε μούχλας, ενώ η γεύση του είναι πικάντικη και ενισχύεται με την παλαίωσή του. Περιέχει 52% λιπαρά επί της ξηρής μάζας και 410 kcal/100gr. Συνήθως προσφέρεται ως επιδόρπιο μετά το γεύμα με ένα ποτήρι Πορτό, ενώ χρησιμοποιείται σε σαλάτες, σε ψωμί, σε ψητή πατάτα.
· Selles sur Cher: μαλακό τυρί από κατσικίσιο παστεριωμένο γάλα με Π.Ο.Π. από τη Γαλλία. Η επιφάνεια του είναι καλυμμένη με στάχτη και ένα στρώμα μπλε και λευκής μούχλας. Η γεύση του είναι απαλή και θυμίζει καρπούς, ενώ γίνεται πιο διαπεραστική όσο παλαιώνει. Μυρίζει διακριτικά κατσικίσιο γάλα. Οι γευσιγνώστες του τυριού δεν βγάζουν την κρούστα γιατί έχει θαυμάσιο άρωμα. Έχει 45% λιπαρά επί της ξηρής μάζας. Συνοδεύεται από ελαφρύ φρουτώδες κόκκινο κρασί, Chinon.
· Bleu d’ Auvergne: ημίσκληρο τυρί για φέτες με εσωτερική μούχλα, με χώρα προέλευσης τη Γαλλία, (περιοχή Ωβέρν) και Π.Ο.Π. από το 1975. Παράγεται από παστεριωμένο αγελαδινό γάλα στο οποίο προστίθενται οι καλλιέργειες μπλε μούχλας. Ωριμάζει σε αεριζόμενα κελάρια για 4 εβδομάδες. Έχει έντονη, αλμυρή γεύση, με λιπαρά 50% της ξηρής μάζας. Σερβίρεται με σταφύλια μετά το γεύμα, ή χρησιμοποιείται σε σουφλέ, ενώ κάλλιστα μπορείτε να το αλείψετε σε ψωμί σικάλεως. Συνοδεύεται με γλυκό κρασί Σωτέρν.
· Bleu des Causses: μπλε τυρί από τη Γαλλία με Π.Ο.Π. Ωριμάζει σε 3-6 μήνες σε φυσικές σπηλιές ασβεστολιθικών βράχων. Ρεύματα υγρού και ψυχρού αέρα περνούν μέσα από τις σπηλιές και δίνουν στο τυρί τη χαρακτηριστική γεύση καρπών που έχει.
· Bleu du Haut-Jura ή Bleu de Gex: μπλε τυρί που παράγεται στα λιβάδια της περιοχής Ζυρά. Παρασκευάζεται από ωμό αγελαδινό γάλα, γεγονός που του προσδίδει την πιο εκφραστική γεύση (θυμίζει κάπως γεύση φουντουκιού) από άλλα μπλε τυριά.
· Bleu du Vercors - Sassenage: αγελαδινό τυρί από τις Γαλλικές Άλπεις. Παράχθηκε πρώτη φορά από μοναχούς, ενώ πήρε Π.Ο.Π. πριν 10 χρόνια. Έχει διακριτική γεύση με ελαφρύ άρωμα φουντουκιού.
· Bleu de Bresse: παράγεται στη Βουργουνδία από παστεριωμένο αγελαδινό γάλα. Είναι υβρίδιο μπλε και μαλακού τυριού με λευκή κρούστα.
· Cabrales: ημίσκληρο τυρί για φέτες με μπλε κρούστα. Παράγεται στην Ισπανία από την ανάμειξη ωμού αγελαδινού γάλακτος με κατσικίσιο και πρόβειο. Έχει μαλακή κρεμώδη υφή και το διαπερνούν γκριζογαλάζιες στενές φλέβες (οι όποιες δεν προέρχονται από καλλιέργειες). Η γεύση του είναι έντονη και πικάντικη, ενώ η περιεκτικότητα σε λιπαρά είναι 45% επί της ξηρής μάζας. Χρησιμοποιείται σε σάλτσες, πιάτα κρεατικών και λαχανικών. Μπορείτε να το συνοδεύσετε με κόκκινο κρασί Rioja.
· Fourme d’Ambert, Fourme de Montbrison: τυρί για κοπή σε φέτες με εσωτερική μούχλα, το οποίο παράγεται στη Γαλλία (με Π.Ο.Π) από παστεριωμένο αγελαδινό γάλα. Το εσωτερικό του το διατρέχουν χοντρές μπλε φλέβες, ενώ η περιεκτικότητά του σε λιπαρά είναι 50% επί της ξηρής μάζας. Έχει γεύση που θυμίζει μανιτάρια και για το λόγο αυτό είναι ιδανικό για πιάτα που απαιτούν διακριτική γεύση που θυμίζει καρπούς και μανιτάρι. Μπορείτε να το συνοδεύσετε με κόκκινο κρασί Ρίζλινγκ.
Διατροφικό σχόλιο:
Το τυρί γενικά, έχει μεγάλη θρεπτική αξία καθώς περιέχει πρωτεΐνες (πολύ εύπεπτες), λίπος, νερό, βιταμίνες (τις λεγόμενες λιποδιαλυτές Α, D, Ε, Κ), μέταλλα (σίδηρο) και ιχνοστοιχεία, κυρίως ασβέστιο, φώσφορο, σάκχαρα και αλάτι. Το υψηλό ποσοστό σε πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας, ασβέστιο και βιταμίνες βοηθούν στη σωστή ανάπτυξη του οργανισμού, στη σωστή ανάπτυξη του σκελετού και του μυϊκού ιστού και συνάμα συντελεί σημαντικά στην αναπλήρωση φυσιολογικών φθορών του οργανισμού.
Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι το τυρί δρα προστατευτικά τόσο στη δημιουργία όσο και στην ανάπτυξη χρόνιων νοσημάτων (καρδιαγγειακά) καθώς και από την εμφάνιση κάποιων ειδών καρκίνου (εντέρου, ουροδόχου κύστης). Κύριοι υπεύθυνοι για την προστατευτική δράση είναι το λινολεϊκό οξύ, διάφορα σφιγγολιπίδια, η βιταμίνη Α και μερικά γαλακτικά βακτήρια που περιέχονται. Επομένως το τυρί είναι από τις λίγες τροφές που μπορεί να καταναλώνεται καθημερινά προσφέροντας στον οργανισμό πολύτιμα θρεπτικά συστατικά θωρακίζοντας την υγεία του.
Τα συγκεκριμένα τυριά που αναλύθηκαν προηγουμένως απλά προσθέτουν και μια γευστική πινελιά σε εξεζητημένες γαστρονομικές απαιτήσεις.
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Α. ΒΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ MMedSc
ΚΛΙΝΙΚΟΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΣ –ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ
Κυριακή 30 Νοεμβρίου 2008
ΔΙΑΛΕΞΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ: ‘ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΟΦΕΛΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ’ ΣΤΗΝ ΤΑΝΑΓΡΑ ΒΟΙΩΤΙΑΣ
Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Τανάγρας ‘Ο Ποίμανδρος’, διοργανώνουν την Κυριακή 7 Δεκεμβρίου 2008 και ώρα 11.00 στο Πνευματικό κέντρο του Δ.Δ, Τανάγρας, εκδήλωση ποικίλου χαρακτήρα, με σκοπό την ενημέρωση των επιστημόνων υγείας και του καταναλωτικού κοινού για τα νεότερα δεδομένα που αφορούν τη Μεσογειακή Διατροφή και τα οφέλη για την Υγεία.
Κεντρικός ομιλητής θα είναι ο Γενικός Γραμματέας του Πανελληνίου Συλλόγου Διαιτολόγων - Διατροφολόγων, κ. Παναγιώτης Βαραγιάννης, M.Med.Sc., Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος.
Επιπλέον, για την αρτιότερη ενημέρωση και εκπαίδευση του καταναλωτικού κοινού έχουν σχεδιαστεί ενημερωτικά έντυπα τα οποία θα διανέμονται στο κοινό κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης.
Με εκτίμηση και ευχαριστίες,
Παναγιώτης Βαραγιάννης, M.Med.Sc.
Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος
Τρίτη 18 Νοεμβρίου 2008
Ξύδι Βαλσάμικο ... ‘βάλσαμο’ για τη ζωή
Ξύδι Βαλσάμικο
... ‘βάλσαμο’ για τη ζωή
Γευστική πινελιά σε σαλάτες και ψητά φαγητά, καθώς ενισχύει και αναδεικνύει τα θρεπτικά συστατικά χωρίς να τα καλύψει. Χρονολογείται από τους Ρωμαίους, οι οποίοι ξεκίνησαν να βράζουν το χυμό από τα σταφύλια με σκοπό τη φύλαξή του για τη χειμερινή περίοδο. Μοιάζοντας περισσότερο με κρασί παρά με ξύδι, αναπτύσσει τις πολύπλοκες γεύσεις του και αποκτά τη σιροπιαστή αυτή σύστασή του, σχεδόν σαν καραμέλα, μέσα σε μια σειρά παλιών ξύλινων βαρελιών.
Πράγματι το βαλσάμικο ξύδι είναι πολύ αρωματικό και διατίθεται σε πολλές απαλές και λεπτές γεύσεις. Το αυθεντικό βαλσάμικο ξύδι ωριμάζει για τουλάχιστον 6 έτη και κατά προτίμηση για 12, αν και υπάρχουν περιπτώσεις όπου η διαδικασία ωρίμανσής του διαρκεί πολύ περισσότερα έτη φτάνοντας έως και 150! Ο παραδοσιακός τόπος προέλευσής του απαντά στη Μοντένα της Ιταλίας, πριν από μια χιλιετία. Παράγεται από το χυμό άσπρων σταφυλιών ποικιλίας Trebbiano, μην έχοντας υποστεί καμία ζύμωση. Τα βακτηρία διασπούν τα σάκχαρα και τα μετατρέπουν κατευθείαν σε ξύδι. Η διαδικασία περιλαμβάνει, αρχικά, το βράσιμο του χυμού των σταφυλιών, η οποία γίνεται αργά και σταθερά σε χάλκινα δοχεία πάνω σε φωτιά μέχρι ο όγκος τους να μειωθεί κατά 1/3 και τελικά να παραχθεί ένα γλυκό, έντονα φρουτώδες σιρόπι. Εν συνεχεία, υλοποιείται η ωρίμανσή του μέσα σε μια σειρά από βαρέλια, προκειμένου να αποκτήσει το ιδιαίτερο άρωμα του, το σκούρο χρώμα του και την καυστική γλυκύτητά του, ανάλογα με το είδος του ξύλου – καστανιάς, μουριάς, πεύκου, βελανιδιάς και κερασιάς – που χρησιμοποιείται στην κατασκευή των βαρελιών. Εξάλλου, η ετυμολογία της λέξης ‘Βαλσάμικο’, που σημαίνει ‘σαν βάλσαμο’, αναφέρεται στο γεγονός ότι είναι παχύρευστο και αρωματικό.
Ποσοστά περιεκτικότητας σε θρεπτικά στοιχεία και οφέλη για την υγεία:
Περιέχει μόνο λίγους υδατάνθρακες και τα 100gr αποδίδουν 88 θερμίδες(kcal). Περιέχει σε μικρές συγκεντρώσεις σίδηρο, ασβέστιο, νάτριο, μαγγάνιο και μαγνήσιο. Δίνει μια πλούσια γλυκόξινη γεύση και ένα μοναδικό βελούδινο άρωμα σε όλα τα φαγητά που χρησιμοποιείται.
Στη χώρα μας, η Καλαμάτα και η Κρήτη παράγουν βιολογικό ελληνικό βαλσάμικο ξύδι. Στις περιοχές αυτές το βαλσάμικο ξύδι παράγεται από κόκκινα σταφύλια (πχ. κορινθιακές ποικιλίες, ποικιλία ‘Ρωμέικο’) και όχι από λευκά, γεγονός που προσδίδει υψηλή διατροφική αξία στο ξύδι. Πιο συγκεκριμένα, περιέχει υψηλά ποσοστά σε φαινολικές ενώσεις και βιοφλαβονοειδή, ουσίες με ισχυρότατη αντιοξειδωτική δράση. Ενδεικτικά αναφέρουμε, ότι ο βαλσάμικο ξύδι είναι 4 φορές περισσότερο αντιοξειδωτικό από τα φρούτα και λαχανικά! Είναι πράγματι ένα φυσικό προϊόν χωρίς πρόσθετα γλυκαντικά, συντηρητικά και χρώματα.
Έχει δειχθεί ότι μια ισορροπημένη κατανάλωση πιθανόν να μειώνει τα καρδιαγγειακά επεισόδια, τον κίνδυνο για καρκίνο του μαστού και τον κίνδυνο εμφάνισης σακχαρώδη διαβήτη (Rev Med Chir Soc Med Nat Iasi, 2007). Επίσης, βελτιώνει τη στομαχική λειτουργία, εμποδίζει τη δημιουργία χολόλιθων, προστατεύει το δέρμα, διευκολύνει την κυκλοφορία του αίματος στους ιστούς, δρα ως αντιφλεγμονώδες και αντισηπτικό και αυξάνει την αντίσταση στη γρίπη (J Am Coll Cardiol, 2000).
Εξαιτίας της εξαιρετικής δράσης του σε γαστρεντερικές διαταραχές, μερικοί το πίνουν σε μικρά ποτηράκια τελειώνοντας το γεύμα τους!
Αντιλαμβανόμαστε επομένως ότι η φύση δια μέσου των τροφίμων της, δεν μας προσφέρει μόνο τα θρεπτικά συστατικά που απαιτούνται για την επιβίωση μας αλλά μας δίνει απλόχερα πολύτιμες δραστικές ουσίες που θωρακίζουν την υγεία μας.
Προτεινόμενος τρόπος κατανάλωσης:
Το βαλσάμικο ξύδι διαθέτει μια γεμάτη δρύινη γεύση, που το καθιστά το ιδανικό συστατικό σε συνταγές με κρέας ή ψάρι, σε φρούτα, τυριά, ζυμαρικά, παγωτά, σε μαρινάδες και σε σαλάτες με ωμά ή βρασμένα λαχανικά. Το συνδυάζουν πολλές φορές με αγνό παρθένο ελαιόλαδο.
Προτεινόμενος τρόπος αγοράς:
Όταν το ξύδι είναι έτοιμο, ελέγχεται από τον DOC ή τον CSQA, εποπτικούς φορείς που είναι ανάλογοι με αυτόν που επιβλέπει την ποιότητα των γαλλικών και ιταλικών κρασιών. Για το αυθεντικό βαλσάμικο ξύδι, αναζητείστε στην ετικέτα τις λέξεις Aceto Balsamico Tradizione di Modena ή Consortium of Producers of Aceto Balsamnivo Tradizione di Reggio-Emilia. Το βαλσάμικο ξύδι που δε φέρει αυτή την ένδειξη στην ετικέτα του έχει συνήθως ωριμάσει για 6 έως 12 μήνες σε ανοξείδωτες δεξαμενές ή για 2 έως 12 χρόνια σε ξύλινα βαρέλια. Το καλύτερης ποιότητας βαλσάμικο ξύδι ωριμάζει για πάνω από 25 χρόνια και το κόστος του κυμαίνεται από 100 μέχρι 350 ευρώ το μπουκάλι!
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Α. ΒΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ MMedSc
ΚΛΙΝΙΚΟΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΣ -ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ
... ‘βάλσαμο’ για τη ζωή
Γευστική πινελιά σε σαλάτες και ψητά φαγητά, καθώς ενισχύει και αναδεικνύει τα θρεπτικά συστατικά χωρίς να τα καλύψει. Χρονολογείται από τους Ρωμαίους, οι οποίοι ξεκίνησαν να βράζουν το χυμό από τα σταφύλια με σκοπό τη φύλαξή του για τη χειμερινή περίοδο. Μοιάζοντας περισσότερο με κρασί παρά με ξύδι, αναπτύσσει τις πολύπλοκες γεύσεις του και αποκτά τη σιροπιαστή αυτή σύστασή του, σχεδόν σαν καραμέλα, μέσα σε μια σειρά παλιών ξύλινων βαρελιών.
Πράγματι το βαλσάμικο ξύδι είναι πολύ αρωματικό και διατίθεται σε πολλές απαλές και λεπτές γεύσεις. Το αυθεντικό βαλσάμικο ξύδι ωριμάζει για τουλάχιστον 6 έτη και κατά προτίμηση για 12, αν και υπάρχουν περιπτώσεις όπου η διαδικασία ωρίμανσής του διαρκεί πολύ περισσότερα έτη φτάνοντας έως και 150! Ο παραδοσιακός τόπος προέλευσής του απαντά στη Μοντένα της Ιταλίας, πριν από μια χιλιετία. Παράγεται από το χυμό άσπρων σταφυλιών ποικιλίας Trebbiano, μην έχοντας υποστεί καμία ζύμωση. Τα βακτηρία διασπούν τα σάκχαρα και τα μετατρέπουν κατευθείαν σε ξύδι. Η διαδικασία περιλαμβάνει, αρχικά, το βράσιμο του χυμού των σταφυλιών, η οποία γίνεται αργά και σταθερά σε χάλκινα δοχεία πάνω σε φωτιά μέχρι ο όγκος τους να μειωθεί κατά 1/3 και τελικά να παραχθεί ένα γλυκό, έντονα φρουτώδες σιρόπι. Εν συνεχεία, υλοποιείται η ωρίμανσή του μέσα σε μια σειρά από βαρέλια, προκειμένου να αποκτήσει το ιδιαίτερο άρωμα του, το σκούρο χρώμα του και την καυστική γλυκύτητά του, ανάλογα με το είδος του ξύλου – καστανιάς, μουριάς, πεύκου, βελανιδιάς και κερασιάς – που χρησιμοποιείται στην κατασκευή των βαρελιών. Εξάλλου, η ετυμολογία της λέξης ‘Βαλσάμικο’, που σημαίνει ‘σαν βάλσαμο’, αναφέρεται στο γεγονός ότι είναι παχύρευστο και αρωματικό.
Ποσοστά περιεκτικότητας σε θρεπτικά στοιχεία και οφέλη για την υγεία:
Περιέχει μόνο λίγους υδατάνθρακες και τα 100gr αποδίδουν 88 θερμίδες(kcal). Περιέχει σε μικρές συγκεντρώσεις σίδηρο, ασβέστιο, νάτριο, μαγγάνιο και μαγνήσιο. Δίνει μια πλούσια γλυκόξινη γεύση και ένα μοναδικό βελούδινο άρωμα σε όλα τα φαγητά που χρησιμοποιείται.
Στη χώρα μας, η Καλαμάτα και η Κρήτη παράγουν βιολογικό ελληνικό βαλσάμικο ξύδι. Στις περιοχές αυτές το βαλσάμικο ξύδι παράγεται από κόκκινα σταφύλια (πχ. κορινθιακές ποικιλίες, ποικιλία ‘Ρωμέικο’) και όχι από λευκά, γεγονός που προσδίδει υψηλή διατροφική αξία στο ξύδι. Πιο συγκεκριμένα, περιέχει υψηλά ποσοστά σε φαινολικές ενώσεις και βιοφλαβονοειδή, ουσίες με ισχυρότατη αντιοξειδωτική δράση. Ενδεικτικά αναφέρουμε, ότι ο βαλσάμικο ξύδι είναι 4 φορές περισσότερο αντιοξειδωτικό από τα φρούτα και λαχανικά! Είναι πράγματι ένα φυσικό προϊόν χωρίς πρόσθετα γλυκαντικά, συντηρητικά και χρώματα.
Έχει δειχθεί ότι μια ισορροπημένη κατανάλωση πιθανόν να μειώνει τα καρδιαγγειακά επεισόδια, τον κίνδυνο για καρκίνο του μαστού και τον κίνδυνο εμφάνισης σακχαρώδη διαβήτη (Rev Med Chir Soc Med Nat Iasi, 2007). Επίσης, βελτιώνει τη στομαχική λειτουργία, εμποδίζει τη δημιουργία χολόλιθων, προστατεύει το δέρμα, διευκολύνει την κυκλοφορία του αίματος στους ιστούς, δρα ως αντιφλεγμονώδες και αντισηπτικό και αυξάνει την αντίσταση στη γρίπη (J Am Coll Cardiol, 2000).
Εξαιτίας της εξαιρετικής δράσης του σε γαστρεντερικές διαταραχές, μερικοί το πίνουν σε μικρά ποτηράκια τελειώνοντας το γεύμα τους!
Αντιλαμβανόμαστε επομένως ότι η φύση δια μέσου των τροφίμων της, δεν μας προσφέρει μόνο τα θρεπτικά συστατικά που απαιτούνται για την επιβίωση μας αλλά μας δίνει απλόχερα πολύτιμες δραστικές ουσίες που θωρακίζουν την υγεία μας.
Προτεινόμενος τρόπος κατανάλωσης:
Το βαλσάμικο ξύδι διαθέτει μια γεμάτη δρύινη γεύση, που το καθιστά το ιδανικό συστατικό σε συνταγές με κρέας ή ψάρι, σε φρούτα, τυριά, ζυμαρικά, παγωτά, σε μαρινάδες και σε σαλάτες με ωμά ή βρασμένα λαχανικά. Το συνδυάζουν πολλές φορές με αγνό παρθένο ελαιόλαδο.
Προτεινόμενος τρόπος αγοράς:
Όταν το ξύδι είναι έτοιμο, ελέγχεται από τον DOC ή τον CSQA, εποπτικούς φορείς που είναι ανάλογοι με αυτόν που επιβλέπει την ποιότητα των γαλλικών και ιταλικών κρασιών. Για το αυθεντικό βαλσάμικο ξύδι, αναζητείστε στην ετικέτα τις λέξεις Aceto Balsamico Tradizione di Modena ή Consortium of Producers of Aceto Balsamnivo Tradizione di Reggio-Emilia. Το βαλσάμικο ξύδι που δε φέρει αυτή την ένδειξη στην ετικέτα του έχει συνήθως ωριμάσει για 6 έως 12 μήνες σε ανοξείδωτες δεξαμενές ή για 2 έως 12 χρόνια σε ξύλινα βαρέλια. Το καλύτερης ποιότητας βαλσάμικο ξύδι ωριμάζει για πάνω από 25 χρόνια και το κόστος του κυμαίνεται από 100 μέχρι 350 ευρώ το μπουκάλι!
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Α. ΒΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ MMedSc
ΚΛΙΝΙΚΟΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΣ -ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ
Τετάρτη 5 Νοεμβρίου 2008
Εβδομάδα Διατροφής 2008‘, Διατροφή του μέλλοντος… Φύση ή Επιστήμη?
Εβδομάδα Διατροφής 2008
‘Διατροφή του μέλλοντος… Φύση ή Επιστήμη?
Ο Πανελλήνιος Σύλλογος Διαιτολόγων-Διατροφολόγων και ο Δήμος Σαλαμίνος, διοργανώνουν την Κυριακή 23 Νοεμβρίου 2008 και ώρα 11.00 στην Αίθουσα ΄΄Δημήτρη Μπόγρη΄΄ του Δημαρχιακού Μεγάρου Σαλαμίνος, εκδήλωση ποικίλου χαρακτήρα, με σκοπό την ενημέρωση των επιστημόνων υγείας και του καταναλωτικού κοινού για τα νεότερα δεδομένα που αφορούν τα λειτουργικά και τα βιολογικά τρόφιμα. Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στα πλαίσια του καθιερωμένου θεσμού της «Εβδομάδας Διατροφής», ο τίτλος της οποίας για το 2008 είναι: «Διατροφή του Μέλλοντος: Φύση ή Επιστήμη;». Η Εβδομάδα Διατροφής 2008 τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, του Υπουργείου Ανάπτυξης, του Ενιαίου Φορέα Ελέγχου Τροφίμων (Ε.Φ.Ε.Τ.), του Δήμου Αθηναίων, του Γεωπονικού και του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου.
Κεντρικός ομιλητής θα είναι ο Γενικός Γραμματέας του Πανελληνίου Συλλόγου Διαιτολόγων - Διατροφολόγων, κ. Παναγιώτης Βαραγιάννης, M.Med.Sc., Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος.
Επιπλέον, για την αρτιότερη ενημέρωση και εκπαίδευση του καταναλωτικού κοινού έχει σχεδιαστεί ένα λεπτομερές ενημερωτικό έντυπο τόσο για τα λειτουργικά όσο και για τα βιολογικά τρόφιμα το οποίο θα διανέμεται στο κοινό κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης.
Με εκτίμηση και ευχαριστίες,
Παναγιώτης Βαραγιάννης, M.Med.Sc.
Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος
‘Διατροφή του μέλλοντος… Φύση ή Επιστήμη?
Ο Πανελλήνιος Σύλλογος Διαιτολόγων-Διατροφολόγων και ο Δήμος Σαλαμίνος, διοργανώνουν την Κυριακή 23 Νοεμβρίου 2008 και ώρα 11.00 στην Αίθουσα ΄΄Δημήτρη Μπόγρη΄΄ του Δημαρχιακού Μεγάρου Σαλαμίνος, εκδήλωση ποικίλου χαρακτήρα, με σκοπό την ενημέρωση των επιστημόνων υγείας και του καταναλωτικού κοινού για τα νεότερα δεδομένα που αφορούν τα λειτουργικά και τα βιολογικά τρόφιμα. Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στα πλαίσια του καθιερωμένου θεσμού της «Εβδομάδας Διατροφής», ο τίτλος της οποίας για το 2008 είναι: «Διατροφή του Μέλλοντος: Φύση ή Επιστήμη;». Η Εβδομάδα Διατροφής 2008 τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, του Υπουργείου Ανάπτυξης, του Ενιαίου Φορέα Ελέγχου Τροφίμων (Ε.Φ.Ε.Τ.), του Δήμου Αθηναίων, του Γεωπονικού και του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου.
Κεντρικός ομιλητής θα είναι ο Γενικός Γραμματέας του Πανελληνίου Συλλόγου Διαιτολόγων - Διατροφολόγων, κ. Παναγιώτης Βαραγιάννης, M.Med.Sc., Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος.
Επιπλέον, για την αρτιότερη ενημέρωση και εκπαίδευση του καταναλωτικού κοινού έχει σχεδιαστεί ένα λεπτομερές ενημερωτικό έντυπο τόσο για τα λειτουργικά όσο και για τα βιολογικά τρόφιμα το οποίο θα διανέμεται στο κοινό κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης.
Με εκτίμηση και ευχαριστίες,
Παναγιώτης Βαραγιάννης, M.Med.Sc.
Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος
Τετάρτη 29 Οκτωβρίου 2008
Λαχανάκια… από τις Βρυξέλλες
Λαχανάκια… από τις Βρυξέλλες
Το ‘ευρωπαϊκό’ αυτό λαχανικό φαίνεται να μας προφυλάσσει και να αποτελεί πιστό σύμμαχο στη διατροφική μάχη ενάντια στον καρκίνο. Πράγματι, πολλές μελέτες δείχνουν ότι τα λαχανάκια Βρυξελλών βοηθούν στην πρόληψη του καρκίνου, ειδικά του παχέος εντέρου και του στομάχου. Είναι ετήσια φυτά της οικογένειας των Σταυρανθών του γένους Βράσσικα (Brassica). Εικάζεται ότι καλλιεργήθηκαν για πρώτη φορά στην αρχαία Ρώμη, αν και οι πρώτες αναφορές γίνονται το 16ο αιώνα. Αργότερα, μεταφέρθηκαν στο Βέλγιο και καλλιεργήθηκαν κοντά στην πρωτεύουσα, τις Βρυξέλλες, από όπου πήραν και το όνομά τους. Στην υπόλοιπη Ευρώπη, διαδόθηκαν κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου πολέμου. Στις μέρες μας καλλιεργούνται σε όλη την Ευρώπη (περισσότερο στην Ολλανδία) και τις Η.Π.Α (περισσότερο στην Καλιφόρνια).
ΠΟΣΟΣΤΑ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΕ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ ΟΦΕΛΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ:
ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
ΛΑΧΑΝΑΚΙΑ ΒΡΥΞΕΛΛΩΝ
Θερμίδες 42 kcal/100gr
ΠΡΩΤΕΪΝΗ ……………………..... 4 gr - 7%
ΛΙΠΟΣ …………………………….... 0 gr - 1%
ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ ………………. 8 gr - 3%
ΧΟΛΗΣΤΕΡΙΝΗ ………………... 0 mg - 0%
ΦΥΤΙΚΕΣ ΙΝΕΣ ……………… 4 mg - 16%
ΝΑΤΡΙΟ ………………………….. 15 mg - 1%
ΘΙΑΜΙΝΗ …………………..... 0,1 mg - 7%
ΝΙΑΣΙΝΗ ……………...….... 0,5 mg - 3%
ΒΙΤΑΜΙΝΗ C ……………….... 46mg - 76%
ΒΙΤΑΜΙΝΗ K …………… 194 mcg - 242%
BITAMINH Α ……………… 926 IU - 19%
ΒΙΤΑΜΙΝΗ Β6 ……………….. 0,3mg - 14%
ΡΙΒΟΦΛΑΒΙΝΗ ………….… 0,1 mg - 7%
ΦΟΛΙΚΟ ΟΞΥ …………. 101 mcg - 25%
ΚΑΛΙΟ ………………………….... 290 mg - 8%
ΣΙΔΗΡΟΣ ………………….... 0,5mg - 3 %
ΜΑΓΓΑΝΙΟ …………………...0,2mg - 10%
ΜΑΓΝΗΣΙΟ ………………….... 18mg - 5 %
ΑΣΒΕΣΤΙΟ ………………….... 26mg - 3 %
ΦΩΣΦΟΡΟΣ ………………….... 56mg - 6 %
Τα ποσοστά είναι σύμφωνα με τις US συνιστώμενες ημερήσιες συστάσεις για ενήλικες.
ΠΗΓΗ: nutritiondata.com
Είναι ιδιαίτερα θρεπτικά, καθώς περιέχουν αρκετές φυτικές ίνες (4gr), βιταμίνες (Α, C, Κ, Β6, Φολικό οξύ, Ριβοφλαβίνη, Θειαμίνη), αντιοξειδωτικά και μέταλλα (μαγγάνιο, μαγνήσιο, κάλιο, φώσφορο) πολύ χρήσιμα και ωφέλιμα για τον ανθρώπινο οργανισμό. Δεν περιέχουν καθόλου λίπος και χοληστερίνη, ενώ το ποσοστό νατρίου είναι εξαιρετικά χαμηλό. Τέλος, αποτελούν καλή πηγή πρωτεϊνών. Θερμιδικά αποδίδουν μόνο 42 kcal ανά 100gr και αποτελούνται σε ποσοστό 87% από νερό.
Πολλαπλά είναι τα οφέλη για την υγεία από την κατανάλωση τους, καθώς καθυστερούν τα νοσήματα φθοράς (καρκίνος, καρδιαγγειακά) και παρέχουν ισχυρή αντιοξειδωτική προστασία.
Έτσι, τα λαχανάκια Βρυξελλών βελτιώνουν την άμυνα του οργανισμού ενάντια στον καρκίνο και αποτελούν ιδανική τροφή για την πρόληψή του. Η πλειοψηφία των ερευνών, παγκοσμίως, για τα πράσινα λαχανικά, καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι συμβάλλουν στην πρόληψη του καρκίνου, καθώς περιέχουν χημικές ουσίες, όπως είναι η χλωροφύλλη, τα φυτοσυστατικά, οι ινδόλες, οι διθιολθίονες, τα καροτενοειδή και οι γλυκοζίτες, με έντονη προστατευτική δράση.
Πιο συγκεκριμένα, η ουσία DIM (διινδολυμεθάνιο), η οποία περιέχεται στα λαχανάκια Βρυξελλών, έχει πολλαπλά κατασταλτική δράση στον καρκίνο του μαστού (Agric Food Chem. 2000). Κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης των κυττάρων, η DIM μπορεί να επιδράσει στον οργανισμό αποτρέποντας τον πολλαπλασιασμό ή τη διαίρεση των κακοηθών κυττάρων παρεμποδίζοντας με αυτό τον τρόπο την εξάπλωση του καρκίνου (Mol Nutr Food Res. 2008, Food Chem Toxicol. 2002).
Παρόμοια δράση έχει η ουσία σουλφοραφάνη (Journal of Nutrition) και η ουσία ινδόλη-3-καρβινόλη, η οποία αλληλεπιδρά με τη βιταμίνη C και αναστέλλει ορισμένα ένζυμα που προκαλούν μετάλλαξη, προστατεύοντας από τον καρκίνο του μαστού (Toxicol Appl Pharmacol 2005). Ερευνητές του αμερικανικού υπουργείου Γεωργίας τα χαρακτηρίζουν ‘ασπίδες’ έναντι του καρκίνου του μαστού.
Στη σουλφοραφάνη, ουσία που περιέχεται στα λαχανάκια, οφείλονται και άλλες σημαντικές ευεργετικές δράσεις, καθώς πιθανολογείται ότι προστατεύει τα κύτταρα του ματιού από την υπεριώδη ακτινοβολία. Με όσο περισσότερη σουλφοραμάνη ‘οπλιστούν’ τα κύτταρα του αμφιβληστροειδή πριν από την έκθεση στον ήλιο, τόσο μεγαλύτερη η άμυνα απέναντι στις βλαβερές του επιδράσεις. (University John Hopkins, 2006). Επίσης, νεότερες έρευνες έρχονται να προσθέσουν ότι τα λαχανικά που ανήκουν στην οικογένεια των Σταυρανθών, όπως τα λαχανάκια Βρυξελλών, λόγω των μεγάλων ποσοτήτων βιταμίνης Α που περιέχουν, ωφελούν επιπρόσθετα την υγεία των ματιών, καθώς ενισχύουν την ποιότητα της όρασης κατά τις νυχτερινές ώρες. Επιπρόσθετο προστατευτικό ρόλο παίζουν και τα καροτένια που περιέχονται.
Επίσης, λόγω της Βιταμίνης C και του Καλίου που περιέχονται σε μεγάλες ποσότητες, προσδίδουν επιπλέον οφέλη για την προστασία από τη σιωπηρή νόσο της οστεοπόρωσης, ενώ παρέχουν προστασία κατά της στεφανιαίας νόσου και είναι ευεργετικά για την ισορροπία των υγρών του σώματος και της αρτηριακής πίεσης.
Τα λαχανάκια Βρυξελλών, διαθέτουν, συνάμα, πολλά καροτενοειδή, (Exp Biol Med, Maywood, 2006) τα οποία ενισχύουν τη δράση τους κατά του καρκίνου, κυρίως του πνεύμονα. Ίσως, χάρη στην υψηλή περιεκτικότητά τους σε χλωροφύλλη, τα λαχανάκια είναι εξαιρετικά ισχυρά στην πρόληψη των κυτταρικών μεταλλάξεων που συντελούνται πριν από τον καρκίνο. Επομένως, ορισμένα συστατικά των πράσινων λαχανικών λειτουργούν ως αντίδοτο στη διαδικασία του καρκίνου που συνεχίζεται για χρόνια μετά την έκθεση σε καρκινογόνα, όπως είναι ο καπνός του τσιγάρου.
Η κατανάλωση περισσότερων σταυρανθών λαχανικών καταστέλλει ακόμα και τις προκαρκινικές αλλοιώσεις του παχέος εντέρου, γνωστοί ως πολύποδες (Health News, 2006. Pharmacogenetics, 2002). Επιπλέον, μειώνει τον κίνδυνο καρκίνου του στομάχου, του προστάτη, του πρωκτού, της ουροδόχου κύστης και του οισοφάγου.
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του πανεπιστημίου του Μπέρμιγχαμ, μερικές μερίδες με λαχανάκια Βρυξελλών την εβδομάδα ίσως αποτελούν την καλύτερη ασπίδα προστασίας κατά του καρκίνου του προστάτη για άντρες μεγαλύτερους των 40 ετών. Υπεύθυνη για τη δράση αυτή είναι μια χημική ουσία που περιέχεται και προκαλεί εκατοντάδες γενετικές αλλαγές, ενεργοποιώντας ορισμένα γονίδια που καταπολεμούν τον καρκίνο και ταυτόχρονα απενεργοποιεί άλλα γονίδια που ευθύνονται για το σχηματισμό καρκινικών όγκων στον προστάτη.
Μια διατροφή που περιλαμβάνει μεγάλες ποσότητες λαχανικών, όπως τα λαχανάκια Βρυξελλών, μπορεί να προστατεύσει από τον καρκίνο της ουροδόχου κύστης, σύμφωνα με έρευνα του Ρ. Μάντεϊ στο πανεπιστήμιο Massey της Νέας Ζηλανδίας. Πιο συγκεκριμένα τα λαχανάκια Βρυξελλών, όταν καταναλώνονται συχνά, μειώνουν τις πιθανότητες να νοσήσει κάποιος από το συγκεκριμένο τύπο καρκίνου κατά 50%.
Σε άλλη μελέτη, σε πειραματόζωα, φάνηκε ότι τα λαχανάκια Βρυξελλών εξόντωσαν ένα από τα ισχυρά καρκινογόνα, την αφλατοξίνη, ένα μύκητα που ευθύνεται για τα υψηλά ποσοστά καρκίνου, κυρίως του ήπατος. Η αφλατοξίνη μολύνει συχνά τροφές όπως φιστίκια, καλαμπόκι, ρύζι και αποτελεί σημαντική απειλή για τις τριτοκοσμικές χώρες.
Τέλος, τα λαχανάκια Βρυξελλών αποτελούν καλή πηγή διαλυτών φυτικών ινών, συμβάλλοντας έτσι στη μείωση της LDL-χοληστερόλης, γι’ αυτό συστήνεται η συχνή τους κατανάλωση. Η δράση αυτή οφείλεται κυρίως στην αυξημένη απέκκρισης χολικών αλάτων αλλά και της πηκτίνης που περιέχεται (J Oleo Sc, 2007). Από την άλλη πλευρά, περιέχουν υψηλά ποσοστά αδιάλυτων φυτικών ινών, οι οποίες βοηθούν στην καλύτερη λειτουργία του εντερικού σωλήνα και σύμφωνα με μελέτες, συμβάλλουν σημαντικά στην πρόληψη του καρκίνου παχέος εντέρου και τη μείωση της δυσκοιλιότητας. Λόγω του ογκώδους των διαφόρων λαχανικών και της χαμηλής ενέργειας την οποία παρέχουν μπορούν να καταναλωθούν άφοβα από όσους επιθυμούν να χάσουν βάρος.
Όσον αφορά την αντιοξειδωτική δράση, τα λαχανάκια Βρυξελλών φαίνεται να υπερέχουν κυρίως λόγω των μη-βιταμινούχων αντιοξειδωτικών που περιέχουν. Πιο συγκεκριμένα, κατά το οξειδωτικό στρες, καταστρέφεται το DNA των κυττάρων και αποβάλετε στα ούρα η 8-ΟΗdG, το οποίο φαίνεται να μειώνεται αισθητά μετά από αυξημένη κατανάλωση σε λαχανάκια ( Metabolic Research Unit, Jean Mayer, Tufts Univ).
Το μόνο μελανό σημείο της κατανάλωσης σταυρανθών λαχανικών, φαίνεται να είναι η ύπαρξη χημικών που πιστεύεται πως βλάπτουν τη λειτουργία του θυρεοειδή αδένα και θεωρούνται πιθανή αιτία βρογχοκήλης. Η λύση που προτείνεται είναι το καλό βράσιμο-μαγείρεμα των λαχανικών, το οποίο εξουδετερώνει τα χημικά που βλάπτουν το θυρεοειδή.
Αντιλαμβανόμαστε επομένως ότι η φύση δια μέσου των τροφίμων της, δεν μας προσφέρει μόνο τα θρεπτικά συστατικά που απαιτούνται για την επιβίωση μας αλλά μας δίνει απλόχερα πολύτιμες δραστικές ουσίες που θωρακίζουν την υγεία μας.
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΑΓΟΡΑΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ:
Είναι διαθέσιμα όλες τις εποχές του χρόνου, αν και η πιο ενδεδειγμένη περίοδος για την κατανάλωσή τους ξεκινά από το φθινόπωρο μέχρι τις αρχές της άνοιξης. Κατά την αγορά τους προσέξτε να είναι συμπαγή, με έντονο πράσινο χρώμα και επιλέξτε αυτά που έχουν παρόμοιο μέγεθος, (για καλύτερο μαγείρεμα). Συνιστάται η κατανάλωση δύο με τριών μερίδων την εβδομάδα, για μεγαλύτερη προστασία.
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΜΑΓΕΙΡΕΜΑΤΟΣ:
Αρχικά, ξεπλύνετέ τα καλά με νερό. Μπορείτε να τα σερβίρετε ωμά, βραστά, στον ατμό, στο ξύδι (τουρσί), σοταρισμένα ή ψημένα στο φούρνο. Αν τα ψιλοκόψετε και τα βάλετε σε σάλτσες ή σούπες και προσθέσετε σκόρδο ή κύμινο, χάνουν και την πικρή γεύση που τα χαρακτηρίζει. Γενικά, τα βρασμένα λαχανάκια χάνουν περίπου το 60-70% των συστατικών τους ενώ σε χύτρα πίεσης περίπου το 40-50%. Ιδιαίτερη προσοχή επομένως στο μαγείρεμά τους, αφού η υψηλή θερμοκρασία καταστρέφει πολλά από τα πολύτιμα συστατικά τους. Τελειώνοντας, το μαγείρεμά τους σε φούρνους μικροκυμάτων πρέπει να αποφεύγεται αφού καταστρέφει το 75-90%, των χρήσιμων συστατικών του.
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Α. ΒΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ MMedSc
ΚΛΙΝΙΚΟΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΣ -ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ
Γενικός Γραμματέας Πανελληνίου Συλλόγου Διαιτολόγων-Διατροφολόγων
Το ‘ευρωπαϊκό’ αυτό λαχανικό φαίνεται να μας προφυλάσσει και να αποτελεί πιστό σύμμαχο στη διατροφική μάχη ενάντια στον καρκίνο. Πράγματι, πολλές μελέτες δείχνουν ότι τα λαχανάκια Βρυξελλών βοηθούν στην πρόληψη του καρκίνου, ειδικά του παχέος εντέρου και του στομάχου. Είναι ετήσια φυτά της οικογένειας των Σταυρανθών του γένους Βράσσικα (Brassica). Εικάζεται ότι καλλιεργήθηκαν για πρώτη φορά στην αρχαία Ρώμη, αν και οι πρώτες αναφορές γίνονται το 16ο αιώνα. Αργότερα, μεταφέρθηκαν στο Βέλγιο και καλλιεργήθηκαν κοντά στην πρωτεύουσα, τις Βρυξέλλες, από όπου πήραν και το όνομά τους. Στην υπόλοιπη Ευρώπη, διαδόθηκαν κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου πολέμου. Στις μέρες μας καλλιεργούνται σε όλη την Ευρώπη (περισσότερο στην Ολλανδία) και τις Η.Π.Α (περισσότερο στην Καλιφόρνια).
ΠΟΣΟΣΤΑ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΕ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ ΟΦΕΛΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ:
ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
ΛΑΧΑΝΑΚΙΑ ΒΡΥΞΕΛΛΩΝ
Θερμίδες 42 kcal/100gr
ΠΡΩΤΕΪΝΗ ……………………..... 4 gr - 7%
ΛΙΠΟΣ …………………………….... 0 gr - 1%
ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ ………………. 8 gr - 3%
ΧΟΛΗΣΤΕΡΙΝΗ ………………... 0 mg - 0%
ΦΥΤΙΚΕΣ ΙΝΕΣ ……………… 4 mg - 16%
ΝΑΤΡΙΟ ………………………….. 15 mg - 1%
ΘΙΑΜΙΝΗ …………………..... 0,1 mg - 7%
ΝΙΑΣΙΝΗ ……………...….... 0,5 mg - 3%
ΒΙΤΑΜΙΝΗ C ……………….... 46mg - 76%
ΒΙΤΑΜΙΝΗ K …………… 194 mcg - 242%
BITAMINH Α ……………… 926 IU - 19%
ΒΙΤΑΜΙΝΗ Β6 ……………….. 0,3mg - 14%
ΡΙΒΟΦΛΑΒΙΝΗ ………….… 0,1 mg - 7%
ΦΟΛΙΚΟ ΟΞΥ …………. 101 mcg - 25%
ΚΑΛΙΟ ………………………….... 290 mg - 8%
ΣΙΔΗΡΟΣ ………………….... 0,5mg - 3 %
ΜΑΓΓΑΝΙΟ …………………...0,2mg - 10%
ΜΑΓΝΗΣΙΟ ………………….... 18mg - 5 %
ΑΣΒΕΣΤΙΟ ………………….... 26mg - 3 %
ΦΩΣΦΟΡΟΣ ………………….... 56mg - 6 %
Τα ποσοστά είναι σύμφωνα με τις US συνιστώμενες ημερήσιες συστάσεις για ενήλικες.
ΠΗΓΗ: nutritiondata.com
Είναι ιδιαίτερα θρεπτικά, καθώς περιέχουν αρκετές φυτικές ίνες (4gr), βιταμίνες (Α, C, Κ, Β6, Φολικό οξύ, Ριβοφλαβίνη, Θειαμίνη), αντιοξειδωτικά και μέταλλα (μαγγάνιο, μαγνήσιο, κάλιο, φώσφορο) πολύ χρήσιμα και ωφέλιμα για τον ανθρώπινο οργανισμό. Δεν περιέχουν καθόλου λίπος και χοληστερίνη, ενώ το ποσοστό νατρίου είναι εξαιρετικά χαμηλό. Τέλος, αποτελούν καλή πηγή πρωτεϊνών. Θερμιδικά αποδίδουν μόνο 42 kcal ανά 100gr και αποτελούνται σε ποσοστό 87% από νερό.
Πολλαπλά είναι τα οφέλη για την υγεία από την κατανάλωση τους, καθώς καθυστερούν τα νοσήματα φθοράς (καρκίνος, καρδιαγγειακά) και παρέχουν ισχυρή αντιοξειδωτική προστασία.
Έτσι, τα λαχανάκια Βρυξελλών βελτιώνουν την άμυνα του οργανισμού ενάντια στον καρκίνο και αποτελούν ιδανική τροφή για την πρόληψή του. Η πλειοψηφία των ερευνών, παγκοσμίως, για τα πράσινα λαχανικά, καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι συμβάλλουν στην πρόληψη του καρκίνου, καθώς περιέχουν χημικές ουσίες, όπως είναι η χλωροφύλλη, τα φυτοσυστατικά, οι ινδόλες, οι διθιολθίονες, τα καροτενοειδή και οι γλυκοζίτες, με έντονη προστατευτική δράση.
Πιο συγκεκριμένα, η ουσία DIM (διινδολυμεθάνιο), η οποία περιέχεται στα λαχανάκια Βρυξελλών, έχει πολλαπλά κατασταλτική δράση στον καρκίνο του μαστού (Agric Food Chem. 2000). Κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης των κυττάρων, η DIM μπορεί να επιδράσει στον οργανισμό αποτρέποντας τον πολλαπλασιασμό ή τη διαίρεση των κακοηθών κυττάρων παρεμποδίζοντας με αυτό τον τρόπο την εξάπλωση του καρκίνου (Mol Nutr Food Res. 2008, Food Chem Toxicol. 2002).
Παρόμοια δράση έχει η ουσία σουλφοραφάνη (Journal of Nutrition) και η ουσία ινδόλη-3-καρβινόλη, η οποία αλληλεπιδρά με τη βιταμίνη C και αναστέλλει ορισμένα ένζυμα που προκαλούν μετάλλαξη, προστατεύοντας από τον καρκίνο του μαστού (Toxicol Appl Pharmacol 2005). Ερευνητές του αμερικανικού υπουργείου Γεωργίας τα χαρακτηρίζουν ‘ασπίδες’ έναντι του καρκίνου του μαστού.
Στη σουλφοραφάνη, ουσία που περιέχεται στα λαχανάκια, οφείλονται και άλλες σημαντικές ευεργετικές δράσεις, καθώς πιθανολογείται ότι προστατεύει τα κύτταρα του ματιού από την υπεριώδη ακτινοβολία. Με όσο περισσότερη σουλφοραμάνη ‘οπλιστούν’ τα κύτταρα του αμφιβληστροειδή πριν από την έκθεση στον ήλιο, τόσο μεγαλύτερη η άμυνα απέναντι στις βλαβερές του επιδράσεις. (University John Hopkins, 2006). Επίσης, νεότερες έρευνες έρχονται να προσθέσουν ότι τα λαχανικά που ανήκουν στην οικογένεια των Σταυρανθών, όπως τα λαχανάκια Βρυξελλών, λόγω των μεγάλων ποσοτήτων βιταμίνης Α που περιέχουν, ωφελούν επιπρόσθετα την υγεία των ματιών, καθώς ενισχύουν την ποιότητα της όρασης κατά τις νυχτερινές ώρες. Επιπρόσθετο προστατευτικό ρόλο παίζουν και τα καροτένια που περιέχονται.
Επίσης, λόγω της Βιταμίνης C και του Καλίου που περιέχονται σε μεγάλες ποσότητες, προσδίδουν επιπλέον οφέλη για την προστασία από τη σιωπηρή νόσο της οστεοπόρωσης, ενώ παρέχουν προστασία κατά της στεφανιαίας νόσου και είναι ευεργετικά για την ισορροπία των υγρών του σώματος και της αρτηριακής πίεσης.
Τα λαχανάκια Βρυξελλών, διαθέτουν, συνάμα, πολλά καροτενοειδή, (Exp Biol Med, Maywood, 2006) τα οποία ενισχύουν τη δράση τους κατά του καρκίνου, κυρίως του πνεύμονα. Ίσως, χάρη στην υψηλή περιεκτικότητά τους σε χλωροφύλλη, τα λαχανάκια είναι εξαιρετικά ισχυρά στην πρόληψη των κυτταρικών μεταλλάξεων που συντελούνται πριν από τον καρκίνο. Επομένως, ορισμένα συστατικά των πράσινων λαχανικών λειτουργούν ως αντίδοτο στη διαδικασία του καρκίνου που συνεχίζεται για χρόνια μετά την έκθεση σε καρκινογόνα, όπως είναι ο καπνός του τσιγάρου.
Η κατανάλωση περισσότερων σταυρανθών λαχανικών καταστέλλει ακόμα και τις προκαρκινικές αλλοιώσεις του παχέος εντέρου, γνωστοί ως πολύποδες (Health News, 2006. Pharmacogenetics, 2002). Επιπλέον, μειώνει τον κίνδυνο καρκίνου του στομάχου, του προστάτη, του πρωκτού, της ουροδόχου κύστης και του οισοφάγου.
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του πανεπιστημίου του Μπέρμιγχαμ, μερικές μερίδες με λαχανάκια Βρυξελλών την εβδομάδα ίσως αποτελούν την καλύτερη ασπίδα προστασίας κατά του καρκίνου του προστάτη για άντρες μεγαλύτερους των 40 ετών. Υπεύθυνη για τη δράση αυτή είναι μια χημική ουσία που περιέχεται και προκαλεί εκατοντάδες γενετικές αλλαγές, ενεργοποιώντας ορισμένα γονίδια που καταπολεμούν τον καρκίνο και ταυτόχρονα απενεργοποιεί άλλα γονίδια που ευθύνονται για το σχηματισμό καρκινικών όγκων στον προστάτη.
Μια διατροφή που περιλαμβάνει μεγάλες ποσότητες λαχανικών, όπως τα λαχανάκια Βρυξελλών, μπορεί να προστατεύσει από τον καρκίνο της ουροδόχου κύστης, σύμφωνα με έρευνα του Ρ. Μάντεϊ στο πανεπιστήμιο Massey της Νέας Ζηλανδίας. Πιο συγκεκριμένα τα λαχανάκια Βρυξελλών, όταν καταναλώνονται συχνά, μειώνουν τις πιθανότητες να νοσήσει κάποιος από το συγκεκριμένο τύπο καρκίνου κατά 50%.
Σε άλλη μελέτη, σε πειραματόζωα, φάνηκε ότι τα λαχανάκια Βρυξελλών εξόντωσαν ένα από τα ισχυρά καρκινογόνα, την αφλατοξίνη, ένα μύκητα που ευθύνεται για τα υψηλά ποσοστά καρκίνου, κυρίως του ήπατος. Η αφλατοξίνη μολύνει συχνά τροφές όπως φιστίκια, καλαμπόκι, ρύζι και αποτελεί σημαντική απειλή για τις τριτοκοσμικές χώρες.
Τέλος, τα λαχανάκια Βρυξελλών αποτελούν καλή πηγή διαλυτών φυτικών ινών, συμβάλλοντας έτσι στη μείωση της LDL-χοληστερόλης, γι’ αυτό συστήνεται η συχνή τους κατανάλωση. Η δράση αυτή οφείλεται κυρίως στην αυξημένη απέκκρισης χολικών αλάτων αλλά και της πηκτίνης που περιέχεται (J Oleo Sc, 2007). Από την άλλη πλευρά, περιέχουν υψηλά ποσοστά αδιάλυτων φυτικών ινών, οι οποίες βοηθούν στην καλύτερη λειτουργία του εντερικού σωλήνα και σύμφωνα με μελέτες, συμβάλλουν σημαντικά στην πρόληψη του καρκίνου παχέος εντέρου και τη μείωση της δυσκοιλιότητας. Λόγω του ογκώδους των διαφόρων λαχανικών και της χαμηλής ενέργειας την οποία παρέχουν μπορούν να καταναλωθούν άφοβα από όσους επιθυμούν να χάσουν βάρος.
Όσον αφορά την αντιοξειδωτική δράση, τα λαχανάκια Βρυξελλών φαίνεται να υπερέχουν κυρίως λόγω των μη-βιταμινούχων αντιοξειδωτικών που περιέχουν. Πιο συγκεκριμένα, κατά το οξειδωτικό στρες, καταστρέφεται το DNA των κυττάρων και αποβάλετε στα ούρα η 8-ΟΗdG, το οποίο φαίνεται να μειώνεται αισθητά μετά από αυξημένη κατανάλωση σε λαχανάκια ( Metabolic Research Unit, Jean Mayer, Tufts Univ).
Το μόνο μελανό σημείο της κατανάλωσης σταυρανθών λαχανικών, φαίνεται να είναι η ύπαρξη χημικών που πιστεύεται πως βλάπτουν τη λειτουργία του θυρεοειδή αδένα και θεωρούνται πιθανή αιτία βρογχοκήλης. Η λύση που προτείνεται είναι το καλό βράσιμο-μαγείρεμα των λαχανικών, το οποίο εξουδετερώνει τα χημικά που βλάπτουν το θυρεοειδή.
Αντιλαμβανόμαστε επομένως ότι η φύση δια μέσου των τροφίμων της, δεν μας προσφέρει μόνο τα θρεπτικά συστατικά που απαιτούνται για την επιβίωση μας αλλά μας δίνει απλόχερα πολύτιμες δραστικές ουσίες που θωρακίζουν την υγεία μας.
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΑΓΟΡΑΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ:
Είναι διαθέσιμα όλες τις εποχές του χρόνου, αν και η πιο ενδεδειγμένη περίοδος για την κατανάλωσή τους ξεκινά από το φθινόπωρο μέχρι τις αρχές της άνοιξης. Κατά την αγορά τους προσέξτε να είναι συμπαγή, με έντονο πράσινο χρώμα και επιλέξτε αυτά που έχουν παρόμοιο μέγεθος, (για καλύτερο μαγείρεμα). Συνιστάται η κατανάλωση δύο με τριών μερίδων την εβδομάδα, για μεγαλύτερη προστασία.
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΜΑΓΕΙΡΕΜΑΤΟΣ:
Αρχικά, ξεπλύνετέ τα καλά με νερό. Μπορείτε να τα σερβίρετε ωμά, βραστά, στον ατμό, στο ξύδι (τουρσί), σοταρισμένα ή ψημένα στο φούρνο. Αν τα ψιλοκόψετε και τα βάλετε σε σάλτσες ή σούπες και προσθέσετε σκόρδο ή κύμινο, χάνουν και την πικρή γεύση που τα χαρακτηρίζει. Γενικά, τα βρασμένα λαχανάκια χάνουν περίπου το 60-70% των συστατικών τους ενώ σε χύτρα πίεσης περίπου το 40-50%. Ιδιαίτερη προσοχή επομένως στο μαγείρεμά τους, αφού η υψηλή θερμοκρασία καταστρέφει πολλά από τα πολύτιμα συστατικά τους. Τελειώνοντας, το μαγείρεμά τους σε φούρνους μικροκυμάτων πρέπει να αποφεύγεται αφού καταστρέφει το 75-90%, των χρήσιμων συστατικών του.
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Α. ΒΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ MMedSc
ΚΛΙΝΙΚΟΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΣ -ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ
Γενικός Γραμματέας Πανελληνίου Συλλόγου Διαιτολόγων-Διατροφολόγων
Τρίτη 7 Οκτωβρίου 2008
Μήλα….τώρα
Μήλα….τώρα
Διαθέτει το χρώμα του πάθους και θεωρείται το πιο ‘αμαρτωλό’ φρούτο, καθώς αποτέλεσε την αιτία για το διωγμό των πρωτόπλαστων από τον παράδεισο. Στην ελληνική μυθολογία, τα μήλα είχαν τη γεύση μελιού και θεωρούνταν ότι θεράπευαν όλες τις ασθένειες, ενώ στην αμερικάνικη παραδοσιακή ιατρική, το μήλο χαρακτηρίζεται ως ο ‘βασιλιάς των φρούτων’. Αποτελεί πράγματι ένα εξαιρετικό φρούτο με ποικίλες ευεργετικές ιδιότητες. Παραλλάσσοντας τη λαϊκή ρήση:
‘ένα μήλο την ημέρα κάνει πέρα.…
- τη χοληστερίνη,
- την πίεση
- την υπεργλυκαιμία
- τις καρδιοπάθειες
- την όρεξη
- τον καρκίνο
- τους ιούς …
….και κατά συνέπεια το γιατρό!’
Στη συνέχεια, θα αναλύσουμε το ισχυρό ‘πακέτο’ φυσικών φαρμάκων του μήλου, και τις σημαντικές επιπτώσεις του στην υγεία.
Ποσοστά περιεκτικότητας σε θρεπτικά στοιχεία και οφέλη για την υγεία:
Είναι ιδιαίτερα θρεπτικό, καθώς περιέχει αρκετές φυτικές ίνες (3-5γρ), βιταμίνες (C), αντιοξειδωτικά και μέταλλα πολύ χρήσιμα και ωφέλιμα για τον ανθρώπινο οργανισμό. Θερμιδικά αποδίδει 65 kcal ανά 125 gr (τεμάχιο), ενώ αποτελείται από νερό σε ποσοστό 84%. Πολλαπλά είναι τα οφέλη για την υγεία από την κατανάλωση μήλων, καθώς καθυστερεί τα νοσήματα φθοράς και παρέχει αντιγηραντική, αγχολυτική, ηρεμιστική και αντιπυρετική προστασία.
Πιο συγκεκριμένα, τα φλαβονοειδή που περιέχονται σε υψηλές συγκεντρώσεις (κυρίως στο εξωτερικό περίβλημα), είναι ουσίες με ισχυρές αντιοξειδωτικές ικανότητες που δρουν στο αίμα και τους ιστούς (Exp Aging Res, 2007, Br J Nutr, 2007). Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες (Πανεπ. Ουτρέχτης, Πανεπ. Αμπερντίν) η κατανάλωση μήλων, κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, ενδέχεται να ωφελεί το παιδί μελλοντικά προστατεύοντάς το από άσθμα και άλλες ασθένειες, κυρίως λόγω των φλαβονοειδών που περιέχονται.
Από την άλλη πλευρά, οι αδιάλυτες φυτικές ίνες βοηθούν στην καλύτερη λειτουργία του εντερικού σωλήνα και σύμφωνα με μελέτες, οι αδιάλυτες φυτικές ίνες συμβάλλουν σημαντικά στην πρόληψη του καρκίνου παχέος εντέρου και τη μείωση της δυσκοιλιότητας. Οι πολυφαινόλες (Int J Cancer, 2008) που περιέχονται στα μήλα, έχουν παρόμοια δράση και σε άλλους τύπους καρκίνου, όπως του μαστού. Σε πειραματόζωα φαίνεται ότι το καφεϊκό ή χλωρογονικό οξύ που περιέχεται, αναπτύσσει ισχυρή αντικαρκινική δράση.
Όσο για τις διαλυτές φυτικές ίνες φαίνεται να προκαλούν μείωση των επιπέδων χοληστερόλης (και της ‘κακής’ LDL χοληστερόλης) στο αίμα, κυρίως λόγω της αυξημένης απέκκρισης χολικών αλάτων αλλά και της πηκτίνης που περιέχεται (J Oleo Sc, 2007). Πρόσφατα, Γάλλοι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι τρώγοντας 2-3 μήλα ημερησίως, μειώνονται τα επίπεδα της χοληστερίνης μέχρι και 10%. Για άγνωστο ακόμη λόγο, η μείωση της χοληστερίνης στις γυναίκες είναι μεγαλύτερη από αυτή που παρατηρείται στους άντρες.
ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
ΜΗΛΟ
Θερμίδες 65 kcal/125gr
ΠΡΩΤΕΪΝΗ 0,3 gr - 1%
ΛΙΠΟΣ 0,0 gr - 0%
ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ 17,0 gr - 6%
ΧΟΛΗΣΤΕΡΙΝΗ 0,0 mg - 0%
ΦΥΤΙΚΕΣ ΙΝΕΣ 3,0mg - 12%
ΝΑΤΡΙΟ 1,0 mg - 0%
ΧΑΛΚΟΣ 0,0 mg - 2%
ΝΙΑΣΙΝΗ 0,1 mg - 1%
ΘΕΙΑΜΙΝΗ 0,0 mg - 1%
ΒΙΤΑΜΙΝΗ C 5,7 mg - 10%
ΒΙΤΑΜΙΝΗ K 2,8 mcg - 3%
BITAMINH Α 67,5 IU - 1%
ΡΙΒΟΦΛΑΒΙΝΗ 0,0 mg - 2%
ΦΟΛΙΚΟ ΟΞΥ 3,8 mcg -1%
ΚΑΛΙΟ 134,0 mg - 4%
ΣΙΔΗΡΟΣ 0,1mg - 1 %
ΜΑΓΓΑΝΙΟ 0,0mg - 2%
ΜΑΓΝΗΣΙΟ 6,3mg - 2 %
ΑΣΒΕΣΤΙΟ 7,5mg - 1 %
ΦΩΣΦΟΡΟΣ 13,8mg - 1 %
Τα ποσοστά είναι σύμφωνα με τις US συνιστώμενες ημερήσιες συστάσεις για ενήλικες.ΠΗΓΗ: nutritiondata.com
Επίσης, υπάρχει και η κερκετίνη, η οποία είναι πολύ ισχυρή αντιοξειδωτική ουσία, και φαίνεται να διαθέτει και προστατευτικές ιδιότητες ως προς τις καρδιαγγειακές παθήσεις (J Arg Food Chem, 2004). Επίσης, έχει παρατηρηθεί ότι οι άνθρωποι που έτρωγαν καθημερινά ένα μήλο, μείωσαν κατά 59% τις πιθανότητες να πάθουν έμφραγμα (Μελέτη ΜΟΝΙCA).
Σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου της Μασαχουσέτης, 2-4 μήλα (ή χυμός) ημερησίως προφυλάσσουν από τις κυτταρικές βλάβες (οξειδωτικό στρες) που εξασθενίζουν τη μνήμη με την πάροδο του χρόνου και σχετίζονται με την εκδήλωση της νόσου του Αλτσχάιμερ ή άλλου είδους άνοιας.
Ακόμη, περιέχουν μια ουσία -πηκτίνη- που επηρεάζει το μεταβολισμό της γλυκόζης και βοηθά στη διατήρηση των επιθυμητών επιπέδων σακχάρου στο αίμα. Σε πιθανή υπογλυκαιμική φάση ένα μήλο ικανοποιεί την επιθυμία για γλυκό και εξαλείφει την ατονία ή τη ζάλη που προκαλούν τα χαμηλά επίπεδα της γλυκόζης. Γενικά, λόγω του χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη του μήλου, δεν προκαλείται απότομη άνοδος στα επίπεδα της γλυκόζης, γεγονός ιδιαίτερα σημαντικό για την διατήρηση της επιθυμητής ευγλυκαιμίας. Προτιμήστε τα φρέσκα μήλα, από τους χυμούς, γιατί προσδίδουν μεγαλύτερο αίσθημα πληρότητας. Επιπλέον έχει δειχτεί ότι βοηθά στην πρόληψη του καταρράκτη στους ήδη διαβητικούς ασθενείς.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ερευνητές του Πανεπιστημίου Γέιλ, διαπίστωσαν ότι ακόμα και αν μυρίσει κανείς ένα μήλο μπορεί να μειώσει την πίεσή του. Ο Dr. Gary Schwartz, διευθυντής του Ψυχολογικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Γέιλ, ανέφερε ότι το άρωμα των μήλων έχει μια ηρεμιστική επίδραση σε πολλούς ανθρώπους, καθώς έχει την τάση να μειώνει την πίεση.
Άλλες έρευνες από τη Φινλανδία δείχνουν μια σχέση ανάμεσα στην τακτική κατανάλωση μήλων και τη μείωση του κινδύνου καρκίνου των πνευμόνων. Αρχικά υπάρχει μια αύξηση της αναπνευστικής ικανότητας (μείωση χρόνιας βρογχίτιδας, εμφυσήματος) και εν συνεχεία ένα προστατευτικό πλέγμα στον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου. Ειδικά στους καπνιστές, (ως πιο ευάλωτοι ομάδα) συνίσταται η άφθονη και συχνή κατανάλωση μήλων.
Τέλος, το μήλο αποτελεί εξαιρετικό φυσικό καθαριστικό (βοηθά στην υγιεινή και την λεύκανση) για τα δόντια, αν το τρώτε με τη φλούδα, ενώ φαίνεται να έχει και αντισηπτικές ιδιότητες (αρκετοί ιοί δεν επιβιώνουν μέσα σε χυμό μήλου). Πιθανόν να προλαμβάνει και την εμφάνιση της ουλίτιδας.
Αντιλαμβανόμαστε επομένως ότι η φύση δια μέσου των τροφίμων της, δεν μας προσφέρει μόνο τα θρεπτικά συστατικά που απαιτούνται για την επιβίωση μας αλλά μας δίνει απλόχερα πολύτιμες δραστικές ουσίες που θωρακίζουν την υγεία μας.
Προτεινόμενος τρόπος κατανάλωσης:
Το μήλο είναι ένα εξαιρετικό φρούτο και από τα πλέον ευεργετικά. Συνίσταται, να το καταναλώνετε ολόκληρο, μαζί με τη φλούδα του, διότι στο εξωτερικό περίβλημα βρίσκονται κυρίως οι φυτικές ίνες.
Προτεινόμενος τρόπος αγοράς και συντήρησης:
Αγοράζετε όσα έχουν μικρό έως φυσιολογικό μέγεθος και μόνο όσα θα καταναλώσετε άμεσα. Να δείχνουν οπωσδήποτε καθαρά, συμπαγή, λαμπερά. Απαραίτητο, όμως, κρίνεται το προσεκτικό πλύσιμο τους με άφθονο νερό. Επιλέξτε μήλα χωρίς εμφανή χτυπήματα και αλλοιώσεις, με καθαρή μυρωδιά. Προτιμήστε τα κόκκινα μήλα καθώς είναι πλουσιότερα σε αντιοξειδωτικές ουσίες.
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Α. ΒΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ MMedSc
ΚΛΙΝΙΚΟΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΣ -ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ
Γενικός Γραμματέας Πανελληνίου Συλλόγου Διαιτολόγων-Διατροφολόγων
Διαθέτει το χρώμα του πάθους και θεωρείται το πιο ‘αμαρτωλό’ φρούτο, καθώς αποτέλεσε την αιτία για το διωγμό των πρωτόπλαστων από τον παράδεισο. Στην ελληνική μυθολογία, τα μήλα είχαν τη γεύση μελιού και θεωρούνταν ότι θεράπευαν όλες τις ασθένειες, ενώ στην αμερικάνικη παραδοσιακή ιατρική, το μήλο χαρακτηρίζεται ως ο ‘βασιλιάς των φρούτων’. Αποτελεί πράγματι ένα εξαιρετικό φρούτο με ποικίλες ευεργετικές ιδιότητες. Παραλλάσσοντας τη λαϊκή ρήση:
‘ένα μήλο την ημέρα κάνει πέρα.…
- τη χοληστερίνη,
- την πίεση
- την υπεργλυκαιμία
- τις καρδιοπάθειες
- την όρεξη
- τον καρκίνο
- τους ιούς …
….και κατά συνέπεια το γιατρό!’
Στη συνέχεια, θα αναλύσουμε το ισχυρό ‘πακέτο’ φυσικών φαρμάκων του μήλου, και τις σημαντικές επιπτώσεις του στην υγεία.
Ποσοστά περιεκτικότητας σε θρεπτικά στοιχεία και οφέλη για την υγεία:
Είναι ιδιαίτερα θρεπτικό, καθώς περιέχει αρκετές φυτικές ίνες (3-5γρ), βιταμίνες (C), αντιοξειδωτικά και μέταλλα πολύ χρήσιμα και ωφέλιμα για τον ανθρώπινο οργανισμό. Θερμιδικά αποδίδει 65 kcal ανά 125 gr (τεμάχιο), ενώ αποτελείται από νερό σε ποσοστό 84%. Πολλαπλά είναι τα οφέλη για την υγεία από την κατανάλωση μήλων, καθώς καθυστερεί τα νοσήματα φθοράς και παρέχει αντιγηραντική, αγχολυτική, ηρεμιστική και αντιπυρετική προστασία.
Πιο συγκεκριμένα, τα φλαβονοειδή που περιέχονται σε υψηλές συγκεντρώσεις (κυρίως στο εξωτερικό περίβλημα), είναι ουσίες με ισχυρές αντιοξειδωτικές ικανότητες που δρουν στο αίμα και τους ιστούς (Exp Aging Res, 2007, Br J Nutr, 2007). Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες (Πανεπ. Ουτρέχτης, Πανεπ. Αμπερντίν) η κατανάλωση μήλων, κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, ενδέχεται να ωφελεί το παιδί μελλοντικά προστατεύοντάς το από άσθμα και άλλες ασθένειες, κυρίως λόγω των φλαβονοειδών που περιέχονται.
Από την άλλη πλευρά, οι αδιάλυτες φυτικές ίνες βοηθούν στην καλύτερη λειτουργία του εντερικού σωλήνα και σύμφωνα με μελέτες, οι αδιάλυτες φυτικές ίνες συμβάλλουν σημαντικά στην πρόληψη του καρκίνου παχέος εντέρου και τη μείωση της δυσκοιλιότητας. Οι πολυφαινόλες (Int J Cancer, 2008) που περιέχονται στα μήλα, έχουν παρόμοια δράση και σε άλλους τύπους καρκίνου, όπως του μαστού. Σε πειραματόζωα φαίνεται ότι το καφεϊκό ή χλωρογονικό οξύ που περιέχεται, αναπτύσσει ισχυρή αντικαρκινική δράση.
Όσο για τις διαλυτές φυτικές ίνες φαίνεται να προκαλούν μείωση των επιπέδων χοληστερόλης (και της ‘κακής’ LDL χοληστερόλης) στο αίμα, κυρίως λόγω της αυξημένης απέκκρισης χολικών αλάτων αλλά και της πηκτίνης που περιέχεται (J Oleo Sc, 2007). Πρόσφατα, Γάλλοι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι τρώγοντας 2-3 μήλα ημερησίως, μειώνονται τα επίπεδα της χοληστερίνης μέχρι και 10%. Για άγνωστο ακόμη λόγο, η μείωση της χοληστερίνης στις γυναίκες είναι μεγαλύτερη από αυτή που παρατηρείται στους άντρες.
ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
ΜΗΛΟ
Θερμίδες 65 kcal/125gr
ΠΡΩΤΕΪΝΗ 0,3 gr - 1%
ΛΙΠΟΣ 0,0 gr - 0%
ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ 17,0 gr - 6%
ΧΟΛΗΣΤΕΡΙΝΗ 0,0 mg - 0%
ΦΥΤΙΚΕΣ ΙΝΕΣ 3,0mg - 12%
ΝΑΤΡΙΟ 1,0 mg - 0%
ΧΑΛΚΟΣ 0,0 mg - 2%
ΝΙΑΣΙΝΗ 0,1 mg - 1%
ΘΕΙΑΜΙΝΗ 0,0 mg - 1%
ΒΙΤΑΜΙΝΗ C 5,7 mg - 10%
ΒΙΤΑΜΙΝΗ K 2,8 mcg - 3%
BITAMINH Α 67,5 IU - 1%
ΡΙΒΟΦΛΑΒΙΝΗ 0,0 mg - 2%
ΦΟΛΙΚΟ ΟΞΥ 3,8 mcg -1%
ΚΑΛΙΟ 134,0 mg - 4%
ΣΙΔΗΡΟΣ 0,1mg - 1 %
ΜΑΓΓΑΝΙΟ 0,0mg - 2%
ΜΑΓΝΗΣΙΟ 6,3mg - 2 %
ΑΣΒΕΣΤΙΟ 7,5mg - 1 %
ΦΩΣΦΟΡΟΣ 13,8mg - 1 %
Τα ποσοστά είναι σύμφωνα με τις US συνιστώμενες ημερήσιες συστάσεις για ενήλικες.ΠΗΓΗ: nutritiondata.com
Επίσης, υπάρχει και η κερκετίνη, η οποία είναι πολύ ισχυρή αντιοξειδωτική ουσία, και φαίνεται να διαθέτει και προστατευτικές ιδιότητες ως προς τις καρδιαγγειακές παθήσεις (J Arg Food Chem, 2004). Επίσης, έχει παρατηρηθεί ότι οι άνθρωποι που έτρωγαν καθημερινά ένα μήλο, μείωσαν κατά 59% τις πιθανότητες να πάθουν έμφραγμα (Μελέτη ΜΟΝΙCA).
Σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου της Μασαχουσέτης, 2-4 μήλα (ή χυμός) ημερησίως προφυλάσσουν από τις κυτταρικές βλάβες (οξειδωτικό στρες) που εξασθενίζουν τη μνήμη με την πάροδο του χρόνου και σχετίζονται με την εκδήλωση της νόσου του Αλτσχάιμερ ή άλλου είδους άνοιας.
Ακόμη, περιέχουν μια ουσία -πηκτίνη- που επηρεάζει το μεταβολισμό της γλυκόζης και βοηθά στη διατήρηση των επιθυμητών επιπέδων σακχάρου στο αίμα. Σε πιθανή υπογλυκαιμική φάση ένα μήλο ικανοποιεί την επιθυμία για γλυκό και εξαλείφει την ατονία ή τη ζάλη που προκαλούν τα χαμηλά επίπεδα της γλυκόζης. Γενικά, λόγω του χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη του μήλου, δεν προκαλείται απότομη άνοδος στα επίπεδα της γλυκόζης, γεγονός ιδιαίτερα σημαντικό για την διατήρηση της επιθυμητής ευγλυκαιμίας. Προτιμήστε τα φρέσκα μήλα, από τους χυμούς, γιατί προσδίδουν μεγαλύτερο αίσθημα πληρότητας. Επιπλέον έχει δειχτεί ότι βοηθά στην πρόληψη του καταρράκτη στους ήδη διαβητικούς ασθενείς.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ερευνητές του Πανεπιστημίου Γέιλ, διαπίστωσαν ότι ακόμα και αν μυρίσει κανείς ένα μήλο μπορεί να μειώσει την πίεσή του. Ο Dr. Gary Schwartz, διευθυντής του Ψυχολογικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Γέιλ, ανέφερε ότι το άρωμα των μήλων έχει μια ηρεμιστική επίδραση σε πολλούς ανθρώπους, καθώς έχει την τάση να μειώνει την πίεση.
Άλλες έρευνες από τη Φινλανδία δείχνουν μια σχέση ανάμεσα στην τακτική κατανάλωση μήλων και τη μείωση του κινδύνου καρκίνου των πνευμόνων. Αρχικά υπάρχει μια αύξηση της αναπνευστικής ικανότητας (μείωση χρόνιας βρογχίτιδας, εμφυσήματος) και εν συνεχεία ένα προστατευτικό πλέγμα στον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου. Ειδικά στους καπνιστές, (ως πιο ευάλωτοι ομάδα) συνίσταται η άφθονη και συχνή κατανάλωση μήλων.
Τέλος, το μήλο αποτελεί εξαιρετικό φυσικό καθαριστικό (βοηθά στην υγιεινή και την λεύκανση) για τα δόντια, αν το τρώτε με τη φλούδα, ενώ φαίνεται να έχει και αντισηπτικές ιδιότητες (αρκετοί ιοί δεν επιβιώνουν μέσα σε χυμό μήλου). Πιθανόν να προλαμβάνει και την εμφάνιση της ουλίτιδας.
Αντιλαμβανόμαστε επομένως ότι η φύση δια μέσου των τροφίμων της, δεν μας προσφέρει μόνο τα θρεπτικά συστατικά που απαιτούνται για την επιβίωση μας αλλά μας δίνει απλόχερα πολύτιμες δραστικές ουσίες που θωρακίζουν την υγεία μας.
Προτεινόμενος τρόπος κατανάλωσης:
Το μήλο είναι ένα εξαιρετικό φρούτο και από τα πλέον ευεργετικά. Συνίσταται, να το καταναλώνετε ολόκληρο, μαζί με τη φλούδα του, διότι στο εξωτερικό περίβλημα βρίσκονται κυρίως οι φυτικές ίνες.
Προτεινόμενος τρόπος αγοράς και συντήρησης:
Αγοράζετε όσα έχουν μικρό έως φυσιολογικό μέγεθος και μόνο όσα θα καταναλώσετε άμεσα. Να δείχνουν οπωσδήποτε καθαρά, συμπαγή, λαμπερά. Απαραίτητο, όμως, κρίνεται το προσεκτικό πλύσιμο τους με άφθονο νερό. Επιλέξτε μήλα χωρίς εμφανή χτυπήματα και αλλοιώσεις, με καθαρή μυρωδιά. Προτιμήστε τα κόκκινα μήλα καθώς είναι πλουσιότερα σε αντιοξειδωτικές ουσίες.
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Α. ΒΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ MMedSc
ΚΛΙΝΙΚΟΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΣ -ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ
Γενικός Γραμματέας Πανελληνίου Συλλόγου Διαιτολόγων-Διατροφολόγων
Τετάρτη 1 Οκτωβρίου 2008
Φράουλα...κόκκινος γευστικός πειρασμός
Φράουλα…κόκκινος γευστικός πειρασμός
Διαθέτει το χρώμα του πάθους, γλυκιά διαπεραστική γεύση, άγρια ζουμερή ομορφιά και παραπέμπει συνειρμικά σε απολαυστικές στιγμές… Πρώτοι οι Ρωμαίοι την ανακάλυψαν, καλλιεργήθηκε πρώτη φορά το Μεσαίωνα, στις Άλπεις και διαδόθηκε έπειτα στην υπόλοιπη Ευρώπη.
Οι μετοχές της όμως εκτοξεύτηκαν τον 18ο αιώνα, όταν ένα νέο είδος ήρθε από την μακρινή Χιλή αποτελώντας την αφετηρία για όλες τις νέες ποικιλίες, περίπου 600, που υπάρχουν σήμερα.
Η φράουλα ανήκει στην τάξη ‘ροδώδη’ και την οικογένεια ‘ροδίδες’ και είναι δικότυλο φυτό, πολυετές.
Ποσοστά περιεκτικότητας σε θρεπτικά στοιχεία:
Είναι ιδιαίτερα θρεπτική, καθώς έχει άφθονη βιταμίνη C, βιταμίνη Ε, βιταμίνη Α (καροτίνη), ασβέστιο, φώσφορο, κάλιο, ιώδιο, μαγνήσιο, σελήνιο, τανίνες, και αρκετές φυτικές ίνες. Θερμιδικά αποδίδει 46 kcal ανά 100 gr. Δυστυχώς είναι ιδιαίτερα ευάλωτη σε ρυπαντικές ουσίες, λιπάσματα και φυτοφάρμακα.
Πίνακας 1:
Φράουλες, 100g
Διατροφικά στοιχεία ανά 100g
Θερμίδες 47 kcal
Υδατάνθρακες
5.4 g
Φυτικές ίνες 1.52 g
5%
Λίπος
0 g
Πρωτείνη
0.7 g
Βιταμίνη C 20 mg
20%
Ασβέστιο 25 mg
4%
Σίδηρος 0.6 mg
7%
Μαγνήσιο 13 mg
3%
Φώσφορος 66 mg
10%
Κάλιο 104 mg
3%
Νάτριο 2 mg
5%
Τα ποσοστά είναι σύμφωνα με τις US συνιστώμενες ημερήσιες συστάσεις για ενήλικες.ΠΗΓΗ: Diet Analysis Plus
Οφέλη για την υγεία:
Πολλαπλά είναι τα οφέλη για την υγεία, καταναλώνοντας φράουλες, ιδιαίτερα την εποχή αυτή που υπάρχουν άφθονες. Η σύστασή της έχει ευεργετικές επιπτώσεις σε όσους πάσχουν απο ρευματισμούς και χολή, (κυρίως λόγω των βιταμινών), σε όσους έχουν δυσκοιλιότητα, (κυρίως λόγω των φυτικών ινών), και σε όσους έχουν αναιμία και υπέρταση. Δρα επίσης καθαρτικά, διουρητικά, μαλακτικά ενώ βοηθά σημαντικά στις αποβολή τοξινών του οργανισμού, ενισχύοντας τα αντιοξειδωτικά στοιχεία. Διαθέτει όμως και καλλυντική δράση. Είναι παρατηρημένο ότι n μάσκα με φράουλα τονώνει τnv επιδερμίδα και τnv κάνει απαλή, όμορφn και σφριγηλή.
Μια ενδιαφέρουσα μελέτη έδειξε ότι η μείξη φράουλας με αλκοόλ, σε μορφή κοκτέιλ, ενίσχυε κατά 30% τις αντιοξειδωτικές ιδιότητές της, οι οποίες καταπολεμούν τις ελεύθερες ρίζες που προκαλούν γήρανση στον οργανισμό και πολλές ασθένειες, (J. Sc. Food Agriculture, 2005).
Επίσης, λόγω της Βιταμίνης C και του Καλίου που περιέχονται σε μεγάλες ποσότητες, οι φράουλες προσδίδουν επιπλέον οφέλη για την προστασία από τη σιωπηρή νόσο της οστεοπόρωσης, ενώ παρέχουν προστασία κατά της στεφανιαίας νόσου, πρόληψη κατά του καρκίνου, (J Agric Food Chem. 2006), των καρδιαγγειακών παθήσεων, (Pathophysiol Haemost Thromb. 2006), της αρθρίτιδας, και είναι ευεργετικές για την ισορροπία των υγρών του σώματος και της αρτηριακής πίεσης.
Αντιλαμβανόμαστε επομένως ότι η φύση δια μέσου των τροφίμων της, δεν μας προσφέρει μόνο τα θρεπτικά συστατικά που απαιτούνται για την επιβίωση μας αλλά μας δίνει απλόχερα πολύτιμες δραστικές ουσίες που θωρακίζουν την υγεία μας.
Προτεινόμενος τρόπος κατανάλωσης:
Καταγωγή από Χιλή, με τις Η.Π.Α. να έχουν σήμερα την μεγαλύτερη παραγωγή παγκοσμίως. Στη χώρα μας, είναι ιδιαίτερα δημοφιλής η ευρωπαϊκή φράουλα, που έχει μικρό μέγεθος και γλυκιά γεύση. Αντίθετα, οι μεγάλες φράουλες ονομάζονται ‘Φράουλα Ανανάσα’. Γενικά, ο καρπός της φράουλας είναι σύνθετος και αποτελείται από μια ανθοδόχη με πολλά μικρά σπόρια στην επιφάνειά της. Αντέχει αρκετά, στις χειμερινές χαμηλές θερμοκρασίες, όμως μία απότομη αλλαγή θερμοκρασίας ή ένας παγετός μπορεί να τη βλάψει.
Η φράουλα φυτεύεται το φθινόπωρο έτσι ώστε να υπάρχει παραγωγή το επόμενο έτος, αν και η αυξανόμενη ζήτησή της, την μετέτρεψε σε μονοετές φυτό με πιο εντατική καλλιέργεια ακόμη και σε θερμοκήπια. Η συγκομιδή της γίνεται μόλις κοκκινήσει, συνήθως νωρίς την άνοιξη. Λόγω της ιδιαίτερης ευαισθησίας της συνηθίζεται η καλλιέργεια της να γίνεται όσο γίνεται πιο κοντά στα κέντρα ζήτησης και κατανάλωσης.
Προτεινόμενος τρόπος αγοράς και συντήρησης:
Αγοράζετε όσες έχουν μικρό έως φυσιολογικό μέγεθος, και μόνο όσες θα καταναλώσετε άμεσα. Να δείχνουν οπωσδήποτε καθαρές, συμπαγείς, λαμπερές, με ευδιάκριτες μικρές τριχίτσες στην επιφάνειά τους. Δείγμα φρεσκάδας είναι και τα πράσινα, καλοδιατηρημένα φυλλαράκια στην κορυφή του φρούτου. Απαραίτητο, όμως το προσεκτικό πλύσιμο τους με άφθονο νερό, μαζί με τα κοτσανάκια.
Όσον αφορά την συντήρησή τους, ώριμες δεν διατηρούνται περισσότερο από 2 ημέρες, ενώ η πλήρης κατάψυξη πρέπει να αποφεύγεται. Ελαφριά συντήρηση είναι εφικτή.
Προτεινόμενος τρόπος μαγειρέματος:
Τρώγονται ωμές, σκέτες ως φρούτο αλλά και μαζί με ζάχαρη, λεμόνι, γιαούρτι, σαντιγύ ή λίγο αλκοόλ. Χρησιμοποιούνται επίσης στη ζαχαροπλαστική, γίνονται γλυκά επιδόρπια, μαρμελάδα, λικέρ, κομπόστα. Μια ενδιαφέρουσα πρόταση: πλύνετέ τις με άφθονο νερό στο οποίο υπήρχε λεμόνι, βουτήξτε τις για 30 λεπτά σε ζαχαρωμένο κρασί και αφαιρέστε τους μικρούς εξωτερικούς κόκκους. Καλή όρεξη…
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Α. ΒΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ MMedSc
ΚΛΙΝΙΚΟΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΣ -ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ
Γενικός Γραμματέας Πανελληνίου Συλλόγου Διαιτολόγων-Διατροφολόγων
Διαθέτει το χρώμα του πάθους, γλυκιά διαπεραστική γεύση, άγρια ζουμερή ομορφιά και παραπέμπει συνειρμικά σε απολαυστικές στιγμές… Πρώτοι οι Ρωμαίοι την ανακάλυψαν, καλλιεργήθηκε πρώτη φορά το Μεσαίωνα, στις Άλπεις και διαδόθηκε έπειτα στην υπόλοιπη Ευρώπη.
Οι μετοχές της όμως εκτοξεύτηκαν τον 18ο αιώνα, όταν ένα νέο είδος ήρθε από την μακρινή Χιλή αποτελώντας την αφετηρία για όλες τις νέες ποικιλίες, περίπου 600, που υπάρχουν σήμερα.
Η φράουλα ανήκει στην τάξη ‘ροδώδη’ και την οικογένεια ‘ροδίδες’ και είναι δικότυλο φυτό, πολυετές.
Ποσοστά περιεκτικότητας σε θρεπτικά στοιχεία:
Είναι ιδιαίτερα θρεπτική, καθώς έχει άφθονη βιταμίνη C, βιταμίνη Ε, βιταμίνη Α (καροτίνη), ασβέστιο, φώσφορο, κάλιο, ιώδιο, μαγνήσιο, σελήνιο, τανίνες, και αρκετές φυτικές ίνες. Θερμιδικά αποδίδει 46 kcal ανά 100 gr. Δυστυχώς είναι ιδιαίτερα ευάλωτη σε ρυπαντικές ουσίες, λιπάσματα και φυτοφάρμακα.
Πίνακας 1:
Φράουλες, 100g
Διατροφικά στοιχεία ανά 100g
Θερμίδες 47 kcal
Υδατάνθρακες
5.4 g
Φυτικές ίνες 1.52 g
5%
Λίπος
0 g
Πρωτείνη
0.7 g
Βιταμίνη C 20 mg
20%
Ασβέστιο 25 mg
4%
Σίδηρος 0.6 mg
7%
Μαγνήσιο 13 mg
3%
Φώσφορος 66 mg
10%
Κάλιο 104 mg
3%
Νάτριο 2 mg
5%
Τα ποσοστά είναι σύμφωνα με τις US συνιστώμενες ημερήσιες συστάσεις για ενήλικες.ΠΗΓΗ: Diet Analysis Plus
Οφέλη για την υγεία:
Πολλαπλά είναι τα οφέλη για την υγεία, καταναλώνοντας φράουλες, ιδιαίτερα την εποχή αυτή που υπάρχουν άφθονες. Η σύστασή της έχει ευεργετικές επιπτώσεις σε όσους πάσχουν απο ρευματισμούς και χολή, (κυρίως λόγω των βιταμινών), σε όσους έχουν δυσκοιλιότητα, (κυρίως λόγω των φυτικών ινών), και σε όσους έχουν αναιμία και υπέρταση. Δρα επίσης καθαρτικά, διουρητικά, μαλακτικά ενώ βοηθά σημαντικά στις αποβολή τοξινών του οργανισμού, ενισχύοντας τα αντιοξειδωτικά στοιχεία. Διαθέτει όμως και καλλυντική δράση. Είναι παρατηρημένο ότι n μάσκα με φράουλα τονώνει τnv επιδερμίδα και τnv κάνει απαλή, όμορφn και σφριγηλή.
Μια ενδιαφέρουσα μελέτη έδειξε ότι η μείξη φράουλας με αλκοόλ, σε μορφή κοκτέιλ, ενίσχυε κατά 30% τις αντιοξειδωτικές ιδιότητές της, οι οποίες καταπολεμούν τις ελεύθερες ρίζες που προκαλούν γήρανση στον οργανισμό και πολλές ασθένειες, (J. Sc. Food Agriculture, 2005).
Επίσης, λόγω της Βιταμίνης C και του Καλίου που περιέχονται σε μεγάλες ποσότητες, οι φράουλες προσδίδουν επιπλέον οφέλη για την προστασία από τη σιωπηρή νόσο της οστεοπόρωσης, ενώ παρέχουν προστασία κατά της στεφανιαίας νόσου, πρόληψη κατά του καρκίνου, (J Agric Food Chem. 2006), των καρδιαγγειακών παθήσεων, (Pathophysiol Haemost Thromb. 2006), της αρθρίτιδας, και είναι ευεργετικές για την ισορροπία των υγρών του σώματος και της αρτηριακής πίεσης.
Αντιλαμβανόμαστε επομένως ότι η φύση δια μέσου των τροφίμων της, δεν μας προσφέρει μόνο τα θρεπτικά συστατικά που απαιτούνται για την επιβίωση μας αλλά μας δίνει απλόχερα πολύτιμες δραστικές ουσίες που θωρακίζουν την υγεία μας.
Προτεινόμενος τρόπος κατανάλωσης:
Καταγωγή από Χιλή, με τις Η.Π.Α. να έχουν σήμερα την μεγαλύτερη παραγωγή παγκοσμίως. Στη χώρα μας, είναι ιδιαίτερα δημοφιλής η ευρωπαϊκή φράουλα, που έχει μικρό μέγεθος και γλυκιά γεύση. Αντίθετα, οι μεγάλες φράουλες ονομάζονται ‘Φράουλα Ανανάσα’. Γενικά, ο καρπός της φράουλας είναι σύνθετος και αποτελείται από μια ανθοδόχη με πολλά μικρά σπόρια στην επιφάνειά της. Αντέχει αρκετά, στις χειμερινές χαμηλές θερμοκρασίες, όμως μία απότομη αλλαγή θερμοκρασίας ή ένας παγετός μπορεί να τη βλάψει.
Η φράουλα φυτεύεται το φθινόπωρο έτσι ώστε να υπάρχει παραγωγή το επόμενο έτος, αν και η αυξανόμενη ζήτησή της, την μετέτρεψε σε μονοετές φυτό με πιο εντατική καλλιέργεια ακόμη και σε θερμοκήπια. Η συγκομιδή της γίνεται μόλις κοκκινήσει, συνήθως νωρίς την άνοιξη. Λόγω της ιδιαίτερης ευαισθησίας της συνηθίζεται η καλλιέργεια της να γίνεται όσο γίνεται πιο κοντά στα κέντρα ζήτησης και κατανάλωσης.
Προτεινόμενος τρόπος αγοράς και συντήρησης:
Αγοράζετε όσες έχουν μικρό έως φυσιολογικό μέγεθος, και μόνο όσες θα καταναλώσετε άμεσα. Να δείχνουν οπωσδήποτε καθαρές, συμπαγείς, λαμπερές, με ευδιάκριτες μικρές τριχίτσες στην επιφάνειά τους. Δείγμα φρεσκάδας είναι και τα πράσινα, καλοδιατηρημένα φυλλαράκια στην κορυφή του φρούτου. Απαραίτητο, όμως το προσεκτικό πλύσιμο τους με άφθονο νερό, μαζί με τα κοτσανάκια.
Όσον αφορά την συντήρησή τους, ώριμες δεν διατηρούνται περισσότερο από 2 ημέρες, ενώ η πλήρης κατάψυξη πρέπει να αποφεύγεται. Ελαφριά συντήρηση είναι εφικτή.
Προτεινόμενος τρόπος μαγειρέματος:
Τρώγονται ωμές, σκέτες ως φρούτο αλλά και μαζί με ζάχαρη, λεμόνι, γιαούρτι, σαντιγύ ή λίγο αλκοόλ. Χρησιμοποιούνται επίσης στη ζαχαροπλαστική, γίνονται γλυκά επιδόρπια, μαρμελάδα, λικέρ, κομπόστα. Μια ενδιαφέρουσα πρόταση: πλύνετέ τις με άφθονο νερό στο οποίο υπήρχε λεμόνι, βουτήξτε τις για 30 λεπτά σε ζαχαρωμένο κρασί και αφαιρέστε τους μικρούς εξωτερικούς κόκκους. Καλή όρεξη…
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Α. ΒΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ MMedSc
ΚΛΙΝΙΚΟΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΣ -ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ
Γενικός Γραμματέας Πανελληνίου Συλλόγου Διαιτολόγων-Διατροφολόγων
Παρασκευή 26 Σεπτεμβρίου 2008
Κουνελίσιο κρέας..
Κουνελίσιο κρέας…
Παλαιότερα, το χρησιμοποιούσαν κατά κόρον στις δίαιτες αδυνατίσματος, καθώς το κρέας του θεωρούνταν ιδιαίτερα θρεπτικό, άλιπο, νόστιμο και υγιεινό. Πράγματι, το κουνελίσιο κρέας έχει υψηλά ποσοστά πρωτεΐνης και χαμηλά ποσοστά λίπους, γεγονός ιδιαίτερα χρήσιμο για όσους προσέχουν τη σιλουέτα τους και ταυτόχρονα αναζητούν εκλεπτυσμένες γευστικές απολαύσεις. Επίσης, είναι το αγαπημένο κρέας των Μαλτέζων, ενώ η Ιταλία θεωρείται η μεγαλύτερη παραγωγός κουνελίσιου κρέατος παγκοσμίως (18,8%). Σήμερα, το κρέας του χρησιμοποιείται κυρίως στα gourmet τραπέζια των καλών εστιατορίων, καθώς αποτελεί μια άκρως διαιτητική επιλογή, με λεπτή γεύση.
Τα κουνέλια είναι μικρά θηλαστικά και ανήκουν στην οικογένεια των λαγοειδών, που εντοπίζονται σε πολλά σημεία του κόσμου. Η σχέση του ανθρώπου με το κουνέλι καταγράφηκε για πρώτη φορά από τους Φοίνικες περίπου το 1.000 π.Χ., όταν ονόμασαν την Ιβηρική Χερσόνησο ‘i-shephan-im’ (δηλαδή ‘η γη του κουνελιού’), κάτι που στη συνέχεια οι Ρωμαίοι μετέτρεψαν στη λατινική μορφή ‘Hispania’, κοντά στη σύγχρονη λέξη ‘Ισπανία’ (‘Spain’). Οι χώρες που καταναλώνουν σήμερα κουνέλι είναι πολλές, εκ των οποίων αρκετές στην Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή, την Κίνα και τις Η.Π.Α.
Από την άλλη πλευρά, το κουνέλι έχει λευκό, τρυφερό κρέας, με ελάχιστα λιπαρά και χοληστερίνη ενώ συγκαταλέγεται στη λίστα των πιο υγιεινών και θρεπτικών επιλογών, με μικρή θερμιδική απόδοση αλλά με μεγάλη διατροφική αξία και ευεργετική δράση. Είναι πολύ πλούσιο σε πρωτεΐνες, σίδηρο, μέταλλα και ιχνοστοιχεία απαραίτητα στην καθημερινή διατροφή του ανθρώπου. Τα δυνατά του σημεία σε σχέση με όλα τα υπόλοιπα είδη κρέατος είναι: α. λιγότερες θερμίδες, β. μικρότερο ποσοστό λίπους και γ. μεγαλύτερο ποσοστό πρωτεΐνης και σιδήρου.
Τέλος, στις μέρες μας έχουν δημιουργηθεί ‘φυλές’ που έχουν βελτιωθεί για την παραγωγή κρέατος, όπως ο γίγας της Φλάνδρας (βάρος 7kg), ο γίγας της Νορμανδίας και το κριάρι της Γαλλίας. Μάλιστα, σε πτηνοτροφικές μονάδες του εξωτερικού (π.χ. στη Βιρτζίνια, Η.Π.Α.), η διατροφή των κουνελιών περιλαμβάνει και ένα μεγάλο ποσοστό με φρέσκα χόρτα και τροφές πλούσιες σε ω-3 λιπαρά οξέα, με αποτέλεσμα να προκύπτει ένα κρέας πλούσιο σε ω-3 λιπαρά οξέα και όλα τα γνωστά οφέλη που προκύπτουν από αυτά!
ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
ΚΟΥΝΕΛΙ
Θερμίδες 517 kcal/300gr
ΠΡΩΤΕΪΝΗ 99 gr - 195%
(ΤΡΥΠΤΟΦΑΝΗ) 0,13 gr - 40%
ΛΙΠΟΣ 10 gr - 16%
ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ 0 gr - 0%
ΧΟΛΗΣΤΕΡΙΝΗ 368 mg - 128%
ΝΑΤΡΙΟ 135 mg - 6%
ΚΑΛΙΟ 1026 mg - 29%
ΨΕΥΔΑΡΓΥΡΟΣ 7,1 mg - 47%
ΝΙΑΣΙΝΗ 19,1 mg - 96%
ΘΕΙΑΜΙΝΗ 0,1 mg - 4%
BITAMINH B6 1 mg - 51%
BITAMINH B12 19,5 mg - 324%
ΣΙΔΗΡΟΣ 14,5mg - 81 %
ΣΕΛΗΝΙΟ 45,00 mcg - 65%
ΦΩΣΦΟΡΟΣ 718mg - 72 %
ΑΣΒΕΣΤΙΟ 53,8 mg - 5%
ΜΑΓΝΗΣΙΟ 92,7mg - 23 %
Τα ποσοστά είναι σύμφωνα με τις US συνιστώμενες ημερήσιες συστάσεις για ενήλικες.ΠΗΓΗ: USDA
Θρεπτικά συστατικά και οφέλη για την υγεία:
Το κρέας κουνελιού έχει πολλές θρεπτικές ιδιότητες, πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας και πολλές βιταμίνες (Νιασίνη, Β6, Β12), σίδηρο (ανεβάζει τον αιματοκρίτη), ψευδάργυρο (αυξάνει την άμυνα του οργανισμού), φώσφορο, σελήνιο (ισχυρότατο αντιοξειδωτικό), που είναι ιδιαίτερα χρήσιμα για ευαίσθητες ηλικιακές ομάδες. Ως αρνητικό σημείο, είναι το ποσοστό χοληστερίνης που περιέχει. Επομένως, συνίσταται ιδιαίτερη προσοχή στη συχνή κατανάλωσή του από άτομα με υπερχοληστεριναιμία.
Επίσης, το κρέας του κουνελιού είναι πλούσιο σε τρυπτοφάνη, ένα αμινοξύ που συμβάλλει στην παραγωγή της σεροτονίνης που με τη σειρά της χαρίζει αισθήματα χαλάρωσης και ευφορίας στον οργανισμό. Ακόμη, περιέχει 50% πρωτεΐνες (αμαγείρευτη), εύπεπτες, και είναι πλούσιο σε βασικά αμινοξέα που βοηθούν στη σωστή ανάπτυξη και λειτουργία του οργανισμού. Περιέχει επίσης ελάχιστα λιπαρά, γεγονός ιδιαίτερα χρήσιμο σε άτομα που ακολουθούν διατροφικό πρόγραμμα απώλειας βάρους με αυξημένα ποσά άλιπης πρωτεΐνης. Τέλος, το κρέας του είναι τρυφερό, μαλακό, εύπεπτο και εξαίρετο συνοδευτικό τροφών, πλούσιων σε φυτικές ίνες.
Προτεινόμενος τρόπος αγοράς:
Καλό θα είναι να προμηθεύεστε το κρέας κουνελιού από επίσημα σημεία πώλησης, όπως τα κρεοπωλεία, τα σούπερ μάρκετ, οι νόμιμες φάρμες, τα ντελικατέσσεν και όχι από πλανόδιους πωλητές, αποφεύγοντας έτσι πιθανές μολύνσεις ή αλλοιώσεις του κρέατος από μη σωστή τήρηση των κανόνων φύλαξης και υγιεινής.
Προτεινόμενος τρόπος μαγειρέματος:
Το άπαχο αυτό λευκό κρέας είναι πράγματι μια μαγειρική απόλαυση. Μπορεί να γίνει ψητό, βραστό, τηγανιτό, στιφάδο, κοκκινιστό, λεμονάτο, γεμιστό, τουρσί, φρικασέ και σερβίρεται ζεστό. Επιβάλλεται να μαρινάρεται για πολλές ώρες και να μαγειρεύεται σιγά - σιγά. Θέλει επομένως σιγανή φωτιά και μεγάλη διάρκεια στο ψήσιμο. Ο χρόνος που απαιτείται για την παρασκευή του είναι ανάλογος με αυτόν των γιορτινών πιάτων καθώς είναι το ιδανικό έδεσμα για μικρές γιορτές. Νόστιμο και τρυφερό το κρέας, δένει υπέροχα με κάθε είδους καρυκεύματα (θυμάρι, δεντρολίβανο), λαχανικά (κρεμμύδια, ντομάτα), φρούτα (δαμάσκηνα, πορτοκάλι), μπαχαρικά (κανέλλα), μπύρα, και σάλτσες (μαύρη σοκολάτα, μουστάρδα), μέσα σε μια πληθώρα συνταγών. Μπορείτε να το συνοδεύσετε με κόκκινο αλλά και με λευκό κρασί.
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Α. ΒΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ MMedSc
ΚΛΙΝΙΚΟΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΣ -ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ
Παλαιότερα, το χρησιμοποιούσαν κατά κόρον στις δίαιτες αδυνατίσματος, καθώς το κρέας του θεωρούνταν ιδιαίτερα θρεπτικό, άλιπο, νόστιμο και υγιεινό. Πράγματι, το κουνελίσιο κρέας έχει υψηλά ποσοστά πρωτεΐνης και χαμηλά ποσοστά λίπους, γεγονός ιδιαίτερα χρήσιμο για όσους προσέχουν τη σιλουέτα τους και ταυτόχρονα αναζητούν εκλεπτυσμένες γευστικές απολαύσεις. Επίσης, είναι το αγαπημένο κρέας των Μαλτέζων, ενώ η Ιταλία θεωρείται η μεγαλύτερη παραγωγός κουνελίσιου κρέατος παγκοσμίως (18,8%). Σήμερα, το κρέας του χρησιμοποιείται κυρίως στα gourmet τραπέζια των καλών εστιατορίων, καθώς αποτελεί μια άκρως διαιτητική επιλογή, με λεπτή γεύση.
Τα κουνέλια είναι μικρά θηλαστικά και ανήκουν στην οικογένεια των λαγοειδών, που εντοπίζονται σε πολλά σημεία του κόσμου. Η σχέση του ανθρώπου με το κουνέλι καταγράφηκε για πρώτη φορά από τους Φοίνικες περίπου το 1.000 π.Χ., όταν ονόμασαν την Ιβηρική Χερσόνησο ‘i-shephan-im’ (δηλαδή ‘η γη του κουνελιού’), κάτι που στη συνέχεια οι Ρωμαίοι μετέτρεψαν στη λατινική μορφή ‘Hispania’, κοντά στη σύγχρονη λέξη ‘Ισπανία’ (‘Spain’). Οι χώρες που καταναλώνουν σήμερα κουνέλι είναι πολλές, εκ των οποίων αρκετές στην Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή, την Κίνα και τις Η.Π.Α.
Από την άλλη πλευρά, το κουνέλι έχει λευκό, τρυφερό κρέας, με ελάχιστα λιπαρά και χοληστερίνη ενώ συγκαταλέγεται στη λίστα των πιο υγιεινών και θρεπτικών επιλογών, με μικρή θερμιδική απόδοση αλλά με μεγάλη διατροφική αξία και ευεργετική δράση. Είναι πολύ πλούσιο σε πρωτεΐνες, σίδηρο, μέταλλα και ιχνοστοιχεία απαραίτητα στην καθημερινή διατροφή του ανθρώπου. Τα δυνατά του σημεία σε σχέση με όλα τα υπόλοιπα είδη κρέατος είναι: α. λιγότερες θερμίδες, β. μικρότερο ποσοστό λίπους και γ. μεγαλύτερο ποσοστό πρωτεΐνης και σιδήρου.
Τέλος, στις μέρες μας έχουν δημιουργηθεί ‘φυλές’ που έχουν βελτιωθεί για την παραγωγή κρέατος, όπως ο γίγας της Φλάνδρας (βάρος 7kg), ο γίγας της Νορμανδίας και το κριάρι της Γαλλίας. Μάλιστα, σε πτηνοτροφικές μονάδες του εξωτερικού (π.χ. στη Βιρτζίνια, Η.Π.Α.), η διατροφή των κουνελιών περιλαμβάνει και ένα μεγάλο ποσοστό με φρέσκα χόρτα και τροφές πλούσιες σε ω-3 λιπαρά οξέα, με αποτέλεσμα να προκύπτει ένα κρέας πλούσιο σε ω-3 λιπαρά οξέα και όλα τα γνωστά οφέλη που προκύπτουν από αυτά!
ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
ΚΟΥΝΕΛΙ
Θερμίδες 517 kcal/300gr
ΠΡΩΤΕΪΝΗ 99 gr - 195%
(ΤΡΥΠΤΟΦΑΝΗ) 0,13 gr - 40%
ΛΙΠΟΣ 10 gr - 16%
ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ 0 gr - 0%
ΧΟΛΗΣΤΕΡΙΝΗ 368 mg - 128%
ΝΑΤΡΙΟ 135 mg - 6%
ΚΑΛΙΟ 1026 mg - 29%
ΨΕΥΔΑΡΓΥΡΟΣ 7,1 mg - 47%
ΝΙΑΣΙΝΗ 19,1 mg - 96%
ΘΕΙΑΜΙΝΗ 0,1 mg - 4%
BITAMINH B6 1 mg - 51%
BITAMINH B12 19,5 mg - 324%
ΣΙΔΗΡΟΣ 14,5mg - 81 %
ΣΕΛΗΝΙΟ 45,00 mcg - 65%
ΦΩΣΦΟΡΟΣ 718mg - 72 %
ΑΣΒΕΣΤΙΟ 53,8 mg - 5%
ΜΑΓΝΗΣΙΟ 92,7mg - 23 %
Τα ποσοστά είναι σύμφωνα με τις US συνιστώμενες ημερήσιες συστάσεις για ενήλικες.ΠΗΓΗ: USDA
Θρεπτικά συστατικά και οφέλη για την υγεία:
Το κρέας κουνελιού έχει πολλές θρεπτικές ιδιότητες, πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας και πολλές βιταμίνες (Νιασίνη, Β6, Β12), σίδηρο (ανεβάζει τον αιματοκρίτη), ψευδάργυρο (αυξάνει την άμυνα του οργανισμού), φώσφορο, σελήνιο (ισχυρότατο αντιοξειδωτικό), που είναι ιδιαίτερα χρήσιμα για ευαίσθητες ηλικιακές ομάδες. Ως αρνητικό σημείο, είναι το ποσοστό χοληστερίνης που περιέχει. Επομένως, συνίσταται ιδιαίτερη προσοχή στη συχνή κατανάλωσή του από άτομα με υπερχοληστεριναιμία.
Επίσης, το κρέας του κουνελιού είναι πλούσιο σε τρυπτοφάνη, ένα αμινοξύ που συμβάλλει στην παραγωγή της σεροτονίνης που με τη σειρά της χαρίζει αισθήματα χαλάρωσης και ευφορίας στον οργανισμό. Ακόμη, περιέχει 50% πρωτεΐνες (αμαγείρευτη), εύπεπτες, και είναι πλούσιο σε βασικά αμινοξέα που βοηθούν στη σωστή ανάπτυξη και λειτουργία του οργανισμού. Περιέχει επίσης ελάχιστα λιπαρά, γεγονός ιδιαίτερα χρήσιμο σε άτομα που ακολουθούν διατροφικό πρόγραμμα απώλειας βάρους με αυξημένα ποσά άλιπης πρωτεΐνης. Τέλος, το κρέας του είναι τρυφερό, μαλακό, εύπεπτο και εξαίρετο συνοδευτικό τροφών, πλούσιων σε φυτικές ίνες.
Προτεινόμενος τρόπος αγοράς:
Καλό θα είναι να προμηθεύεστε το κρέας κουνελιού από επίσημα σημεία πώλησης, όπως τα κρεοπωλεία, τα σούπερ μάρκετ, οι νόμιμες φάρμες, τα ντελικατέσσεν και όχι από πλανόδιους πωλητές, αποφεύγοντας έτσι πιθανές μολύνσεις ή αλλοιώσεις του κρέατος από μη σωστή τήρηση των κανόνων φύλαξης και υγιεινής.
Προτεινόμενος τρόπος μαγειρέματος:
Το άπαχο αυτό λευκό κρέας είναι πράγματι μια μαγειρική απόλαυση. Μπορεί να γίνει ψητό, βραστό, τηγανιτό, στιφάδο, κοκκινιστό, λεμονάτο, γεμιστό, τουρσί, φρικασέ και σερβίρεται ζεστό. Επιβάλλεται να μαρινάρεται για πολλές ώρες και να μαγειρεύεται σιγά - σιγά. Θέλει επομένως σιγανή φωτιά και μεγάλη διάρκεια στο ψήσιμο. Ο χρόνος που απαιτείται για την παρασκευή του είναι ανάλογος με αυτόν των γιορτινών πιάτων καθώς είναι το ιδανικό έδεσμα για μικρές γιορτές. Νόστιμο και τρυφερό το κρέας, δένει υπέροχα με κάθε είδους καρυκεύματα (θυμάρι, δεντρολίβανο), λαχανικά (κρεμμύδια, ντομάτα), φρούτα (δαμάσκηνα, πορτοκάλι), μπαχαρικά (κανέλλα), μπύρα, και σάλτσες (μαύρη σοκολάτα, μουστάρδα), μέσα σε μια πληθώρα συνταγών. Μπορείτε να το συνοδεύσετε με κόκκινο αλλά και με λευκό κρασί.
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Α. ΒΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ MMedSc
ΚΛΙΝΙΚΟΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΣ -ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)
